برداشت ها و نقدهای رسول جعفریان از نگاه علی لاریجانی

به گزارش خبرآنلاین، پاسداشت چهره و آثار مکتوب دکتر رسول جعفریان؛ با عنوان «جست‌وجوگر گذشته، دغدغه‌مند آینده» به همراه رونمایی از کتاب «آفاق دانایی» که به کوشش «حامد زارع» عصر یکشنبه 16 دی ماه در سالن خبرگزاری خبرآنلاین برگزار شد.

در این مراسم،پیام ویژه حضرت آیت‌الله «جعفر سبحانی» مرجع تقلید، پیام دکتر مسعود پزشکیان، رئیس جمهوری، پیام آیت‌الله «سید مصطفی محقق داماد»، رئیس گروه علوم اسلامی فرهنگستان علوم ایران، حجت‌الاسلام «سیدعلی قاضی عسگر»، تولیت آستان مقدس عبدالعظیم حسنی و همچنین پیام هایی از سوی وزرای علوم و فرهنگ نیز زینت‌بخش محفل بود.

علی لاریجانی: او علاقه‌مند است که مسیرها را باز کند تا دانشمندان از آثار علمی استفاده کنند

دکتر «علی لاریجانی»، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام طی سخنانی در پاسداشت رسول جعفریان گفت: کتاب «آفاق دانایی» که توسط «حامد زارع» تهیه و تدوین شده، برای من که سال‌هاست جناب جعفریان را می‌شناختم نکات جذابی داشت؛ واقعیت آن است که این تعشق علمی در جناب جعفریان بسیار فراوان دیده می‌شود؛ به این معنا که او علاقه‌مند است که مسیرها را باز کند تا دانشمندان از آثار علمی استفاده کنند.

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: زمانی که در کتابخانه مجلس حضور داشت همه کتب و نسخه خطی را بارگذاری کرد که البته بسیاری بودند که در آن زمان به او خرده گرفتند اما این کار شجاعانه واقعا قابل تقدیر بود؛ از سوی دیگر او در مورد مسایل فرهنگی و سیاسی نیز اظهار نظر می‌کند و شجاعانه هم نظراتش را می‌گوید که گاهی هم کار دستش می‌دهد.

جعفریان در جمع‌آوری شواهد و استنادات تاریخی نظیر ندارد / اعلامیه ترحیم مرحوم حاج علی هسته‌ای!

وی افزود: نکته دیگر اینکه حجت‌الاسلام جعفریان در جمع‌آوری شواهد و استنادات تاریخی نظیر ندارد، اصلا شاید به تعبیری به مزاح بگوییم که یک بیماری دارد که دوست دارد همه این موارد را جمع کند؛ در این مجال خاطره‌ای را مطرح می‌کنم که به یاد دارم یکبار شهر مقدس قم بودم و دیدم ایشان مجموعه‌ای از اطلاعیه‌های مراسم ترحیم را جمع کرده و با شوق و ذوق برای ما نقل می‌کرد؛ طبیعتا وقتی اطلاعیه ترحیم می‌دهند آدم یا به مراسم می‌رود یا نمی‌رود؛ اما جناب جعفریان این مجموعه را جمع کرده بود، آن زمان من مسئول پرونده هسته‌ای بودم و داشتم این مجموعه را ورق می‌زدم ناگهان یکی از اعلامیه‌ها را دیدم که نوشته بودم ترحیم مرحوم حاج علی هسته‌ای! (این بخش با خنده دکتر لاریجانی و حضار همراه شد.

جعفریان نگاه علمی دارد و تلاش می‌کند تا این نگاه علمی را تا حد زیادی رعایت کند

لاریجانی گفت: از ویژگی‌های دیگر حجت‌الاسلام جعفریان این است که او نگاه علمی دارد و تلاش می‌کند تا این نگاه علمی را تا حد زیادی رعایت کند؛ برای مثال کتاب «صفویه در عرصه دین، فرهنگ و سیاست» که به خوبی مساله تقویت حکومت مرکزی و هویت ملی را مورد توجه قر ار داده است؛ یا در کتاب «جریان‌ها و سازمان‌های مذهبی سیاسی ایران» که به نقش فداییان اسلام و نهضت‌های سیاسی پرداخته است.

رویکرد و نوشتن موقعیت‌های حساس تاریخی

وی در بخش دیگری از مباحث خود با بیان اینکه دو سبک تاریخ‌نگاری داریم، افزود: یک سبک تاریخ‌نگاری خطی است که حوادث را بر حسب تاریخ روایت می‌کند که سبک بی‌فایده‌ای نیست اما چون بسیاری از حوادث ارزش تحولی ندارند این روش چندان خاصیت ندارد؛ این مساله در خاطره‌نویسی‌ها دیده می‌شود، مثلا ناصرالدین شاه در خاطرات روزانه خود تکرارزندگی‌اش که شامل حمام گرفتن روزانه، شکار و بیابان می‌شد را درج می‌کرد؛ مثلا می‌نویسد: صبح رفتم حمام، هوای خوبی بود، از حمام بیرون آمدم؛ رفتم اتاق برلیان، قدری کار داشتم، ناهار خوردیم، رفتیم اندرون، زن‌ها را تماشا کردم؛ اما نمی‌نویسد یا بیشتر شرح نمی‌دهد که دیگر چه کار داشته است و این قدری کار داشتیم شامل چه مواردی بوده است؛ اما تاریخ نگاری کایروسی؛ رویکرد و نوشتن موقعیت‌های حساس تاریخی است که تحولی را در تمدن ایجاد کرده است و تاریخ‌نگاری درست است که در امروز و فرداها نقش خواهد داشت که جناب جعفریان در آثار خود به آن توجه کرده است.

