بسته پیشنهادی برای بازگشایی سالن‌های نمایش / قدم اول اجراها با نمایشنامه‌خوانی باشد
مسعود دلخواه، استاد دانشگاه و کارگردان تئاتر عنوان کرد: پیشنهاداتی برای بازگشایی سالن‌های تئاتر دارم از جمله وجود ناظر برای رعایت اصول بهداشتی و فاصله گذاری اجتماعی، اجراهای نمایشنامه خوانی و همینطور تئاترهای کم بازیگر که می‌تواند برای شروع حس اعتماد را بین مردم ایجاد کند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ ویروس کرونا از اسفند ماه تا به حال سالن های سینما و تئاتر را به تعطیلی کشانده است و البته این اتفاق فقط در ایران نیافتاده بلکه همه کشورهای دنیا دچار این مشکل شده و به دلیل سرایت این ویروس مراکز فرهنگی و هنری که مسقف هستند و امکان بیشتر انتقال ویروس در آنها بین افراد وجود دارد، بیش از همه دستخوش آسیب و تعطیلی شده‌اند.
حال و با گذشت نزدیک به چهار ماه از تعطیلی سالن‌های نمایشی چالش‌های زیادی در این راستا وجود دارد و همینطور گمانه‌زنی‌ها برای بازگشایی سالن‌ها نیز این روزها داغ است از بازگشایی در خرداد ماه تا ادامه پیدا کردنش و همینطور ارائه پروتکل‌های زیاد مشروط برای بازگشایی سالن‌ها تا اولویت بندی کارها و اجراهای خیابانی و صحنه‌ای می‌توان اشاره کرد.
هنرمندان و اساتید دانشگاه این روزها نظرات متفاوتی برای بازگشایی سالن‌ها دارند. مرکز هنرهای نمایشی پروتکل پیشنهادی خود را برای وزارت فرهنگ و ستاد ملی کرونا ارسال کرده و حال می‌بایست منتظر بود و دید که چطور و با چه شرایطی سالن‌ها بازگشایی خواهند شد هر چند که از روز گذشته شاهد هستیم که ابتلا و مرگ و میر ناشی از کرونا در کشور دو مرتبه روند صعودی به خود گرفته است.
مسعود دلخواه استاد دانشگاه، مدرس و کارگردان تئاتر که هر سال با پروژه های بزرگ و پر مخاطبی کارش را آغاز می‌کند، معتقد است که نمی توان دست روی دست گذاشت و سالن‌ها همینطور بعد از این همه ماه تعطیل باشند بلکه باید با یک روند مناسب از نمایشنامه خوانی به سمت اجراهای خیابانی و صحنه‌ای رفت تا هم اعتماد سازی صورت بگیرد و هم مردم خودشان یاد بگیرند که چطور می‌بایست مسئولیت سلامتی خود را در همه مراکز برعهده بگیرند.
درباره مشروح پیشنهادات و صحبت‌های دلخواه با او به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید:
*آقای دلخواه این روزها شاهدیم که با وجود تعطیلی دانشگاه‌ها اما شما همچنان رفت و آمد می‌کنید و گویا تدریس دارید این تدریس‌ها به چه صورت است، آیا به صورت مجازی تدریس دارید؟
بله تدریس‌های ما در کلاس‌های مجازی است البته واحدهای تئوری و نظری را به صورت مجازی برای دانشجویانی که در منزل هستند، تدریس می‌کنیم و کلاس‌های عملی فعلا حذف شده‌اند اما بهرحال این رفت و آمدی که شما مطرح کردید ما اعضای هیئت علمی دانشگاه هستیم و موظفیم که هفته‌ای دو تا سه روز به صورت حضوری به دانشگاه برویم وگرنه تدریس‌ها که همه به صورت مجازی صورت می‌گیرد.
*گمانه‌زنی شما برای بازگشایی سالن‌های نمایشی چیست آیا شما هم فکر می‌کنید این روند صعودی کرونا در کشور دو مرتبه بازگشایی سالن‌ها را به عقب بیاندازد یا خیر؟
خب خیلی سخت است که گمانه زنی و پیش بینی داشته باشیم به هرحال این سیر صعودی و نزولی قابل پیش بینی نیست. مردم اگر بتوانند رعایت کنند امیدوار هستیم که شرایط بدتر نشود ولی خب شما ببینید الان از فردا سه روز تعطیل است، شاید من در خانه بنشینم و مطالعه کنم ولی خیلی‌ها نمی‌توانند جلوی شوق سفرشان را بگیرند و همه ریسکها را می‌پذیرند و به سفر می‌روند.
