بررسی طرح آمایش آموزش عالی دانشگاه‌ها / وضعیت نامناسب اشتغال فارغ التحصیلان

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از شورای عالی انقلاب فرهنگی، جلسه 388 شورای اسلامی شدن دانشگاه‌ها و مراکز آموزشی به ریاست وزیر علوم، تحقیقات و فناوری در خصوص طرح آمایش آموزش عالی در دانشگاه‌ها و با حضور حجت‌الاسلام خسروپناه در محل دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

حجت الاسلام خسروپناه دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در این جلسه به ارائه گزارش از وضعیت آمایش آموزش عالی در شورای عالی انقلاب فرهنگی پرداخت و بر یکپارچگی تصمیم‌ها در مجموعه آموزش عالی کشور تأکید کرد.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با تشکر از دغدغه و پیگیری‌های دلسوزانه دکتر زلفی‌گل اضافه کرد: پیشنهاد می‌کنم وزیر علوم گزارشی از فعالیت‌های 2 ساله خود را در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه دهد. تدوین شیوه نامه ماموریت گرایی دانشگاه‌ها

قاسم عموعابدینی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در جلسه اسلامی شدن دانشگاه‌ها نیز اظهار داشت: توجه ویژه به بحث آمایش آموزش عالی بسیار مهم است و تصمیمات در این زمینه باعث ارتقای تمام زیرشاخه‌های نظام آموزش عالی کشور می‌شود.

وی افزود: در جلسه قبل شورای عالی انقلاب فرهنگی چندین مسئله درباره آمایش آموزش عالی مطرح شده که اولین آن ساماندهی دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی بود.

عموعابدینی تصریح کرد: اگر همه اعضای مجموعه آموزش عالی با هم هماهنگ نباشند اتفاق خاصی در زمینه آمایش آموزش عالی رخ نمی‌دهد. بر این اساس مدل آمایش به‌گونه‌ای در حال شکل گیری است تا بتواند برنامه‌ریزی وزارت علوم را محقق کند. همچنین همه دانشگاه‌ها باید در مسیر ماموریت گرایی قرار گیرند و چارچوب آن‌ها در تربیت دانشجو مشخص شود. معاون آموزشی وزارت علوم تاکید کرد: باید در کنار یکدیگر برای حل مسائل فکر کنیم و هم اکنون وضعیت خوبی در زمینه اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی نداریم در این مسیر لازم است که وضعیت دانشگاه‌ها نسبت به رشته‌های غیر پویا یا رشته‌هایی که اشتغال مناسبی ندارند، مشخص شود.

وی ادامه داد: بر مبنای آمایش آموزش عالی، ماموریت استان‌ها و شهرستان‌ها مشخص شده است و شیوه نامه ماموریت گرایی دانشگاه‌ها در شورای گسترش آموزش عالی مصوب شده است که با تایید نهایی وزیر علوم به دانشگاه‌ها ابلاغ خواهد شد. آغاز سال تحصیلی در آرامش کامل

در ادامه جلسه حجت الاسلام والمسلمین مصطفی رستمی، رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها نیز با اشاره به آغاز سال تحصیلی اظهار کرد: دشمن در برنامه‌ریزی‌های انجام شده درصدد ضربه به دانشگاه‌ها و کشور است، اما با هوشیاری مردم و توفیقات بزرگی که خداوند متعال بعد از اغتشاشات سال گذشته به نظام جمهوری اسلامی و دولت پرتلاش سیزدهم عنایت فرمود، موجب شد طراحی دشمن برای برهم زدن شرایط کشور شکست بخورد.

وی اضافه کرد: دشمن در تلاش بود در سالگرد اغتشاشات سال گذشته کشور و دانشگاه‌ها را به هم بریزد، اما نقشه دشمن نقش بر آب شد، البته تحرکاتی از سوی دشمنان داخلی وجود داشت که اهمیت آنچنانی نداشت، در آغاز سال تحصیلی نیز دشمن درصدد بر هم زدن مراکز آموزش عالی بود، اما به هدف خود نرسید.

