برنامه‌ریزی برای کودکان و نوجوانان، باید دور از شعار و سطحی‌نگری باشد

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: در اجرای برنامه‌ها برای کودکان و نوجوانان تلاش اصلی بر این است تا از سطحی‌نگری و شعارزدگی فاصله گرفته شود.

فروهر معدنی مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، در گفتگو با خبرنگار مهر، با اشاره به مهم‌ترین اقدامات انجام شده در سال 1403 گفت: با تلاش در جهت افزایش جذب کودکان و نوجوانان و پایداری اعضا از طریق برنامه ریزی و اجرای برنامه های متنوع و جذاب متناسب با نیازهای روز مخاطبان در این مسیر به میزان 19 درصد رشد داشتیم. همچنین در بخش امانت کتاب به اعضا شاهد رشد 39.7 درصدی بودیم.

وی افزود: در سال جاری سعی کرده‌ایم تا منابع مطالعاتی اعضا را به روز کنیم به همین منظور تعداد 151 عنوان کتاب به تعداد 243 هزار و 448 جلد خریداری و به چرخه امانت وارد شده است.

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: در سال جاری سعی کرده ایم تا گسترش کمی و کیفی کانون یاران را مد نظر قرار بدهیم. کانون یار عضو فعال توانمند و منتخب مرکز فرهنگی است که ذیل نظر مربی مرکز به عنوان نماینده ی کانون در مدرسه و با نام کانون یار فعالیت می‌کند این عضو با هماهنگی مسئول مرکز و با توافق و کسب تایید از مدیر و معلم پرورشی مدرسه انتخاب میشود در سال جاری تعداد این کانون یاران از 1326 دانش آموز به 6123 نفر افزایش یافت. در این بخش رشد 361 درصدی داشتیم در سال آتی بنا داریم با تمرکز بر هویت یابی و شبکه سازی کانون یاران علاوه بر توسعه کمی این بخش ارتقاd کمی محتواها و برنامه های ویژه کانون یاران مد نظر قرار گیرد.

وی ادامه داد: تقویت باشگاه‌های کتابخوانی اعضا و مربیان در سال جاری با رشد 41 درصدی همراه بوده است. تعداد باشگاه‌ها از 15 هزار و 442 در سال گذشته به 21 هزار و 865 افزایش یافته است. همچنین پویش‌های ملی متعددی در زمینه کتابخوانی اجرا شد که می توان به پویش کتابخوانی بهار جان‌ها، پویش ملی کتابخوانی «یک کتاب مهمان ما»، پویش ترویجی «همه جا با کتاب» و پویش کتابخوانی باغ کیانوش اشاره کرد.

معدنی گفت: طرح‌های «هر کلاس درس یک قفسه کتاب» و «هزار درنای کاغذی بر بام مدارس» در حال اجرا هستند. در این دو طرح که با همکاری کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، معاونت پرورشی وزارت آموزش و پرورش، و سازمان امور اجتماعی وزارت کشور برای نخستین بار به اجرا درآمده‌اند، تلاش شده است تا با تجهیز هر کلاس درس در مناطق محروم و کم‌بهره به یک کتابخانه کوچک و جذاب، دسترسی دانش‌آموزان به کتاب در بستری مناسب و فرهنگی فراهم شود.

وی افزود: افتتاح و تقویت مراکز سیار شهری، روستایی و پستی نیز در دستور کار قرار گرفته است. تعداد اعضای مراکز 81 درصد رشد داشته و علاوه بر این، تاکنون 6 مرکز جدید در سال جاری به بهره‌برداری رسیده است.

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: برنامه عملیاتی تقویت و توسعه مراکز الگو، با هدف تعریف مسیر و مشخص کردن چشم‌اندازهای مطلوب برای مراکز فرهنگی، زمینه‌ساز حرکت گام‌به‌گام به سوی یک مرکز فرهنگی نوین است. در چارچوب این طرح، در هر استان دو مرکز فرهنگی منتخب، به طراحی و اجرای برنامه‌های تربیتی نوآورانه می‌پردازند. این برنامه‌ها برای ارتقای رویکرد تربیتی فعالیت‌ها، تربیت جامع مخاطبان و تثبیت جایگاه کانون به‌عنوان نهادی مرجع در حوزه کودک و نوجوان اجرا می‌شود. در حال حاضر، 63 مرکز الگو در سراسر کشور فعال هستند که طی سال جاری موفق به افزایش 11 درصدی اعضای نوجوان، 70 درصدی اعضای کودک و 79 درصدی امانت کتاب شده‌اند.

