تأکید مجلس برای تعیین "تراز نمرات" به‌عنوان معیار پذیرش آزمون وکالت

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ اختلاف برای ملاک قرار دادن تراز نمرات یا محاسبه نمرات خام برای تعیین پذیرفته‌شدگان در آزمون وکالت، چندی است که به بحث و جدل رسانه‌ای بین نمایندگان مجلس و اعضای کانون‌های وکلا تبدیل شده است. به گفته سید شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید، اهمیت انتخاب این ملاک به معنای تفاوت معنادار در پذیرش کارآموزان وکالت است. برای نمونه اگر در آزمون مرکز وکلای قوه قضائیه تراز نمرات مورد محاسبه قرار بگیرد 10 هزار و 500 کارآموز پذیرفته خواهد شد و اگر نمرات خام مورد ملاک باشد این تعداد به 2 هزار و 700 کارآموز نزول خواهد یافت.

بر این اساس و برای روشن شدن منظور قانونگذار در خصوص نحوه محاسبه نمرات یک درصد برتر آزمون، سازمان سنجش آموزش کشور 22 تیرماه نامه‌ای با امضای عبدالرسول پورعباس، رئیس سازمان سنجش آموزش کشور خطاب به سید شمس‌الدین حسینی، رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل 44 قانون اساسی ارسال و در آن بیان کرده است: پیرو مذاکرات جلسه روز سه‌شنبه 21 تیرماه 1401 در خصوص نحوه اجرای ماده 5 قانون تسهیل مجوزهای کسب و کار خواهشمند است در خصوص موارد ذیل اعلام نظر فرمایید:

1- در تبصره یک ماده مذکور عنوان شده است در آزمون‌های کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه، داوطلبانی که حداقل هفتاد درصد (70%) امتیاز میانگین نمرات یک درصد (%1) بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند، به عنوان پذیرفته شده جهت طی مراحل مقتضی به مرجع صدور مجوز مربوط معرفی گردند. لازم است با توجه به مذاکرات صحن مجلس مشخص فرمایند منظور از "امتیاز میانگین نمرات" همان "میانگین وزنی نمرات تراز شده" است.

2- با توجه به میانگین وزنی نمرات تراز شده، آیا شیوه اجرای تراز همان روش و شیوه‌ای که براساس شاخص‌های آماری در آزمون سراسری اعمال می‌شود.

مجلس در پاسخ به این نامه، جوابی در قالب نامه رسمی در تاریخ 25 تیرماه و به امضای سید شمس‌الدین حسینی رئیس کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل 44 قانون اساسی، حسن شجاعی رئیس [وقت] کمیسیون اصل 90 قانون اساسی و موسی غضنفرآبادی رئیس کمیسیون حقوقی و قضائی مجلس به سازمان سنجش آموزش کشور ارسال کرد.

در متن این نامه آمده است:

"... پیرو مباحث مطرح شده در جلسه مشترک روز 21 تیرماه کمیسیون‌های ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل 44 قانون اساسی، اصل نودم قانون اساسی و حقوقی قضائی مجلس شورای اسلامی در خصوص "بررسی نحوه اجرای ماده (5) قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار" به استحضار می‌رساند:

1- مطابق با متن ماده (5) قانون تسهیل صدور مجوزهای کسب و کار، "کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلا، کارشناسان رسمی و مشاوران خانواده قوه قضائیه، مکلفند هر سال از طریق سازمان سنجش آموزش کشور نسبت به برگزاری آزمون پروانه وکالت اقدام نمایند." بنابراین تمامی مراحل برگزاری آزمون، محاسبه و اعلام نتایج و معرفی اسامی پذیرفته‌شدگان به آن سازمان واگذار شده و هرگونه دخالت از جانب کانون‌های صنفی در این مراحل ممنوع است.

2- مطابق با مر قانون "داوطلبینی کرد حداقل هفتاد درصد (70%) امتیاز میانگین نمرات یک درصد (1%) حایزان بالاترین امتیاز را کسب کرده‌اند، جهت طی مراحل مقتضی به مرجع صدور مجوز مربوطه معرفی می‌گردند." مطابق با آنچه در متن این ماده آمده، صراحتاً اعلام می‌شود، امتیاز هر داوطلب، میانگین وزنی نمرات تراز شده داوطلب در دروس آزمون و "امتیاز میانگین نمرات یک درصد حائزان بالاترین امتیاز" نیز میانگین وزنی نمرات تراز شده یک درصد برتر آزمون است.