رئیس نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها بیان کرد: طبیعتاً هوشیاری، اهتمام و تلاش مردم و مسئولان اجازه نداد که مراکز آموزش عالی و دانشگاه‌ها دستخوش حوادث منفی شوند. ساماندهی واحد‌ها و رشته‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی در ادامه جلسه محمدمهدی طهرانچی، رئیس دانشگاه آزاد اسلامی با ارائه گزارشی از برنامه‌های آتی این دانشگاه، درباره چگونگی ساماندهی واحد‌ها و رشته‌ها در دانشگاه آزاد اسلامی توضیحاتی را ارائه داد.

وی با اشاره به مصوبه 826 شورای عالی انقلاب فرهنگی که در سال 1399 توسط رئیس جمهور وقت ابلاغ شده است، اظهار کرد: در این مصوبه مأموریت‌گرایی در دستور کار نظام آموزش عالی قرار گرفته و وزارتین را از دانشگاه آزاد اسلامی جدا و دانشگاه آزاد را موظف کرده تا سند مأموریت خود را براساس آمایش استخراج کند و به شورای انقلاب فرهنگی جهت تصویب ارائه نماید؛ بنابراین این موضوع جزء اهداف اصلی ماست.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تصریح کرد: همچنین در پی ابلاغیه 9 اردیبهشت سال 1399 مقام معظم رهبری به رئیس هیئت‌امنای دانشگاه آزاد اسلامی، موظف شدیم برنامه پنج ساله‌ای آماده کنیم که راهبردی و عملیاتی باشد، این برنامه پس از تدوین برای شورای عالی انقلاب فرهنگی نیز ارسال شد.

طهرانچی گفت: در بیانیه و مأموریت برنامه 5 ساله دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه یک شبکه علمی، تربیتی و فرهنگی تعریف شده که باید در راستای توسعه جغرافیای خود به صورت یکپارچه فعالیت کند و این برنامه به تأیید هیئت‌امنای دانشگاه آزاد نیز رسیده است.

وی افزود: 10 بسته کاری در سند دانشگاه وجود دارد که آمایش بر مبنای بسته ارتقای کیفیت و کارآمدی تحصیلی صورت می‌گیرد. بر این اساس ساختار مأموریت‌گرایی واحد‌ها مشخص می‌شود، برای این ساختار چهار گام درنظر گرفته ایم، گام‌ها از کلیات آغاز و به آمایش، بازطراحی، صورت‌بندی آموزش و آمایش دانشگاه و بازمهندسی رشته‌ها ختم می‌شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی تأکید کرد: سامانه آمایش در دانشگاه آزاد اسلامی راه‌اندازی شده و این سامانه با تمام اطلاعات جامع کشور مرتبط است، این سامانه یک پیشخوان مدیریتی دارد که در سطح استان‌ها و شهرستان‌ها تکمیل می‌شود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: تحلیل وضعیت دانشجویان اعم از دانشجوی دانشگاه آزاد یا دولتی در این سامانه قابل مشاهده است و تیم‌هایی در استان‌ها طی یک سال و نیم گذشته روی این سامانه کار کردند و سند آمایش دانشگاه آزاد اسلامی شکل گرفت.

طهرانچی تشریح کرد: در این سامانه داده‌های اقتصادی استان احصاء شده و نکته مهم‌تر اینکه وضعیت استان براساس محور‌های حوزه تولید ناخالص داخلی مبتنی بر آمار رسمی کشور دسته‌بندی شده است، چراکه وقتی در مرحله بعد سراغ رشته‌ها می‌رویم باید شناخت کاملی از تولید ناخالص داخلی استان‌ها و حتی شهرستان‌ها داشته باشیم. وی متذکر شد: درست است که دانشگاه آزاد در 400 شهر نمایندگی دارد، اما این 400 شهر برای تعیین مأموریت زیاد و از سویی تعداد 31 استان هم کم بود؛ چراکه رفتار استان‌ها یکسان نیست و کار مفصلی با نام ناحیه‌بندی را انجام داده ایم که بر مبنای سه شاخص اصلی مشابهت ارزش‌ها، نزدیکی فضای جغرافیایی و ویژگی‌های مشابه ماموریتی تحلیل و نهایی شده است. در این زمینه به 15 شاخص رسیدیم که باید کشور را بر این اساس ناحیه بندی نمود.