به هرحال سفر رفتن فقط خطر سفر نیست ما در سفر شاید نتوانیم همه اصول بهداشتی را رعایت کنیم و برخی مسائل برایمان عادی شود بنابراین رفتن به سفر در این شرایط ریسک بزرگی است چون هم ممکن است رعایت نکنیم و هم اینکه بالاخره یک رفتار غیر مسئولانه است.
بنابراین من نمی‌دانم در آینده چه پیش خواهد آمد و آیا سالن‌ها با این اوضاع کرونا بازگشایی می‌شوند یا خیر. فقط این را می‌دانم که کرونا قرار نیست مثل یک مهمان چند روزه یک مرتبه با ما خداحافظی کند و برود و ما هم بتوانیم سالن‌ها را باز کنیم این یک اتفاق بعید است. از سوی دیگر هم باید این را بپذیریم که کرونا برای مدت‌های طولانی و شاید هم نامعلوم در کنار ما است و باید با آن کنار بیایم و اصول بهداشتی را رعایت کنیم.
پس با این حساب نمی‌توانیم بگوییم که حال با وجود این شرایط سالن‌های تئاتر، ورزشگاه‌ها، مسابقات ورزشی، سینماها و.. منتظر بمانند تا کلا آمار کرونا محو شود!
*پس شما چه فکر می‌کنید وقتی هیچ تضمینی برای سلامتی مردم پس از بازگشایی سالن‌ها وجود ندارد؟
به هرحال ما باید به یک سری راهکارهای خلاق در این عرصه برسیم اولا مشاغل نمی‌توانند و نباید از بین بروند این اتفاق هم فقط برای کشور ما و در سطح ملی نیست همه جهان را درگیر کرده و با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی جهانی و ستاد مبارزه با کرونا می‌توانیم به یک شرایطی برسیم که در آن تئاتر هم آغاز به کار کند و سالن‌ها بازگشایی شوند یا ورزشگاه‌ها هم با حضور یا بدون حضور تماشاگر کار خود را شروع کنند.
هر چند شرایط تمرین و اجرای تئاتر با سایر بخش‌های فرهنگی و هنری متفاوت است چرا که تئاتر یک هنر دو سر زنده است هم تماشاگر دارد و هم هنرمند زنده. با این حساب اگر اوضاع بهتر شود یعنی بتوان امنیت تماشاگر و بازیگر را تأمین کرد و اینکه به تماشاگر آموزش داد که خودش مسئول سلامتی خود و دیگران هم هست، این رعایت اتفاق می‌افتد وگرنه اگر این تعطیلات و بیکاری بیش از این طول بکشد و هنرمندان هم بیکار باشند تماشاخانه ها به تدریج از بین می‌روند باید کاری کنیم تا با رعایت دستورالعمل‌های بهداشتی کار سالن‌ها شروع شود و مردم هم با رعایت اتفاقی برایشان نیافتد و از تفریحات‌شان استفاده کنند.
*اولین پیشنهادی که در این عرصه به ذهنتان می‌رسد چیست آیا شما هم تصور می‌کنید که می‌بایست حضور تماشاگر محدود شود؟
ببینید اول اینکه به نظر من یک ناظر می‌بایست بر دستورالعمل‌های تعیین شده از سوی ستاد مبارزه با کرونا و اداره کل هنرهای نمایشی در عرصه‌هایی مثل تمرین نمایش‌ها،اجرا، حضور تماشاگر نظارت کند.
ما در خیلی جاها دستورالعمل‌هایی می‌دهیم اما آنها را اجرایی نمی‌کنیم خیلی مهم است که در این عرصه ناظر وجود داشته باشد مثلا ما الان برای رعایت فاصله گذاری‌های اجتماعی در سوپرمارکت‌ها، پاساژها، صف‌های مختلف، مترو و جاهای مشکل داریم حال چطور می‌توانیم توقع داشته باشیم مثلا بدون این رعایت‌ها مردم در سالن‌های تئاتر و سینما رعایت صف و مسائل دیگر را بکنند. باید یک طوری باشد که علامت گذاری‌هایی صورت بگیرد مردم مراقب باشند و مسئولیت سلامتی خود و دیگران را بر عهده بگیرند.