وی ادامه داد: جشنواره رویش، که با هدف مخاطب قرار دادن کودکان و نوجوانان با نیازهای ویژه برگزار شد، شامل تولید 85 اثر معرفی کتاب، 25 پادکست و 79 کتاب حسی - لمسی بوده است.

معدنی گفت: راه‌اندازی و شروع به کار شوراهای والدین و شوراهای نوجوان در مراکز خانواده انجام و تاکنون حدود 2200 جلسه در بیش از 250 مرکز برگزار شده است.

وی افزود: اجرای برنامه بازیگران زندگی ذیل تفاهم نامه با ستاد مبارزه با مواد مخدر و مشارکت در پیشبرد طرح نماد وزارت آموزش و پرورش و برگزاری بیست و پنجمین جشنواره قصه گویی از دیگر برنامه هایی بوده که در سال 1403 برگزار شد.

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: برای سال جدید 1404 برنامه‌ها طوری طراحی شده‌اند که با بهره‌گیری از تجربیات گذشته و نگاه به آینده، گام‌های موثری در مسیر اهداف اصلی برداشته شود. فاصله تا رسیدن به اهداف ایده‌آل هنوز وجود دارد، اما با تمرکز بر استمرار، پیگیری و بهبود برنامه‌های جاری، این فاصله هر روز کمتر خواهد شد. برای دستیابی به نقطه ایده‌آل، تقویت زیرساخت‌ها، تنوع‌بخشی به برنامه‌ها و افزایش هماهنگی بین بخشی ضروری است.

وی افزود: استمرار در اجرای برنامه‌های بلندمدت سال 1403 یکی از اولویت‌های اصلی است. این برنامه‌ها شامل تقویت و پشتیبانی از مراکز پیشرو و ارتقای ظرفیت برنامه‌هایی است که اهداف کلان سازمان را دنبال می‌کنند. همچنین، اجرای طرح‌های جدید با رویکرد افزایش همگرایی و هم‌افزایی با گروه‌های مردمی و جهادی مانند طرح «امین»، در دستور کار قرار دارد که سهم بسزایی در دستیابی به سیاست‌های سازمان خواهند داشت.

معدنی گفت: در مورد برنامه‌های مناسبتی که توسط اداره کل برگزار می‌شوند، تلاش اصلی بر این است تا از سطحی‌نگری و شعارزدگی فاصله گرفته شود. مهم‌ترین آسیبی که چنین رویکردی می‌تواند به یک برنامه وارد کند، دور شدن آن از هدف اصلی و کاهش اثربخشی آن است. به همین دلیل، تمرکز ما بر طراحی برنامه‌هایی است که بیشترین همخوانی را با سیاست‌ها و اهداف سازمان داشته باشند و روش‌ها و شیوه‌های کاربردی و عملیاتی را دنبال کنند. این رویکرد نه تنها از هدررفت منابع جلوگیری می‌کند، بلکه تأثیرگذاری فعالیت‌ها را نیز به حداکثر می‌رساند.

وی ادامه داد: بزرگداشت مناسبت‌های ملی و مذهبی در کانون پرورش فکری به‌صورت خلاقانه و با رویکردی فرآیندمحور انجام می‌شود. در این زمینه، تلاش می‌شود تا اعضا با استفاده از توانمندی‌های خود در برگزاری این مراسم‌ها مشارکت فعالی داشته باشند. این شیوه، باعث استقبال گسترده کودکان و نوجوانان از برنامه‌های این نهاد شده است.

