بلاتکلیفی فیلمنامه صحابه نزدیک امام حسین (ع) / گذری در سریال «طفلان مسلم» که عده‌ای را راهی بیمارستان کرد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، محرم امسال پررونق‌تر از دو سالی بود که کرونا همه‌چیز را مجازی کرده بود. حتی برنامه‌های تلویزیونی هم از تکیه و حسینیه به سمتِ رقابت‌هایی با طعمِ «حسینیه معلی» رفتند؛ اما سیما امسال هم در دهه محرم سریالی نداشت که رو کند. به همین خاطر، از داخل آرشیو و نوستالژی‌هایی چند ساله، «مختارنامه»، «شب دهم» و خیلی از سریال‌های دیگر به نمایش درآمدند. سریال‌هایی که البته هنوز هم طرفدار دارند و در نظرسنجی جدید صداوسیما هم خودش را نشان می‌دهد.

البته که خبر رسیده سریال‌های جدیدی همچون «رازهای ناتمام» - زندگی شهید باهنر - شبکه یک سیما، سریال «آتش سرد» شبکه دو و «بی‌نشان» از شبکه سه مهیای آنتن می‌شوند. اما هیچ‌کدام محرمی و مناسبتی نیستند. کارشناسان مذهبی تلویزیون حتماً واقف‌اند که هزاران سوژه در ارتباط با عاشورا و محرم وجود دارد که رسانه‌ملی می‌تواند به آن‌ها بپردازد.

مخصوصاً زمانی که بیش از هر موقعیت دیگری مخاطب به این مفاهیم نیازمند است. معمولاً شبکه‌های مختلف سیما چه در ماه رمضان و چه در ماه محرم عمدتاً به تکرار ساخته‌های سالیان قبل می‌پردازند. در کنار همه شوخی‌های مجازی که با این نوستالژی‌ها خصوصاً "مختارنامه" می‌شود بعضاً بسیاری از مخاطبین علاقه‌مند به دیدنِ مجدد این سریال تلویزیونی‌اند. ناگفته نماند به لحاظ تخصصی شدت تکرار پخش در اکثر مواقع باعث می‌شود آن اثر، جذابیت‌های خودش را به هنگامه پخش‌های مجدد از دست بدهد.

مجتبی یاسینی سریال «طفلان مسلم» را برای تلویزیون ساخته و هنوز هم در پخش‌های مجدد طرفدارهای خودش را دارد، او مثلِ خیلی از قدیمی‌های این روزها کمتر کار می‌کند. البته فیلمنامه‌های ارائه شده زیاد دارد اما در میانِ همه این فیلمنامه‌ها، خیلی پیگیرِ سرانجامِ «حبیب بن مظاهر» است. او اعتقاد دارد این سریال ساخته شود طرفداران بسیاری خواهد داشت. واقعاً دلم می‌سوزد که می‌توانیم اما به نظر می‌رسد که نمی‌خواهیم!

** مجتبی یاسینی کیست و چه اثر ماندگاری ساخته است؟

"طفلان مسلم" جزو آثاری است که همیشه به خصوص در ایام محرم و صفر جایگاه ویژه‌ای در کنداکتور تلویزیون دارند؛ اما به سبکِ برخی از کارهای طولانی و پرخرج تلویزیون نبوده و کسی به نام مجتبی یاسینی به عنوان کارگردان این اثر را به یادگار گذاشته است. یاسینی را شاید بسیاری به یاد نیاورند! کسی که علاوه بر کارگردانی و نویسندگی، وقتی روی صحنه تئاتر و جلوی دوربینِ برخی از کارگردانان توانمند سینمای ایران می‌رفت بسیاری با خودشان می‌گفتند چرا کم بازی می‌کند؟

مثلاً وقتی "شوخی" همایون اسعدیان را به یاد می‌آوریم، نقشِ خاکستری عجیب و غریبی از خودش به یادگار گذاشته، با خودمان می‌گوییم چرا این روزها او این‌قدر از تلویزیون و سینما دور شده و از تجاربش در عرصه بازیگری و کارگردانی استفاده نمی‌شود؟ هنوز هم کارهای ماندگاری مثل "سعید و سارا"، "آقای ساعتچی"، "خانه ما" و آوای بی‌صدا" را نمی‌توان فراموش کرد.

او بعد از ساخت سریال «طفلان مسلم» و چند تله‌فیلم، مدت‌هاست کاری برای تلویزیون نمی‌سازد، مجتبی یاسینی با «حکایتی و حکمتی» مهران مدیری را برای اولین‌بار به دنیای تصویر معرفی کرد.

یاسینی در واکنش به فقدان کارهای مناسبتی و محرمی به خبرنگار تسنیم می‌گوید: صداوسیما باید از فیلمنامه‌نویسان حمایت کند. قطعاً فیلمنامه‌نویسان خوب فراوان‌اند اما آنها هم برای گذران زندگی خود کار می‌کنند و باید تأمین باشند تا بتوانند خوب بنویسند. نباید کارها را به سرعت و به شکل مناسبتی تنها چند ماه قبل از یک مناسبت به افراد بسپاریم تا روند نگارش، کارگردانی، تولید و... با سرعت بالا به نتیجه برسد.

