تئاتر خیابانی نیازمند طرح و ایده جدید است
داور بخش خیابانی جشنواره تئاتر راه ابریشم، گفت: هنرمندان برای اینکه در جشنواره‌های متعدد حضور پیدا کنند باید تولید جدیدی داشته باشند.
بیست‌وهشتمین جشنواره تئاتر منطقه‌ای کشور که پیشتر طی سه بخش در استان‌های فارس (پارس)، خراسان رضوی (خاوران) و سمنان (راه ابریشم) برگزار شد، اکنون در چهارمین و آخرین بخش خود، مهمان استان آذربایجان شرقی (سهند) و شهر تبریز است.
رحمان هوشیاری در مورد جشنواره‌های تئاتر خیابانی کفت: «برخلاف نمایش‌های صحنه‌ای که فرصت‌های محدودی برای دیده شدن و رسیدن به جشنواره فجر دارند، جشنواره‌های تئاتر خیابانی مختلفی در سطح ملی و بین‌المللی در کشور برگزار می‌شود و شاید بهتر باشد هزینه‌ها و پتانسیل اجرایی یکجا متمرکز شوند تا کیفیت آثار بالاتر برود.»
وی با اشاره به قدمت تئاتر خیابانی، توضیح داد: «اجرای تئاتر از همان ابتدا در فضا‌های بیرونی بوده است، شرق و غرب هم ندارد، همه تئاتر‌ها در فضای بیرونی اجرا می‌شده و بعد‌ها با ساختمان‌سازی و دیوارکشی؛ مرزبندی انجام شده است.»
هوشیاری ادامه داد: «آنچه ما به عنوان تئاتر خیابانی می‌بینیم هنوز تعریف جامعی از تئاتر خیابانی ندارد، گاهی هنرمند تصمیم می‌گیرد موضوعی را به مخاطب نشان بدهد و بر اساس آن موضوع، انتخاب می‌کند که در فضای بیرونی بهتر نشان داده می‌شود یا در قاب صحنه؛ جغرافیا و مکان و زمان و حتی جامعه‌شناسی دست در دست هم می‌دهند تا هنرمند به این نتیجه برسد که مسائلش را کجا و چگونه به مخاطبش ارائه بدهد.»
وی افزود: «بعضی از گروه‌ها هم دوست دارند روی صحنه اجرا کنند، ولی به دلیل کمبود سالن و امکانات، رفته اند به سمت تئاتر خیابانی و اجرای نمایش در فضای بیرونی و این دیگر تبدیل به نمایش در خیابان می‌شود، نه نمایش خیابانی.»
هوشیاری درباره نوع ارتباط تماشاگران با نمایش خیابانی توضیح داد: «ارتباط نمایش خیابانی با تماشاگر خیلی فرق می‌کند. وقتی نمایش در سالن اجرا می‌شود، تماشاگر تصمیم می‌گیرد که برود ببیند، یعنی از پیش فکر کرده و آدابی را رعایت می‌کند، در حالی که هیچ کدام از این اتفاقات در تئاتر خیابانی نمی‌افتد و تماشاگر شما انتخاب شده نیست.»
وی ادامه داد: «تماشاگر در خیابان فکر مواجهه با نمایش را ندارد، ناگهان می‌بیند عده‌ای جمع شده‌اند، می‌رود نگاه می‌کند حالا یا خوشش می‌آید، می‌ایستد و تماشا می‌کند یا اینکه رد می‌شود، تئاتر خیابانی یک خیابان یک طرفه است، هرروز ممکن است ناخودآگاه چند نمایش خیابانی ببینیم مثلاً توی خیابان اتفاقی می‌فتد و از بغل دستی مان می‌پرسیم چه شده است؟»
رحمان هوشیاری با اشاره به اینکه اجرای نمایش خیابانی به رونق جشنواره کمک می‌کند، گفت: «نمونه اش جشنواره تئاتر خیابانی مریوان، شهر کوچکی که سی سال پیش هیچ کس آن را نمی‌شناخت، اما الان به واسطه تئاتر خیابانی هدف گردشگری شده است و مردم با شور و نشاط به تماشای نمایش‌های خیابانی می‌ایستند.»
داور جشنواره تئاتر منطقه‌ای راه ابریشم، با بیان اینکه هنرمندان تئاتر خیابانی کمی تنبل شده‌اند، افزود: «بخش از این تنبلی برمی‌گردد به جشنواره زدگی، یک عده هستند تعدادی کار تکراری را در همه جشنواره‌ها شرکت می‌دهند. اینکه در جشنواره‌های متعدد حضور داشته باشند اشکالی ندارد، به شرطی که تولید جدیدی داشته باشند.»
وی ادامه داد: «همان طوری که در تئاتر صحنه‌ای کمبود نمایشنامه خوب وجود دارد در نمایش خیابانی هم در بخش طرح و ایده واقعاً مشکل داریم، ما خیلی تلاش کردیم این کمبود تا حدی ترمیم بشود؛ حتی در جشنواره مریوان، بخش مسابقه طراح و‌ایده را جداگانه گذاشتیم تا از آثار خوب حمایت کنیم و طرح و‌ایده‌های برتر منتشر بشوند، بیش از دویست طرح آمده بود، ولی حتی پانزده عدد طرحی که به لحاظ اصول نگارشی درست نوشته شده باشد و ایده‌ای باشد که مناسب سرمایه‌گذاری برای انتشار کتاب باشد، نبود.»
هوشیاری گفت: «به بچه‌های تئاتر خیابانی معمولا کمتر از صحنه‌ای توجه می‌شود و این دسته از هنرمندان همواره از این موضوع گله دارند، حتی ورودیه‌های بچه‌های نمایش خیابانی جشنواره‌های مختلف از نمایش‌های صحنه‌ای کمتر است. این تفاوت خیلی چشمگیر و معنادار است، حتی در جوایز و حمیت از اجرا‌های عمومی هم همینطور است.»
وی افزود: «تئاتر خیابانی نیازمند توجه بیشتر است به عنوان مثال تا حالا کمتر شده یکی از افراد مهم بیاید اجرای نمایش خیابانی ببیند، امیدوارم مسئولان و مدیران به جای اینکه بار‌ها بروند در تالار‌ها نمایش صحنه‌ای ببینند، یک بار هم بیایند نمایش خیابانی تماشا کنند.»
شایان ذکر است رحمان هوشیاری داور بخش خیابانی جشنواره تئاتر منطقه‌ای راه ابریشم، به عنوان هنرمندی که چندین سال است هم برگزار‌کننده جشنواره بوده و هم در جشنواره‌های متعدد ملی و بین‌المللی تئاتر خیابانی حضور داشته است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری سینما و تئاتر