«بهمن فرزانه» دریچه‌ای به دنیاهای دیگر برابر ما گشود
تهران - ایرنا - «غلامرضا امامی»، مترجم پیشکسوت با اشاره به خصوصیات کاری «بهمن فرزانه» گفت: او پلی بین فارسی‌زبانان و نویسندگان زبان‌های مختلف بود و دریچه‌ای از دنیاهای دیگر را به روی ما گشود.
بهمن فرزانه (1317 تا 1392)، مترجم بیش از 50 عنوان کتاب است که از چهار زبان ایتالیایی، اسپانیایی، فرانسه و انگلیسی به فارسی ترجمه کرد، آثار درخشانی از خود برجای گذاشته و غیر از ترجمه دستی هم در نویسندگی داشت. با اینکه بیشتر او را به ترجمه اثر صد سال تنهایی نوشته گابریل گارسیامارکز (نویسنده برنده نوبل کلمبیایی 1927 تا 2014) می‌شناسند، وی در شناساندن بسیاری نویسندگان معاصر ایتالیایی و انگلیسیی‌زبان به علاقه‌مندان ایرانی نقش مهمی ایفا کرده است، ضمن اینکه رمان چرکنویس (ققنوس، 1383) و مجموعه داستان سوزن‌های گمشده (1384، ققنوس) را نیز تالیف کرد.
بهمن فرزانه بعد از گذراندن سال های اولیه تحصیل در تهران، به دلیل علاقه زیاد به هنر به ویژه هنر سینما و تئاتر و آثار تجسمی به ایتالیا رفت اما مدتی بعد از تحصیل در دانشکده معماری شهر بروجا از ادامه تحصیل انصراف داد و به مدرسه مترجمی سازمان ملل متحد رفت و زبان های ایتالیایی، فرانسوی و انگلیسی را فراگرفت و بعدها نیز زبان اسپانیایی را با تحصیل در دانشگاه یاد گرفت.
وی که در همان زمان با تنسی ویلیامز (نویسنده و نمایشنامه‌نویس انگلیسی، 1911 تا 1983) ارتباط مکتوب داشت، کار ترجمه را اولین بار در 26 سالگی با ترجمه نمایشنامه پرنده کوچک خوشبختی از وی آغاز کرد و این روند را با ترجمه آثار مختلفی ادامه داد که شاید شاخص ترین آنها صد سال تنهایی باشد که ترجمه خوبی شد و زیر نظر گابریل گارسیا مارکز از آن به ایتالیایی درآمده بود و بهمن فرزانه بعد از گفت وگو با مدیران نشر امیرکبیر آن روز، ترجمه خوبی از آن به دست داد.
همزمان با ششمین سالگرد درگذشت وی محافل ادبی طی روزهای گذشته میزبان علاقه مندان به بهمن فرزانه و آثارش با حضور دوستان، مترجمان پیشکسوت و اعضای خانواده او بودند. برنامه پنجاه سال مترجمی یکی از این محافل بود که به همت کانون ترجمان اندیشه در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد که در آن غلامرضا امامی نویسنده و مترجم کشور، محمدرضا اربابی رئیس کانون کشوری مترجمان، محمدرضا جعفری مدیر پیشین نشر امیرکبیر و ناشر قبلی کارهای بهمن فرزانه و محمد یراقچی مدیر نشر پنجره و ناشر موخر کارهای او حضور داشتند و از خصوصیات کاری و روحی وی سخن گفتند.
غلامرضا امامی با اشاره به حضور فرزانه در ایتالیا گفت: بهمن فرزانه بیشتر با ایتالیایی ها زمان می گذراند؛ بر خلاف بعضی دانشجویان ایرانی که در مناسبت ها با هم بودند. او با وجود دوری از میهن و اقامت بیش از 50 ساله در ایتالیا، ریشه های خود را در ایران از یاد نبرد و به زبان فارسی وفادار بود.
هنرمندان میزبانان تاریخ هستند
وی با اشاره به اینکه فرزانه را بیشتر به عنوان مترجم از زبان ایتالیایی و مترجم صد سال تنهایی می شناسند گفت: بهمن فرزانه آثار تالیفی هم دارد و مثلا رمان چرکنویس برای من خیلی عجیب است که آدمی سال ها از ایران دور باشد ولی به این اندازه زیبا به فارسی بنویسد.
مترجم کتاب باغ‌های امید ادامه داد: بهمن فرزانه پشتکار زیادی داشت و درها را به روی خود نبست، دریچه هایی از دنیای دیگر را به روی ما باز کرد و ما را با افق های باز ارتباط داد؛ می خواست فکر نکنیم فقط زبان فارسی در این دنیای پرآشوب ما را نجات می دهد.
هنرمندان، نویسندگان مترجمان و ویراستاران میزبانان و بقیه به طور عام و به خصوص حاکمان مهمانان تاریخ هستند؛ میزبانان همیشه هستند و حضور دارند تا وقتی عشق به خواندن هست بهمن فرزانه زنده است؛ باید از او ممنون باشیم که نسل ما را با کتاب و با نویسندگانی مانند مارکز، گراتزیا دلدا، با آلبادسس پدس، تنسی ویلیامز و امثال آنها آشنا کرد.
وی به اشاره به آخرین کتاب فرزانه به نام طوطی گفت: این کتاب ترجمه ای از کتاب سوزانا تامارو نویسنده معاصر و مشهوری است که زبانش زبان امروز است و با زبان بهمن فرزانه فرق دارد ولی فرزانه در ترجمه اش دقت کرده است که زمان این زبان را حفظ کند و از این جهت عالی است.
امامی تصریح کرد: بهمن فرزانه پلی بود از زبان های دیگر به زبان فارسی، او پلی با واژه ها ساخته بود و تا زمانی که ایرانی وجود دارد، خواهد ماند و تا وقتی ما به فارسی صحبت می کنیم بهمن فرزانه زنده خواهد بود، او با خشت کلمات و واژه ها ما را به آینده می برد، اگر ما از این نوشته ها لذت می بریم، ممنون و مدیون بهمن فرزانه و امثال او هستیم.
بهمن فرزانه کتاب هایی را برای ترجمه انتخاب می کرد که به یک نیاز پاسخ دهد، کتاب های زرد ترجمه نمی کرد و سراغ کتاب هایی می رفت که مخاطب در هر جای جهان بتواند از آن استفاده کند و شادی و امید بیافریند.
محمدرضا جعفری، محمد یراقچی و محمدرضا اربابی نیز خاطراتی از ارتباطات خود با بهمن فرزانه تعریف کردند و او را انسانی دوستدار هنر نامیدند که ضمن علاقه به هنر فاخر و کلاسیک از ارتباط با جوانان، رسانه ها و ناشران تازه کار نیز دوری نمی کرد.
*س_برچسب‌ها_س*
