تامین مالی از مسیر بورس کالا

رویکردی که دولت و وزارت اقتصاد نیز همواره بر آن تاکید کرده‌اند و آن را بخشی از سیاست اصلی خود برای سوق دادن بنگاه‌های بزرگ به بازار سرمایه و آزادسازی منابع بانکی برای بنگاه‌های خرد می‌دانند. در شرایطی که بنگاه‌های کوچک و متوسط نقش مهمی در ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی ایفا می‌کنند، تامین مالی یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های پیش روی این واحدها است. محدودیت دسترسی به منابع مالی، نرخ‌های بالای تسهیلات بانکی و پیچیدگی‌های دریافت وام، بسیاری از این بنگاه‌ها را در تنگنا قرار داده است.

در این میان بازار سرمایه و بورس کالا به‌عنوان بستری شفاف و کارآمد، راهکارهای نوینی برای تامین مالی این بنگاه‌ها ارائه می‌دهند که می‌تواند به توسعه پایدار آنها کمک کند. مسوولان نیز بارها بر ظرفیت‌های بورس کالا جهت دستیابی به اهداف اقتصادی دولت تاکید کرده‌اند و همین مساله اهمیت بررسی ظرفیت‌ها و ابزارهای موجود در بورس کالا را بیش از پیش پررنگ می‌کند.

به‌عنوان مثال سید علی مدنی‌زاده، وزیر اقتصاد، هفته گذشته در سومین همایش برترین‌های بورس کالای ایران بار دیگر بر این مساله تاکید کرد و با اشاره به تجربه کشورهای توسعه‌یافته گفت که در این کشورها شرکت‌های بزرگ از طریق بازار سرمایه تامین مالی می‌شوند تا منابع بانکی بتواند در اختیار بنگاه‌های کوچک و متوسط قرار گیرد. او سوق دادن بنگاه‌های بزرگ به سمت بازار سرمایه با هدف افزایش کارآیی ساختار تامین مالی کشور را یکی از سیاست‌های اصلی وزارت اقتصاد دانست. بورس کالا با ارائه ابزارهای متنوع مالی، امکان دسترسی بنگاه‌های خرد به منابع مالی را تسهیل کرده است.

یکی از مهم‌ترین این ابزارها، گواهی سپرده کالایی است. این ابزار به بنگاه‌ها اجازه می‌دهد تا با سپرده‌گذاری محصولات خود در انبارهای مورد تایید بورس، گواهی‌هایی دریافت کنند که قابلیت معامله در بازار را دارند. این گواهی‌ها می‌توانند به‌عنوان وثیقه برای دریافت تسهیلات بانکی یا حتی فروش مستقیم در بازار استفاده شوند. برای مثال، بنگاه‌های کشاورزی که محصولاتشان مثل زعفران یا پسته در انبارهای بورسی ذخیره می‌شود، می‌توانند از این ابزار برای تامین نقدینگی فوری استفاده کنند.

همچنین به تازگی از گواهی سپرده ارز نیز سخن به میان آمده است که می‌تواند به جذب نقدینگی و افزایش سهم بازار سرمایه از تامین مالی کسب و کارها کمک کند. طبق اظهارات اخیر وزیر اقتصاد در میان فعالان بورس کالا، این ابزارها به‌زودی معرفی می‌شوند و می‌توانند ضمن جذب نقدینگی مردم، منابع لازم برای تامین سرمایه در گردش بنگاه‌های بزرگ را فراهم کنند.

علاوه بر این، عرضه‌های اعتباری در بورس کالا یکی دیگر از راهکارهای کلیدی است. در این روش، خریداران می‌توانند کالاها را با پرداخت مدت‌دار خریداری کنند، که این امر به بنگاه‌های خرد کمک می‌کند تا بدون نیاز به پرداخت نقدی، مواد اولیه مورد نیاز خود را تامین کنند. این روش به‌ویژه برای بنگاه‌های تولیدی که با کمبود نقدینگی مواجه‌اند، فرصتی برای ادامه فعالیت و افزایش تولید فراهم می‌کند.

مزایای استفاده از بورس کالا برای بنگاه‌های خرد

یکی از مهم‌ترین مزایای بورس کالا برای بنگاه‌های خرد، شفافیت در معاملات است. برخلاف بازارهای سنتی که واسطه‌ها در آن نقش پررنگی دارند، بورس کالا با ایجاد بستری رقابتی و شفاف، هزینه‌های اضافی را کاهش می‌دهد.

این موضوع به بنگاه‌ها این فرصت را می‌دهد تا مواد اولیه را با قیمت‌های منصفانه‌تر خریداری کنند و در عین حال، محصولات خود را با شفافیت بیشتری به فروش برسانند. علاوه بر این، بورس کالا با فراهم کردن امکان مدیریت و پوشش ریسک قیمتی از طریق ابزارهایی مثل قراردادهای آتی و اختیار معامله، به بنگاه‌های خرد کمک می‌کند تا در برابر نوسانات بازار از خود حفاظت کنند.

با وجود مزایای متعدد، استفاده از بورس کالا برای بنگاه‌های کوچک با چالش‌هایی نیز همراه است. کمبود آگاهی از ابزارهای مالی بورس، پیچیدگی‌های فرآیند پذیرش و محدودیت‌های زیرساختی ازجمله موانعی هستند که بنگاه‌های کوچک با آن مواجه‌اند. از سوی دیگر، توسعه انبارهای بورسی در مناطق مختلف کشور و افزایش تنوع کالاهای قابل پذیرش می‌تواند دسترسی بنگاه‌های مستقر در شهرهای کوچک‌تر را به این ابزارها تسهیل کند.

بورس کالای ایران با پتانسیل بالای خود می‌تواند به یکی از مهم‌ترین ابزارهای تامین مالی برای بنگاه‌های خرد تبدیل شود.

تقویت ابزارهای مالی نوین، افزایش همکاری با بانک‌ها برای ارائه تسهیلات مبتنی بر بورس کالا و گسترش زیرساخت‌های دیجیتال می‌تواند این مسیر را هموارتر کند.

استفاده از ظرفیت‌های بورس کالا نه‌تنها به تامین مالی بنگاه‌های کوچک و متوسط کمک می‌کند، بلکه با افزایش شفافیت و رقابت در بازار، به رشد پایدار اقتصاد کشور نیز یاری می‌رساند. این فرصت برای بنگاه‌های خرد، به‌ویژه در شرایط اقتصادی کنونی، می‌تواند نقطه عطفی در مسیر توسعه و رقابت‌پذیری آنها باشد.