توجه به تاریخ مشروطه و وقایع معاصر

مشاور رهبر انقلاب اسلامی ادامه داد: برای مثال جعفریان در مورد تاریخ اسلام، در مورد عصر صفویه، در مورد تاریخ مشروطه و وقایع معاصر به مسایل سرنوشت‌ساز توجه کرده است؛ به عنوان نمونه در کالبدشکافی سقوط صفویه دست روی مردم گذاشته است؛ از سوی دیگر ارتباط علما با دربار صفوی را بررسی می‌کند و اینکه این ارتباط باعث شد تا استقرار فکری آنها از بین برود؛ یا در مورد مشروطه عواملی را که سبب عدم توفیق مشروطه شد بررسی می‌کند؛ از سوی دیگر یکی از نکاتی که جعفریان به آن توجه دارد و مطرح می‌کند ناتوانی نخبگانی سیاسی و مذهبی در درک نیازهای واقعی طبقات فرودست جامعه و پیوند آرمان‌ها با خواست‌های این طبقه است؛ گاهی حکمرانان و روشنفکران نکاتی را مطرح می‌کنند که با خواست واقعی مردم ارتباط ندارند.

جعفریان حرف و برداشت خود را روشن گفته است

وی گفت: مساله دیگری که جناب جعفریان به آن اهمیت داده است موضوع توجه به انقلاب علمی است؛ من تصور می‌کنم که ایشان درست فهمیده است، به این معنا که حرکتی که گالیله و نیوتن و دیگران در غرب به معنای علم ایجاد کردند در ایران به معنای ساینس نبوده است؛ جعفریان حرف و برداشت خود را روشن گفته است؛ من می‌گویم معرفت را باید تقسیم‌بندی کرد؛ یک دسته جنبه متافیزیکی دارد که طی آن انسان با پرسش‌های اصلی زندگی و جهان مرتبط می‌شود؛ قطعا ما در سطح متافیزیک و معارفی در تمدن اسلامی رشد داشته ایم و عالَم اسلام درخشیده و ایران بیش از هرجای دیگر؛ در سطح معارف متافیزیکی و تمدن اسلامی ما رشد داشتیم و عالم اسلام و به ویژه ایران درخشیده است.

لاریجانی ادامه داد: در حوزه ساینس آثار ابن‌سینا در قرون سیزده میلادی و تا مدت‌ها در غرب تدریس می‌شد و کار ابن‌سینا؛ کار و رویکرد جالینوس نبود بلکه یک کار علمی به تعبیری امروزی بود؛ از حدود قرن هفدهم که مفاهیمی نظیر دموکراسی غربی مطرح شد، کشورهای اسلامی ذیل این مفهوم نرفتند که این مساله به دلیل شرایط حکومت‌ها بود؛ البته این صرفا معلول توجه به متافیزیک نبود، از سوی دیگر در غرب به گفته خودشان افراط‌گرایی در ساینس بود.

جعفریان می گوید از دین در دینی‌سازی استفاده بی‌جا می‌شود

عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام تصریح کرد: جناب جعفریان نکته‌ای را درباره این مباحث مطرح می‌کند که جای تامل دارد؛ او می‌گوید از دین در دینی‌سازی استفاده بیجا می‌شود؛ مثلا فیزیک اسلامی، طب اسلامی، مکانیک اسلامی و...؛ در حالی که نه عقلایی است و نه اسنادی داریم؛ من فکر می کنم ایشان خوب نقد کرده است؛ به هر روی باید قدر جناب جعفریان را دانست، او انسان خوش‌فکر، شجاع و موثری است. ما قدردان شما هستیم، خداوند به شما تندرسی عنایت کند.

میهمانان ویژه پاسداشت مراسم

در این مراسم که با حضور چهرهای علمی از حوزه و دانشگاه برگزار شد، دکتر «علی لاریجانی» مشاور رهبر انقلاب و عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام؛ حجت الاسلام «عبدالحسین معزی»، نماینده رهبری در هلال احمر، حجت الاسلام «علی اکبر ناطق نوری»، حجت‌الاسلام «محمدعلی مهدوی راد»، حجت‌الاسلام «احمد واعظی» رئیس دفتر تبلیغات حوزه علمیه، حجت‌الاسلام «محمد مهدی معراجی»، حجت الاسلام «مهدی مهریزی»، دکتر «محمود گلزاری»، دکتر «محسن اسماعیلی»، دکتر «محمد نهاوندیان»، دکتر منصور صفت گل، استاد سید فرید قاسمی، دکتر منوچهر مرادی سبزوار و 3 تن از معاونان وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و معاونان وزیر علوم و جمع کثیری از دیگر اهالی فرهنگ و اندیشه حضور داشتند.