بزرگداشت پدر شعر فارسی با حضور وزیر ارشاد
در مراسم بزرگداشت «رودکی» با بیان اهمیت این شاعر در زبان فارسی گفته شد رودکی مدح‌گوی صاحبان قدرت نبوده و شاعری مردمی بوده است.
به گزارش روابط عمومی و امور بین‌الملل بنیاد رودکی، پیرو مصوبه شورای فرهنگ عمومی کشور در خصوص انتخاب 4 دی به عنوان روز رودکی، آیین نکوداشت پدر شعر فارسی با اجرای اردشیر صالح‌پور و رونمایی از سه کتاب «رودکی‌وار» (مقالاتی در شعر و اندیشه رودکی) زیرنظر محمدجعفر یاحقی، مجموعه مقالات «رودکی» به سرپرستی نادر کریمیان سردشتی و چهار جلد نخست «گنجینه نت‌نوشت‌های رودکی» به‌کوشش کیاوش صاحب‌نسق با حضور چهره‌های فرهنگی و هنری برگزار شد.
نادر کریمیان سردشتی، نویسنده و پژوهشگر، رودکی را محصول زمانه آل سامان خواند و گفت: برکات چنین دولتی بر فرهنگ، اقتصاد و سیاست تا امروز مستدام است. این دوره را می‌توان یکی از کلیدی‌ترین دوران تاریخی رنسانس علمی و تاریخی دانست به‌خاطر برنامه‌هایی که در آن زمان تحقق پیدا کرد و امثال رودکی را به پایه‌ای رساند که روز بزرگداشت او را برگزار کنیم. روز نکوداشت رودکی روز پاسداشت زبان فارسی، اخلاق و حکمت ایرانی هم هست. رودکی مدح‌گوی صاحبان قدرت نبود، او شاعری مردمی محسوب می‌شود. کریمیان افزود: در محافل این چنین باید به دنبال دیپلماسی فرهنگی باشیم. جامعه امروز به آموزه‌های رودکی نیاز دارد. در روزگاری به‌سر می‌بریم که تلاطمات سیاسی فراوان است. در این دوران نیاز به همگرایی بیشتر است و چه بهتر این همگرایی را از رودکی استاد شاعران دنبال کنیم.
محمدمهدی اسماعیلی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز در این مراسم با بیان این‌که رودکی سهم بسزایی در تاریخ، فکر، اندیشه و هویت ایرانی دارد، اظهار کرد: اگر درباره اهمیت هویت ملی و عناصر شکل‌دهنده صحبت کنیم، زبان مهم‌ترین عنصر است؛ عنصری که جغرافیای ایران بزرگ علاوه بر تنوع گویش و زبان، حوزه زبان فارسی را به‌عنوان زبان رسمی خودش پذیرفته است. در طول قرون متمادی، سلاطین و حکمرانان که در ایران حکومت می‌کردند به زبان غیرفارسی حرف می‌زدند اما زبان فارسی از چنان درهم‌تنیدگی با تاریخ فرهنگ و هنر در این جغرافیای فرهنگی برخوردار است که همه آن را به عنوان زبان رسمی می‌شناختند.
او افزود: تمدن نوین اسلامی در قرن 3 تا 5 هجری در سایه جان گرفتن فرهنگ ایرانی و زبان فارسی در ذیل تعالیم اسلامی و قرآنی است. در دوره تمدن نوین اسلامی، بزرگانی که می‌درخشیدند عمدتا به زبان‌فارسی حرف می‌زدند که می‌توان به ابن‌سینا و فارابی اشاره کرد. اگر امروزه شاهد رونق زبان فارسی در هندوستان، تاجیکستان و افغانستان هستیم، این امر را مدیون سرآمدانی چون رودکی هستیم.
عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: اگر زبان فارسی از دست می‌رفت، قطعا فرهنگ اسلامی عظمت و تجربه فعلی را نداشت. این زبان فارسی بود که به واسطه قدرت و خلاقیتی که به‌ویژه در حوزه شعر و ادبیات دارد چنین فضای آرمانی و بزرگی را پدید آورده است. وقتی از رودکی حرف می‌زنیم این امر کاملا در یک فضای فرهنگی مورد قبول در حوزه تعالیم اسلامی و در یک افق قرار می‌گیرد.
