برنج در کیسه سوداگران / قیمت برنج چگونه قد می‌کشد؟
مدتی است به‌دلیل کمبود شدید برنج خارجی در بازار، شاهد افزایش قیمت انواع برنج از نوع داخلی و خارجی در بازار هستیم، به‌طوری‌که به نظر می‌رسد وزارت جهاد کشاورزی نتوانسته بازار را به‌خوبی کنترل کند.
به گزارش مشرق، آمارهای گمرک حاکی ازآن است که تا پایان آذرماه سال جاری 722هزار و997 تن برنج به ارزش 808 میلیون و 369هزار دلار وارد کشور شده و این درحالی است که در همین بازه زمانی در سال گذشته 818 هزار تن برنج به ارزش 961 میلیون دلار وارد کشورمان شده بود.
بنابراین می‌توان گفت در یک‌سال اخیر واردات برنج به‌لحاظ وزنی کاهشی 12 درصدی و به لحاظ ارزشی نیز کاهشی 16درصدی پیدا کرده است. واردات برنج به کشور از ابتدای مرداد، هم‌زمان با فصل برداشت برنج داخلی ممنوع شد و این ممنوعیت به مدت چهار ماه تا پایان آبان ادامه پیدا کرد.
نکته قابل توجه این‌که براساس اعلام انجمن واردکنندگان برنج، به‌واسطه این محدودیت، حدود 100 هزار تن برنج که وارد گمرکات کشور شده بود، امکان ترخیص پیدا نکرد و همین مسأله باعث شد بازار برنج وارداتی تا حدودی با کسری مواجه شود. این امر درحالی صورت گرفته که وزارت جهاد کشاورزی مدعی افزایش 200 هزار تنی برنج در سال جاری بوده و معتقد است دو میلیون و 700 هزار تن برنج در کشور تولید شده و انبارهای شمال پر از این محصول اساسی است.
اما فعالان بازار بر این عقیده صحه نمی‌گذارند و معتقدند با توجه به آمارهای اشتباه وزارت جهاد کشاورزی درخصوص تولید محصولات مختلف ازجمله برنج به نظر می‌رسد انبارهای این کالای اساسی خالی از برنج باشد.
ازسوی دیگر دو ماه از رفع ممنوعیت واردات برنج می‌گذرد ولی دولت تاکنون 200 هزار تن سهمیه برنج به واردکنندگان داده است. این مهم درحالی صورت گرفته که برنج‌های وارداتی حداقل یک ماه دیگر وارد بازار می‌شود و آن‌طور که به نظر می‌رسد در آستانه ماه مبارک رمضان این امر می‌تواند بحران جدی در بازار کالاهای اساسی ایجاد کند.
از این‌رو چندی پیش نیز جمعی از واردکنندگان برنج در نامه‌ای خطاب به رئیس‌جمهور خواستار اصلاح نحوه سهمیه‌بندی و فرآیند موجود در این حوزه شدند. در وضعیت فعلی نیز قیمت برنج به‌شدت افزایشی بوده به‌طوری‌که در این‌باره حسین فرهادی، سخنگوی اتحادیه بنکداران مواد غذایی می‌گوید: توزیع برنج خارجی هندی تنظیم بازاری ماه گذشته از 35هزار تومان به 45هزارتومان رسید اما در بازار خرده‌فروشی هم اکنون قیمت برنج پاکستانی به 75هزار تومان رسیده و برنج تولید داخلی طارم وهاشمی نیز درمحدوده قیمتی 130 تا 140 هزار تومان به فروش می‌رسند.
بلاتکلیفی تخصیص ارز
مجیدرضا منصورخاکی، سخنگو و معاون انجمن واردکنندگان برنج ایران گفت: ظرف چهار ماهه نخست سال حدود 450هزارتن برنج سفید توسط بخش خصوصی وارد کشور شد وحدود150هزار تن دیگر نیز در دوره ممنوعیت به گمرکات کشور واصل شده که پس از گذشت چهارماه، از اول آذر ترخیص آنها ازسر گرفته شد. او با بیان این‌که طی 9ماهه امسال در مجموع حدود 630هزارتن برنج سفید از گمرکات ترخیص شده، افزود: ثبت سفارش دوره جدید واردات از 10آذر به میزان200هزار تن بازگشایی شد که اکنون محموله‌های آن به کشور رسیده و در حال انجام تشریفات گمرکی جهت ترخیص است.
خاکی ادامه داد: با توجه به تلاقی ماه مبارک رمضان و ایام نوروز که طبیعتا با پیک قابل‌توجه مصرف همراه خواهد بود، 500 تا 600 هزار تن برنج علاوه بر میزان واردشده تا پایان سال مورد نیاز کشور است که بنابر اعلام مسئولان وقت وزارت جهاد، قرار بود ثبت سفارش آن در دو یا سه نوبت دیگر کارسازی شود.
سخنگوی انجمن واردکنندگان برنج ایران با بیان این‌که متاسفانه حوزه تولید برنج فاقد شناسنامه بوده و هنوز اعداد قابل اتکا از تولید برنج وجود ندارد، افزود: واقعیت‌های اقلیمی کشور با میزان تولید اعلامی دومیلیون و 700هزارتن برنج در سال همخوانی ندارد، چراکه قالب کشت برنج در کشور سنتی و غیرمکانیزه بوده و به‌دلیل محدودیت منابع آبی و خاکی و تغییر کاربری تدریجی اراضی کشاورزی، به‌طور متوسط سالانه نیاز به واردات حداقل یک میلیون و 200هزار تن برنج بدون احتساب واردات بخش دولتی احساس می‌شود. او قیمت متعارف هر کیلو برنج هندی را 45 تا 50 هزار تومان و پاکستانی را تا 55 هزار تومان اعلام کرد و گفت: در حال حاضر اما شاهد افزایش قیمت برنج خارجی و حتی رشد 30 درصدی قیمت برنج ایرانی نسبت به موعد برداشت هستیم که ناشی از بلاتکلیفی و سردرگمی در تخصیص ارز محموله‌های در حال ترخیص است.
خاکی با اشاره به عدم تخصیص ارز برنج‌های ورودی به کشور از نیمه تیرماه تاکنون ادامه داد: تجربه نشان داده تخصیص ارز برنج معمولا شش ماه زمان می‌برد و با توجه به آن‌که ثبت سفارش در آذرماه انجام و برنج‌ها در دی‌ماه وارد کشور شد، انتظار می‌رود تخصیص ارز آن به سال آینده موکول شود. در عین حال هنوز قطعیتی در کم و کیف ارز سال آینده برای برنج وارداتی وجود ندارد و در حال حاضر واردکننده نمی‌داند برمبنای کدام نرخ ارز، کالای خود را عرضه کند.
قیمت برنج چگونه قد می‌کشد؟
روزنامه جام جم نوشت: برخی کارشناسان بر این باورند سوداگران در زمان‌هایی که نرخ برنج روند نزولی را طی می‌کند باخرید عمده واحتکار آن در بازار سعی در افزایش قیمت دارند و این موضوع باعث شده آمار تولید و واردات دچار خدشه شود.
از سوی دیگر، اکنون برنج در بازار افزایش قیمت داشته و ستاد تنظیم بازار، سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان باید نظارت خود را دراین زمینه افزایش دهند. درواقع تحلیلگران بر این باورنداکنون نه مشکل ارزی داریم ونه به واردکننده و تولیدکننده می‌توان ایرادی وارد کرد و مشکل اصلی برخوردهای سطحی با سودجویانبازار است.