بنابراین نظر من این است که سالن‌های تئاتر نباید بیش از این بیکار و تعطیل باشند و گروه های تئاتری که از این طریق منبع درآمد کسب می‌کنند، فعال شوند اما همه تلاش کنند تا ریسک بیماری را پایین بیاورند و احساس امنیت را در بین مردم و هنرمندان زیاد کنند.
*اجرای نمایش‌ها فکر می‌کنید نیاز به پروتکل خاصی یا اولویت بندی دارد یا خیر؟ به طور مثال از نظر شما ابتدا می‌بایست چه نوع کارهایی اجرا شوند؟
پیشنهاد دیگرم این است که اگر قرار باشد سالن‌های نمایشی بازگشایی شوند جدا از رعایت پروتکل‌های بهداشتی که ارشاد و اداره هنرهای نمایشی و ستاد ملی کرونا مطرح می‌کنند و ناظر هم بدانها رسیدگی می‌کند، کاری کنیم که نمایش‌هایی به صحنه بیاید که خیلی به اصطلاح بیگ پروداکشن نباشند، تعداد بازیگران آنها کم باشد و خیلی نیاز به تغییر لباس و گریم و فعالیت اضافی نداشته باشند.
بنابراین برای اینکه همه موارد مطرح شده را رعایت کنیم و اعتمادسازی مخاطب نیز صورت بگیرد ابتدا می‌بایست کارها را از نمایشنامه خانی شروع کنیم و پله پله جلو برویم بنابراین قدم اول برای بازگشایی تئاتر اجرای نمایشنامه خوانی با تعداد کم تماشاگر و رعایت فاصله اجتماعی است.
*نمایشنامه خوانی چه حسنی نسبت به سایر حوزه‌های نمایشی دارد؟
بهرحال نمایشنامه خوانی نیاز به چند ماه تمرین برای اجرای یک کار روی صحنه ندارد و با یک هفته هم می‌توان کار را به اجرا رساند. تئاتر صحنه‌ای شاید چندین ماه نیاز به تمرنی داشته باشد بنابراین خود این کم تمرین کردن ریسک بیماری را پایین می‌آورد. نکته دوم هم نمایشنامه خوانی نیاز به گریم ندارد که در اتاق گریم ساعتها وقت بگذارنند که یک وقت انتقال ویروس صورت بگیرد، همچنین روی صحنه نمایشنامه خوانی ورود و خروج تماشاگر را به پشت صحنه شاهد نیستیم. تماشاگران هم با رعایت فاصله می‌توانند محدود در سالن حضور داشته باشند همه اینها ویژگی‌هایی است که نشان می‌دهد شروع اجراها با نمایشنامه خوانی خیلی می‌تواند مفید باشد.
همین شروع کارها با نمایشنامه خوانی می‌تواند سنگ محکی برای حضور تماشاگر در سالن باشد و ما با پایین ترین ریسک ممکن نیز سالن‌ها را باز می‌کنیم. همینجا می‌توانیم تصمیم بگیریم برای اجرای تئاترهای کم کاراکتر با عوامل کمتر. بنابراین پروژه های بزرگ تئاتر می‌بایست فعلا منتفی باشد.
*نظرتان درباره اجراهای خیابانی با رعایت پروتکل‌های بهداشتی چیست برخی می‌گویند تئاتر را با کارهای خیابانی قرار است شروع کنند؟
تئاتر خیابانی هم پیشنهاد خوبی است چون پشت صحنه و گریم خاصی ندارد اما مشکلش این است که کنترل تماشاگر سخت است. البته این کارها که در خیابان اجرا نمی‌شود عموما در محوطه‌های پارک‌ها یا سالن‌های نمایشی صورت می‌گیرد اگر قرار است اینها هم شروع و اجرا شوند باید جاهایی باشند که فاصله گذاری صورت بگیرد مردم با فاصله از هم بایستند یا بنشینند و به تماشاگر یادآور شوند که فاصله را رعایت کند، چرا که عدم رعایت فاصله می تواند دو مرتبه باعث شیوع ویروس شود.