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به پذیرفته شدن روز رودکی در تقویم، تصریح کرد: ثبت روز رودکی، یکی از بهانه‌ها برای حرف زدن در مورد اهمیت زبان فارسی است. این زبان به دلیل غلبه تمدن غرب در دو سه قرن اخیر دچار آسیب‌هایی شده که باید با یک عزم جدی و با همکاری کشورهای فارسی زبان از میراث مشترک خود حفاظت کنیم و آن را پاس بداریم و تمام نشان‌هایی که ما را به هم پیوند می‌زند، مورد تکریم قرار دهیم و از مرزبندی‌های فرهنگی عبور کنیم و وحدتی را که زبان فارسی برای ما شکل داده، ارج بگذاریم.
او خاطرنشان کرد: یکی از مهم‌ترین برنامه‌های ما برای توسعه زبان فارسی این است که با ظرفیت هویت زبان فارسی با همسایگانی که فارسی‌زبان هستند، کارهای مشترکی را انجام دهیم تا با صیانت از زبان فارسی در مقابل تهدید لغات بیگانه مقابله کنیم.
اسماعیلی اظهار امیدواری کرد با توجه به اهمیت روز نکوداشت رودکی در سال‌های بعد به فراخور رودکی بزرگ برنامه‌ریزی‌های لازم جهت برنامه‌های منسجم‌تر از برگزاری جشنواره تا نشست‌های علمی صورت بگیرد.
سپس قدیمی‌ترین فیلمی که از مدفن رودکی در سال 1958 ساخته شده به نمایش درآمد.
در ادامه حسین ولی‌نژاد و بانو سیمین‌مهر با بخشی‌خوانی، «بوی جوی مولیان» را اجرا کردند.
همچنین با اجرای وحید تاج گروه موسیقی به آهنگسازی و نوازندگی صادق چراغی (نی، بالابان)، بهنام ارجمندی (عود)، آرش احمدی نسب (سه‌تار)، سیاووش احمدی نسب، (کمانچه) و پوریا هومان (سازهای کوبه‌ای) قطعاتی از آلبوم بخارا را روی صحنه بردند.
در ادامه این مراسم، حسام‌الدین طالقانی رئیس عمومی سازمان نخبگان افغانستان، رودکی را چهره بزرگ فرهنگی، ادبی و استثنایی‌ای دانست و گفت: رودکی پدر فارسی و استاد همه شعرا است. شاعران حوزه تاریخی دو ویژگی دارند؛ یک ویژگی معرفت‌شناختی شخصیت‌ها است و دیگری انعطاف‌پذیری و فهم شاعران بزرگ و برداشت آن‌هاست که از اشعارشان تفسیر می‌شود.
طالقانی با بیان این که امروزه با چالش‌هایی در پاسداشت زبان فارسی مواجه هستیم، گفت: نباید خودمان را بدون احساس و مسئولیت معرفی کنیم و لازم است در این باره واکنش نشان دهیم. ایران به‌خاطر پاسداری از ارزش‌های بزرگ زبان پارسی گام‌های بالایی برداشته است. کشورهای دیگر هم که متعلق به این فرهنگ بزرگ تاریخی و تمدنی هستند، باید رسالت خود را درک کنند. شعرای بزرگی داریم که پر از معنویت و اندیشه هستند. اگر نیاز تعامل جدی با دنیا را احساس می‌کنیم و تعاملات سیاسی، تمدنی، اقتصادی و نظامی داریم باید ببینیم کدام یک از این تعاملات را انتخاب کنیم تا ارتباطات‌مان پایدار، محکم، بامفهوم و باارزش‌تر باشد. اگر بتوانیم با داشتن چهره‌های علمی و فرهنگی از رویکرد فرهنگی در تعاملات منطقه‌ای، داخلی و بین‌المللی استفاده کنیم تعاملی پایدار و محکم‌تری خواهیم داشت.