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: به‌عنوان نمونه، در هفته ملی کودک سال 1403، مراکز کانون در سراسر کشور برنامه‌های متنوعی را برگزار کردند که با حضور پرشور کودکان، نوجوانان و خانواده‌هایشان همراه بود. یکی از این برنامه‌ها، گردهمایی کودکان عاشورایی بود که با هدف تقویت حس دینی و شناخت بیشتر کودکان نسبت به قیام امام حسین (ع)، در سراسر کشور و به‌صورت همزمان برگزار شد. همچنین مراسمی را سوم محرم و در روزی که به نام دختر سه‌ساله امام حسین (ع) برگزار کردیم که در این مراسم شاهد حضور چشمگیر و اثرگذار کودکان و نوجوانان بودیم. این نمونه‌ها به‌خوبی نشانگر استقبال چشمگیر اعضای کودک و نوجوان کانون پرورش فکری از مراسم‌ها و مناسبت‌های ملی و مذهبی است.

وی افزود: مهارت‌آموزی و ایجاد خلاقیت در کودکان و نوجوانان از جمله مسائل کلیدی برای رشد فردی و اجتماعی این گروه سنی است. برای دستیابی به این اهداف، اقدامات متنوعی باید انجام شود. کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان به‌عنوان یکی از پیشگامان این عرصه، همواره تلاش کرده است با برنامه‌ریزی و اجرای مجموعه‌ای از فعالیت‌های فرهنگی، هنری و ادبی، هم‌راستا با ارتقای مهارت‌ها و با تأکید بر خلاقیت، گام‌های موثری بردارد.

معدنی ادامه داد: برگزاری کارگاه‌های آموزشی مهارت‌های زندگی یکی از این اقدامات است. این کارگاه‌ها با تمرکز بر مهارت‌هایی چون خودباوری، جرأت‌مندی، امیدواری، خوش‌بینی، معنویت، شادی و نشاط، ایجاد روابط مثبت و تقویت هوش هیجانی برگزار می‌شوند.

وی با اشاره به ایجاد فرصت‌های مشارکت در جشنواره‌ها و مسابقات گفت: کانون پرورش فکری محلی برای تشویق اعضا به شرکت در رویدادهای فرهنگی، هنری، ادبی و علمی در سطوح استانی، ملی و بین‌المللی است.

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: مراکز الگو با هدف ایجاد محیط‌های استاندارد و مناسب برای کودکان و نوجوانان فعالیت می‌کنند و مربیان مستقر در آن‌ها تلاش دارند با بهره‌گیری از توانایی اعضا و مشارکت گروه‌های مردمی فعال در این حوزه، آموزش‌ها و مهارت‌آفرینی مبتنی بر خلاقیت را پیش ببرند.

وی با اشاره به استفاده از روش‌های خلاقانه آموزشی گفت: کانون پرورش فکری با بهره‌گیری از ابزارهایی نظیر بازی، قصه‌گویی، کتاب‌خوانی و پروژه‌های تعاملی سعی دارد مخاطبان را جذب کرده و ارزش‌ها و مفاهیم را به شکلی جذاب منتقل کند. این رویه به شکل مستقیمی منجر به تقویت خلاقیت کودکان و نوجوانان شده است.

معدنی گفت: در دنیای امروز که نسل جدید با تغییرات سریع ذائقه‌ها، الگوهای فکری و رفتار مواجه است، ضرورت به‌روزرسانی روش‌ها بیش از پیش احساس می‌شود. کانون پرورش فکری نیز با اتخاذ سیاستی مبنی بر مخاطب‌محوری و نوجوان‌محوری، برای دومین سال متوالی تلاش کرده است نیازهای روز این گروه را در برنامه‌ریزی‌های خود لحاظ کند.

مدیرکل آفرینش فرهنگی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان گفت: برای سال آینده نیز همانند سال جاری، جذب حداکثری مخاطبان از طریق طراحی برنامه‌های متنوع و جذاب متناسب با نیازهای به‌روز جامعه در اولویت قرار دارد. علاوه بر این، در لایه‌های کارشناسی، بررسی مقالات و تحقیقات جدید حوزه کودک و نوجوان و تحلیل آمارهای منتشرشده در این بخش برای بهبود روند برنامه‌ریزی مورد توجه خواهد بود.