رئیس دانشگاه آزاد اسلامی افزود: برای هر ناحیه وضعیت و مأموریت را در سه حوزه علمی و پژوهشی، علمی و فناوری و علمی و مهارتی تقسیم‌بندی کرده‌ایم، شناخت حوزه‌ها به‌صورت درونی و بیرونی انجام شد و از سویی باید جنبه منطقه‌ای، ملی و بین‌المللی آن‌ها را نیز تعیین می‌کردیم تا مشخص شود که برای هر ناحیه چه رفتاری را در پیش گیریم.

طهرانچی تشریح کرد: بنابراین 81 ناحیه در کشور داریم که 27 درصد در خوشه علمی - پژوهشی و 30 درصد در خوشه علمی - فناوری قرار گرفته و 43 درصد در خوشه علمی - مهارتی خواهند بود.

وی ادامه داد: بحث سوم رشته‌هاست، هدف ما از رشته‌ها بازمهندسی، توزیع متوازن و آموزش‌محور منابع در دانشگاه آزاد اسلامی است. دو شاخص را مشخص کردیم، نخست شاخص اقبال اجتماعی و شاخص دوم مطلوبیت آمایشی.

طهرانچی عنوان کرد: آنجا که مطلوبیت آمایشی و اقبال اجتماعی متوسط و ضعیف باشد، نام رشته «غیرپویا» نام می‌گیرد و دانشگاه باید با این قبیل از رشته‌ها خداحافظی کند، یعنی برای اینکه رشته‌ای را نگه داریم یا تعطیل کنیم می‌گوییم کدام رشته یکی از این چهار وجه را دارد و تقریبا 10 درصد رشته‌های ما مطلوبیت اقتضایی دارد و 17.86 درصد رشته‌ها جذابیت اجتماعی دارد و بخش بزرگ آن که 46 درصد است گروه‌هایی هستند که نیازمند بررسی‌اند، یعنی به این رشته‌ها نیاز داریم، اما مردم رجوع به این رشته‌ها ندارند. باید در مجموعه آموزش عالی کشور تصمیمات یکپارچه گرفته شود

در ادامه اعضای شورای اسلامی شدن دانشگاه پس از شنیدن گزارش وزارت علوم و دانشگاه آزاد اسلامی نظرات خود را درباره رویکرد آمایش آموزش عالی ارائه دادند.

سعیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در این باره بیان کرد: آموزش عالی کشور وظیفه حاکمیتی دارد که نمی‌توان این وظیفه حاکمیتی را تقسیم کرد. باید در مجموعه آموزش عالی کشور تصمیمات یکپارچه گرفته شود.

وی ادامه داد: وزارت علوم ضمن اینکه جایگاه مرکزی خود را دارد باید به جنبه غیرمرکزی و منابع بزرگ توجه کند و آن‌ها را به کار بگیرد.

حجت الاسلام مهدی فاطمی پور، معاون فرهنگی و سیاسی نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه‌ها در این جلسه خواستار توجه به ساختار دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی در ساماندهی شد و گفت: این ساختار نباید سلیقه‌ای شکل بگیرد یا اینکه از بین برود بلکه باید به صورت قانونی درباره آن‌ها تصمیم گیری شود.

منصور انبیاء رئیس دانشگاه علم و صنعت نیز در این نشست خواستار مشارکت روسای دانشگاه‌های استانی و متخصصان آموزشی در ساماندهی آموزش عالی شد. وی همچنین متذکر شد که برای حذف رشتهها به صورت آزمایشی اقدام شود تا در صورت نتیجه بخش بودن ادامه پیدا کند. ایشان همچنین عنوان کرد که آموزش و اشتغال به صورت توأمان باید در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی مدنظر باشد.

همچنین فرزاد جهان بین، معاون فرهنگی و دانشجویی دانشگاه آزاد اسلامی خواستار حضور دانشگاه آزاد اسلامی در ساماندهی آموزش عالی شد. محمدعلی کی نژاد رئیس هیئت عالی جذب نیز در این نشست بر اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب در مورد دانشگاه‌ها تاکید کرد. وی همچنین به ماموریت دانشگاه فرهنگیان اشاره کرد و خواستار اجرای مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره این دانشگاه شد.

در پایان این نشست مقرر شد که موضوع بررسی آمایش آموزش عالی که مربوط به ماموریت گرایی و ساماندهی رشته‌ها و مراکز آموزش عالی است در جلسات بعدی ادامه پیدا کند.