بررسی تکنولوژی موشکی ایران که مدرن‌ترین سامانه‌های دنیا را آچمز کرد / «فتاح» موشکی که سامانه‌های پدافندی را شکار می‌کند

به گزارش خبرنگار امنیت دفاعی خبرگزاری دانشجو؛ تکنولوژی هایپرسونیک، به‌عنوان یکی از پیشرفته‌ترین دستاوردهای نظامی قرن بیست و یکم، با ویژگی‌هایی چون سرعت فراتر از ماخ 5، مانورپذیری بالا و مسیر پروازی غیرقابل پیش‌بینی، به ابزاری کلیدی برای غلبه بر سامانه‌های دفاعی مدرن تبدیل شده است. در این میان، ایران با توسعه موشک‌های هایپرسونیک فتاح -1 و فتاح -2، نه‌تنها به جمع معدود کشورهای دارای این فناوری پیوسته، بلکه با موفقیت عملیاتی در برابر سامانه‌های پدافندی پیشرفته مانند پیکان 2 و پیکان 3، اقتدار خود را به جهانیان ثابت کرده است. این گزارش، ابعاد مختلف تکنولوژی موشکی فتاح را بررسی کرده و نقش آن را در شکار سامانه‌های پدافندی مدرن تبیین می‌کند.

تکنولوژی هایپرسونیک: ناممکنی در اوج تحریم ها ممکن شد

موشک‌های هایپرسونیک به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود، از جمله سرعت بالا (بیش از 5 ماخ)، مانورپذیری، ارتفاع پرواز متغیر و دقت فوق‌العاده، چالش بزرگی برای سامانه‌های دفاع موشکی ایجاد می‌کنند. این موشک‌ها در دو نوع اصلی تولید می‌شوند: - موشک‌های کروز هایپرسونیک (HCM): با موتورهای پیشرفته مانند اسکرم‌جت، در ارتفاعات پایین‌تر پرواز می‌کنند و برای حملات سریع و دقیق طراحی شده‌اند. - خودروهای گلایدر هایپرسونیک (HGV): توسط موشک‌های بالستیک به لایه‌های بالایی جو پرتاب شده و سپس با سرعت‌هایپرسونیک به سمت هدف سر می‌خورند.

این ویژگی‌ها، موشک‌های هایپرسونیک را به ابزاری ایده‌آل برای نفوذ به سامانه‌های دفاعی پیشرفته مانند پاتریوت، THAAD یا پیکان تبدیل کرده‌اند، که زمان واکنش محدود و مسیرهای غیرقابل پیش‌بینی آن‌ها را ناکارآمد می‌سازد.

 فتاح -1، شکارچی پدافند اسراییلی / وقتی شکارچی، شکار می شود

موشک فتاح -1، که در 1402 توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران رونمایی شد، به‌عنوان اولین موشک بالستیک هایپرسونیک ایران، نقطه عطفی در فناوری نظامی کشور محسوب می‌شود. ویژگی‌های کلیدی فتاح -1 عبارتند از: - سرعت: 13 تا 15 ماخ (حدود 16,000 تا 18,400 کیلومتر بر ساعت)، که زمان واکنش سامانه‌های دفاعی را به چند ثانیه کاهش می‌دهد. - برد: 1,400 کیلومتر، که امکان هدف‌گیری اهداف دوردست در منطقه را فراهم می‌کند.

- مانورپذیری: مجهز به نازل متحرک و قابلیت تغییر مسیر در داخل و خارج از جو، که رهگیری آن را برای رادارهای دشمن غیرممکن می‌کند. - کلاهک: کلاهک مخروطی انفجاری و مانورپذیر با وزن حدود 500 کیلوگرم، که دقت بالایی در اصابت به اهداف دارد. - سوخت: سوخت جامد، که زمان آماده‌سازی را کاهش داده و قابلیت عملیاتی را افزایش می‌دهد. - هزینه: هر موشک حدود 200,000 دلار، که در مقایسه با نمونه‌های خارجی بسیار مقرون‌به‌صرفه است.

در عملیات «وعده صادق 2»، فتاح -1 با موفقیت گردان‌های پدافندی پیکان 2 و پیکان 3 اسرائیل را هدف قرار داد. این سامانه‌ها، که برای رهگیری موشک‌های بالستیک و کروز طراحی شده‌اند، در برابر سرعت و مانورپذیری فتاح -1 ناتوان بودند. توانایی فتاح -1 در دور زدن سامانه‌های دفاعی پیشرفته، مانند گنبد آهنین و پیکان، نشان‌دهنده برتری فناوری ایران در برابرتکنولوژی فعلی آمریکا اسراییل است.

 فتاح -2: هایپرسونیک پیشرفته ایرانی با طراحی رادارگریز

فتاح -2، نسخه پیشرفته‌تر این موشک، ترکیبی نوآورانه از فناوری‌های HGV و HCM است که به‌عنوان «موشک هایپرسونیک کروز هواسُرش» (HCGV) شناخته می‌شود. ویژگی‌های برجسته فتاح -2 عبارتند از: - ساختار دو مرحله‌ای: شامل بوستر سوخت جامد برای پرتاب اولیه و سرجنگی هواسُرش جداشونده با موتور راکتی سوخت مایع. - سرعت: حداقل 5 ماخ در لحظه اصابت (احتمالاً تا 10 ماخ در مراحل پرواز). - برد: حدود 1,400 کیلومتر یا بیشتر، مشابه فتاح -1.

- وزن: 3,500 تا 4,100 کیلوگرم، با سرجنگی حدود 500 کیلوگرم (شامل 200 کیلوگرم مواد منفجره). - هدایت: ترکیبی از سامانه اینرسی و GPS، که دقت بالایی را تضمین می‌کند. - طراحی آیرودینامیک: مجهز به چهار باله (دو ثابت و دو متحرک) برای کنترل بهتر در پروازهایپرسونیک. - نحوه عملکرد: بوستر، سرجنگی را به ارتفاعات بالا برده، سپس سرجنگی جدا شده و در جو به‌صورت گلایدر حرکت می‌کند. موتور راکتی سوخت مایع در مرحله نهایی، سرعت و مانورپذیری را تثبیت می‌کند.

فتاح -2، که هنوز در مرحله آزمایش است، نشان‌دهنده پیشرفت ایران در توسعه فناوری‌های ترکیبی است که قابلیت‌های HGV و HCM را در یک پلتفرم ادغام می‌کند. این موشک با توانایی نفوذ به سامانه‌های دفاعی پیشرفته، پتانسیل تغییر معادلات نظامی در منطقه را دارد.

چگونه فتاح سامانه‌های پدافندی را آچمز کرد؟