او این روزها مثلِ خیلی از همکارانِ قدیمی‌اش کم پیداست؛ زمانی بازیگرِ فیلم «شوخی» بوده و با عنوان بازی در نقش یک خبرنگار در اثر همایون اسعدیان شناخته می‌شود و در ایام محرم «پیر وفا» به کارگردانی او از شبکه دو پخش شد. اما این روزها کمتر از او کاری می‌بینیم. خودش چنین واکنش نشان می‌دهد: از مدیران باید پرسید که چرا ما نیستیم و قدیمی‌ها از دست‌شان فرار می‌کنند؟ باور می‌کنید بعضی از آنها نمی‌دانند چه وظیفه‌ای روی دوش‌شان است. من دلم تنگ است برای روزهایی که کارهای مناسبتی، عاشورایی و ماه رمضانی تأثیرگذار و جذاب ساخته می‌شد و الان چند سالی است از این خبرها نیست.

عدم برنامه‌ریزی برای ساخت سریال‌های مناسبتی

کارگردان سریال «طفلان مسلم» تأکید کرد: هنوز هم می‌بینم برای ساخت سریال مناسبتی هیچ برنامه‌ریزی ندارند. فقط می‌خواهند ساخته شود و برایشان اهمیتی ندارد یکی دو ماه مانده به مناسبتی می‌گویند فلان سریال را می‌خواهیم. اینکه با چه کیفیتی ساخته شود هیچ اهمیتی ندارد. در حالی‌که این عجله‌سازی‌ها و شتاب‌زدگی‌ها است که باعث شده سریال‌ها یکی پس از دیگری بیایند و بروند و آن جذابیتِ گذشته را نداشته باشند.

یاسینی در لا به لای گفت‌وگویش با خبرنگار تسنیم این گلایه‌اش را دوباره تکرار کرد "کماکان تکلیف ساختِ سریال «حبیب بن مظاهر» روشن نشده است. فیلمنامه را ارائه دادیم، به من گفتند "پول نداریم"، راست هم می‌گویند ندارند اما برای ما! برای بعضی‌ها همیشه دارند. ماجرای حبیب بن مظاهر چیزی نیست که پیش پا افتاده باشد. معلوم است چقدر تحقیق شده. یک سریال بسیار دیدنی است. همه‌چیز در آن وجود دارد؛ چرا نباید کار بشود؟"

بازخوانی سریالِ «طفلان مسلم»

وقتی به بازخوانی خاطراتش در جریانِ ساخت سریال «طفلان مسلم» می‌پردازد به یک روایت جالب می‌رسد و می‌گوید: "هیچ‌وقت آن روزها از یادم نمی‌رود. خیلی تمرین کردیم؛ یعنی یکسره جلوی دوربین نرفتیم. خیلی از بازیگران سرتمرین گریه می‌کردند. خیلی کار دلی شده بود. یکی از دلایلی که در میان مردم جا افتاد چون بازیگران احساس و عواطف‌شان را خرجِ لحظه به لحظه این سریال کردند. یکی از بازیگران آمد و گفت مادرم به این روضه‌های خانگی می‌رود و جلساتی که خانم‌ها دورِ هم جمع می‌شوند. روزی یکی از این خانم‌ها در جلسه شرکت نمی‌کند و می‌گویند که گویا او شبِ گذشته سریال "طفلان مسلم" را می‌دیده و قلبش گرفته و در بیمارستان بستری شده است. مردم با قصه این سریال آشنا بودند و از این جهت ما رنگ و لعابِ نمایشی هم به این سریال ندادیم و خیلی تعزیه‌گونه بود."

تأثیرات ساخت یک سریال آیینی

او در ادامه به تأثیر دیگر ساخت سریالی به نام «طفلان مسلم» اشاره کرد و افزود: من خوشحالم وقتی در کوچه و خیابان قدم می‌گذارم بیشتر پرچم‌هایی به نام «طفلان مسلم» را می‌بینم. قبلاً هم این اتفاق می‌افتاد اما هیئت‌ها و توجه به شخصیت طفلان مسلم بیشتر شده است. خدا را شکر می‌کنم این سریال ساخته شد تا میزانِ‌توجهات به داستانِ این دو شخصیت بزرگوار در کربلا بیشتر شود.

یاسینی در پاسخ به این سؤال که چرا بازارِ ساخت کارهای عاشورایی و دینی که به اخلاق و فرهنگ جامعه ما کمک می‌کند در سینما و تلویزیون کم‌رونق شده، اظهار داشت: چرایی آن را از مدیران بپرسید. من ساختِ این کارها را دوست دارم و نسبت به این مفاهیم دغدغه دارم؛ اما هیچ‌وقت هم زیربارِ ساخت این کارها به هر قیمتی نیستم. یعنی سرسری کار کردن برای پُرکردن آنتن! چون از خود حبیب بن مظاهر می‌ترسم و باید حق مطلب را اداء کرد. حیف نیست این کارها ساخته نمی‌شوند و نسبت به این مفاهیم و محتواها، بی‌تفاوتیم؟