*خب بفرمایید امسال تصمیم به اجرای چه کاری داشتید آیا نظرتان تغییر کرده یا اینکه قرار هست نمایشی را روی صحنه ببرید چون اصولا کارهای شما اجراهای سنگین و با پروداکشن قوی است امسال تصمیم دارید بعد از بازگشایی چه کاری به صحنه ببرید؟
شدیدا این روزها در فکر هستم حتی مطالعاتی هم روی متن‌هایی که به آنها علاقه دارم، داشتم البته تصمیم داشتم مثل همیشه یک پروژه را امسال به صحنه ببرم که البته این پروژه ها چون فراخوان می‌طلبد و اجراهای زیاد و بازیگران متعدد امسال فکر می‌کنم دیگر امکانش نباشد.
بنابراین فکر می‌کنم احتمالا کارم را با نمایشنامه خوانی شروع کنم ان شاء الله که بتوانیم راه‌های خلاقانه‌ای را شروع کنیم. پروژه‌هایی در این رابطه به ذهنم می‌رسد اگر اوضاع خوب شود اجراهایی داشته باشیم چرا که ذهنم را درگر کرده است. بنابراین فراخوان و اجرای بزرگ صحنه‌ای فعلا به تعویق می‌افتد.
خود همین نمایشنامه خوانی می‌تواند یک سنگ محکی باشد برای اینکه وضعیت خودمان را بسنجیم، ارتباطمان با تماشاگر به چه صورت در این ایام خواهد بود. آیا اصول بهداشتی توسط بازیگران و تماشاگران رعایت می‌شود و در چه حد امکان پذیر است و اینکه آیا با تعداد کمتر برای اجرای تئاتر و رعایت اصول می‌توانیم ریسک بیماری را پایین بیاوریم و آن حس امنیت را در تماشاگر ایجاد کنیم یا خیر که همه اینها با بازگشایی سالن ها آزموده خواهد شد.
*و در پایان نظرتان درباره اجرای نمایش‌های آن لاین، فیلم تئاترها و خلاصه کارهایی تئاتری در فضای مجازی چیست چرا که یک عده مخالف این فعالیت تئاتری در فضای مجازی هستند و معتقدند که تئاتر در فضای مجازی معنا ندارد شما چطور در این عرصه فکر می‌کنید؟
خب ببینید ما باید از هر امکانی برای تقویت تئاتر این روزها استفاده کنیم. از هر امکانی برای یادآوری این حرفه که تئاتر هم وجود دارد بنابراین فضای مجازی پر از امکاناتی است که می‌تواند برای تئاتر ظرفیت محسوب می‌شود. بحث برنامه‌های لایو می‌تواند صورت بگیرد اما اینکه فکر کنیم کلاس‌های بازیگری را به شکل مجازی برگزاری کنیم، یک دروغ محض است ما می‌توانیم درباره بازیگری صحبت کنیم حتی کلاس تئوری داشته باشیم امااینکه کلا س عملی بازیگری در این ایام داشته باشیم و یک عده ادم ناشناخته به ما تدریس کنند و پول بگیرند، من مخالف این کار هستم چرا که آن را یک نوع تجارت بنجل می‌دانم که به جای کالای اصل و مرغوب به مردم انداخته می‌شود و این درست نیست.
حتی همانطور که مطرح کردم در بالاتر ما کلاس‌های دانشگاه را هم به تئوری و عملی تقسیم کردیم و کلاس‌های عملی را این روزها کنسل کردیم اما کلاس‌های تئوری را در فضای مجازی برگزار می‌کنیم بنابراین نباید به افراط و تفریط در این عرصه افتاد. فضای مجازی برای تبلیغ، بحث، گفت‌وگو و فیلم تئاتر خیلی هم خوب است مثل تله تئاترهای تلویزیونی که کلی هم مخاطب دارد اما اینکه جایگزین تئاتر رخ به رخ شود، امکان پذیر نیست. تئاتر فقط زمانی معنی پیدا می‌کند که تماشاگر و بازیگر و اجرا کننده همه در یک مکان و زمان حضور داشته باشند تا تأثیر خود را بگذارد.
انتهای پیام /
