تب «فوموی طلایی» در بازار جهانی

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمد امین مکرمی: بازار جهانی طلا در سال 2025 شاهد جهشی کم‌سابقه بوده است؛ بهای طلا از ابتدای سال تا کنون نزدیک به 50 درصد افزایش یافته و به رکورد بالای 3900 دلار در هر اونس رسیده است.

این رشد که از دید تحلیلگران یادآور دوران شوک نفتی 1979 است، حاصل ترکیبی از عوامل سیاسی، پولی و رفتاری است که به شکل بی‌سابقه‌ای سرمایه‌گذاران خرد و نهادی را به سمت فلز زرد سوق داده است.

در گزارش فایننشال تایمز آمده است که موج کنونی خرید طلا را می‌توان نوعی فومو یا «ترس از جا ماندن» دانست؛ پدیده‌ای مشابه آنچه در بازار سهام فناوری در سال‌های اخیر دیده شد. به تعبیر کارشناسان، هنگامی که بهای طلا در واکنش به جنگ تجاری دولت ترامپ و سقوط ارزش دلار رو به افزایش گذاشت، این روند به‌سرعت از یک واکنش محافظه‌کارانه به جنبشی تهاجمی تبدیل شد. حتی با فروکش‌کردن تنش‌های تجاری در تابستان، بهای طلا نه‌تنها تعدیل نشد، بلکه در ماه سپتامبر به تنهایی 12 درصد رشد کرد.

عامل کلیدی در این جهش، ورود جریان‌های عظیم سرمایه از طریق صندوق‌های قابل معامله (ETF) بوده است. طبق داده‌های شورای جهانی طلا، در چهار هفته گذشته بیش از 13.6 میلیارد دلار سرمایه جدید وارد این صندوق‌ها شده و مجموع ورود خالص امسال به بیش از 60 میلیارد دلار رسیده است. میزان طلای تحت مالکیت این صندوق‌ها اکنون از 3800 تن فراتر رفته است.

از نگاه تحلیلگران، تفاوت اصلی موج اخیر با دوره‌های گذشته در ترکیب بازیگران است. این بار، علاوه بر سرمایه‌گذاران خرد، صندوق‌های بازنشستگی و نهادهای بزرگ مالی نیز به تخصیص بلندمدت طلا در پرتفوی سرمایه‌گذاری روی آورده‌اند.

بانک مورگان استنلی در گزارشی پیشنهاد کرده است که ترکیب سنتی 60 به 40 میان سهام و اوراق قرضه، جای خود را به الگوی جدیدی با سهم 20 درصدی طلا بدهد؛ تغییری که می‌تواند تریلیون‌ها دلار سرمایه تازه وارد این بازار کند.

به گفته تحلیلگران بانک آمریکا، در نظرسنجی‌های اخیر، وزن طلا در پرتفوی مدیران صندوق‌ها از میانگین دو درصدی گذشته و رو به افزایش گذاشته است. تمایل روزافزون به خرید طلا، همزمان با کاهش جذابیت بازار اوراق قرضه رخ داده است. افزایش بی‌سابقه بدهی دولت‌ها و نوسان بازدهی اوراق موجب شده است که نقش سنتی اوراق به عنوان ابزار تنوع‌بخشی در پرتفو تضعیف شود و طلا بار دیگر جایگزینی مطمئن جلوه کند.

افزون بر این، نگرانی نسبت به سیاست‌های پولی و فشار ترامپ بر فدرال‌رزرو برای حفظ نرخ‌های بهره پایین، تصور احتمال رشد تورم را در ذهن سرمایه‌گذاران تقویت کرده است. هرچند بازار اوراق نشانه‌ای از بی‌اعتمادی به کنترل تورم نشان نمی‌دهد، اما بسیاری از سرمایه‌گذاران طلا را به عنوان نوعی «بیمه دم‌دستی» برای محافظت در برابر ریسک‌های تورمی نگهداری می‌کنند.

به‌رغم آنکه طلا برخلاف اوراق یا سهام درآمدی ایجاد نمی‌کند، در شرایط کنونی به عنوان پوشش مطمئنی در برابر تضعیف ارزها و نوسانات بازارهای مالی شناخته شده است. بازگشت گسترده طلا به سبد دارایی‌ها، بیش از هر چیز گویای بی‌اعتمادی فزاینده به ثبات سیستم‌های مالی و پولی جهان است؛ بی‌اعتمادی‌ای که در سایه رشد بدهی دولت‌ها، کاهش استقلال بانک‌های مرکزی و نگرانی از تورم پنهان، به فلز زرد بهای تازه‌ای بخشیده است.

طلا در سال جاری نه تنها از رکوردهای تاریخی عبور کرده، بلکه بار دیگر به جایگاه سنتی خود به عنوان «پناهگاه نهایی سرمایه» بازگشته است. استمرار این روند، به‌ویژه اگر اصلاحات ساختاری در سیاست‌های پولی و مالی جهان رخ ندهد، می‌تواند آغاز دوره‌ای تازه از سلطه طلا بر سبد دارایی جهانی باشد.//