او همچنین پیشنهاد داد برای شناخت شاعران بزرگ با رویکردهای متفاوتی تحقیق و پژوهش انجام شود تا گستردگی اندیشه این مفاخر از جنبه‌های مختلف آشکار شود.
سپس گروه موسیقی افغانستانی متشکل از نثار احمد هاشمی آوازخوان و نوازنده هارمونی، وکیل احمد هاشمی نوازنده تبلا، جمعه خان تاجیک نوازنده دوتار، حمیدرضا هاشمی نوازنده رباب و مسعود عظیمی سرپرست گروه و آواز خوان به اجرای موسیقی پرداختند.
در ادامه سرور بختی، رییس موسسه فرهنگی اکو، با خواندن شعر «چون تیغ به دست آری، مردم نتوان کشت» از رودکی، اظهار کرد: این سروده استاد رودکی بیش از هزار سال است که تالیف شده و همین یک نمونه بهترین بازگوکننده پیام اولین گوینده شعر فارسی است و معنی آن پاداش به هر عمل، چه نیک و چه بد است که در این دنیای مکافات برای انسان‌ها خواهد رسید.
او با بیان این‌که رودکی فقط شاعر دوران سامانیان نبود، بلکه او معلم خرد، مترجم، خواننده، نوازنده و پیشکار ادیبان بود، گفت: شکوفایی و بالندگی ادبیات زمان آل سامان بدون شک با نام این سخنور اصیل و ماهر به‌طور عمیق بستگی دارد و او در تربیت و کمال ادیبان معاصر خویش نقش ناستردنی کسب کرده است. رودکی که از میان توده‌ها برخاست و با توجه به شهرت بی‌سابقه‌اش در میان مردم به دربار سامانیان جلب شد، با درد و نیازهای جامعه آن روزگار به خوبی آشنا بود و اشعار بلند مضمون خویش را بر پایه تجربه گذشتگان و معاصران، مطالعه آثار گران‌بهای جهان به رشته نظم کشید و همین ویژگی سروده‌های او را در شمار بهترین دردانه‌های شعر فارسی و جهان قرار داده است.
رییس موسسه فرهنگی اکو توضیح داد: اشعار سخن‌سرای پنج‌رود گواه است که او با فلسفه شرق و غرب و ادبیات مردمان منطقه، به‌ویژه دنیای عرب آشنایی و تبحر و تسلط وافر داشته، از این جاست، که شعر او به زمان و مکان خاصی محدود نمی‌شود و با گذشت بیش از هزار سال هنوز هم نقل محافل مردمان باخرد محسوب می‌شود. نقش سلطان شاعران در حفظ و پویایی زبان فارسی نیز ستودنی است و نگاهی اجمالی به این موضوع بر تثبیت این ادعا دلیل محکم خواهد بود، که او نهایت تلاش را به خرج داد، تا ظرفیت و توانمندی‌های این زبان شکرین را به گوش دل خواننده اشعارش برساند و در نهایت قدرت و توانایی بر آن بوده تا از واژگان غیر و بیگانه در چکامه، قصاید و غزلیاتش وام نگیرد. بی‌دلیل نبوده که مورخان و تذکره‌نگاران او را «آفتاب گوهر ساسان» و «فروغ دوده سامان» نامیده‌اند و انوار عالم‌گیر این خورشید نظم تاکنون خانه و کاشانه ما را منور می‌سازد.
او با بیان این که ثبت روز بزرگداشت رودکی در تقویم ایران را نیز به فال نیک می‌گیرد و آن را بر همه اهالی فرهنگ تبریک می‌گوید افزود: رودکی پایه‌گذار، پرچم‌دار و پیشکسوت ادبیات منطقه تاریخ‌ساز ماست و جای دارد باز هم برای نکوداشت و بزرگداشت این مرد ادب فعالیت‌های چشم‌گیر انجام دهیم.
این مراسم با رونمایی از کتاب‌های رودکی وار، یاد یار و چهار جلد نخست گنجینه نت نوشت‌های رودکی پایان یافت.