3- موارد ذیل نیز بخش‌های قابل استناد از مشروح مذاکرات صحن علنی مجلس در خصوص لزوم مبنا قرار دادن نمره تراز هستند که مشروح آنها نیز به پیوست نامه ارائه شده است:... سخنان دکتر محمد قالیباف رئیس مجلس در جلسه چهارشنبه 21 مهر 1400، سخنان دکتر سید شمس‌الدین حسینی رئیس کمیسیون ویژه رونق و جهش تولید در جلسه 18 مهرماه، سخنان محسن زنگنه سخنگوی کمیسیون ویژه رونق و جهش تولید در جلسات روزهای 18 و 21 مهرماه، سخنان سید محمدهادی سبحانیان نماینده دولت در جلسات 12 و 18 مهرماه، سخنان کمال علیپور خنکداری عضو کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید در جلسه 12 مهرماه، سخنان حجت‌الاسلام سلیمی در جلسه 21 مهرماه.

4- همچنین مطابق با مشروح مذاکرات مجلس که از سوی سخنگوی کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید و نماینده دولت مطرح شده است، به صراحت اعلام می‌شود که شیوه اجرای تراز، همان روش و شیوه‌ای است که بر اساس شاخص‌های آماری در آزمون‌های سراسری اعمال می‌شود. چنانچه آقای زنگنه، سخنگوی کمیسیون ویژه جهش و رونق تولید در جلسه 18 مهرماه 1400 در توضیح پیشنهاد کمیسیون گفتند:

"نکته سوم... اینکه سقف بگذاریم بحث سختی و آسانی آزمون در آن دخالت می‌کند. من در جلسه پیش هم توضیح دادم، لذا من خواهش می‌کنم دوستان اجازه بدهند آن روشی که روش علمی هم هست در کنکور سراسری هم همان دارد به‌اصطلاح ملاک عمل قرار می‌گیرد رعایت شود و دوستان به این پیشنهاد رأی منفی بدهند. از هیئت رئیسه محترم هم می‌خواهم چون دو سه تا پیشنهاد بعدی هم تقریباً همین روش را دارد تجویز می‌کند به جهات رعایت وقت می‌شود از آن بگذریم. کمیسیون با این مخالف است."

5- استعلامات انجام شده از آن سازمان نیز موید غیرعلمی بودن سنجش افراد بر مبنای نمرات خام (درصد) و ضرورت استفاده از نمره تراز در آزمون‌های با تعداد شرکت کننده زیاد است. بر اساس استعلامی که توسط کمیسیون اصل نودم قانون اساسی، در زمان بررسی طرح مذکور در صحن علنی از سازمان سنجش آموزش کشور اخذ شده، این سازمان به دلیل استفاده از نمره تراز و غیرممکن بودن استفاده از نمرات خام (درصد) برای مقایسه داوطلبان این‌گونه اشاره می‌کند:

"با توجه به اینکه کسب دو نمره خام یکسان یا کسب دو درصد یکسان در دروس مختلف با یکدیگر قابل مقایسه نیست؛ نمی‌توان با استفاده از مواد خام دروس مختلف افراد را با یکدیگر مقایسه کرد؛ لذا، بحث تبدیل نمرات خام به نمرات تراز مطرح می‌شود که این امر با استفاده از روش‌های آماری انجام می‌گیرد. برای تعیین نمره تراز، تمامی نمرات خام داوطلبان حاضر در جلسه در هر درس مورد نیاز است. سپس از روی نمرات هر دست به ترتیب نزولی، فراوانی نمرات و فراوانی تجمعی و مقادیر فراوانی تجمعی نسبی زیر سطح منحنی تابع چگالی احتمال توزیع نرمال، نمره تراز برای هر درس به صورت مجزا محاسبه می‌شود.

با عنایت به موارد فوق و مباحث و تصمیمات متخذه در جلسه مشترک 21 تیرماه 1401 کمیسیون‌های ویژه جهش و رونق تولید و نظارت بر اجرای اصل 44 قانون اساسی، اصل نودم قانون اساسی و حقوقی و قضائی مجلس شورای اسلامی، مقتضی است نتایج آزمون‌های کارآموزی وکالت، کارشناسی رسمی دادگستری و سردفتری اسناد رسمی بر مبنای "میانگین وزنی نمرات تراز شده" داوطلبان محاسبه و شیوه اجرای تراز نیز همان روش و شیوه‌ای در نظر گرفته شود که بر اساس شاخص‌های آماری در آزمون سراسری اعمال می‌شود."