تحقق اقتصاد دانش‌محور در برنامه‌های تلویزیونی
حمایت از دانش‌بنیان‌ها و جهش تولید در این عرصه مدت‌هاست به عنوان دو الزامِ تاثیرگذار در امر رونق تولید داخلی پیگیری می‌شود.
«مخترع»، «رمز موفقیت»، «معجزه امید» و «کارآفرینان جوان» چهار برنامه‌ای هستند که در این سطح و با این منظور در شبکه پنج سیما تولید شده‌اند؛ معرفی و شناساندن فعالیت‌های اقتصادی نوپا و فعالان کمتر شناخته شده‌ی حوزه اقتصادِ دانش‌محور. در این زمینه و با این پیش‌درآمد به سراغ تهیه‌کنندگان این برنامه‌ها رفتیم.
«مخترع» یک برنامه علمی اجتماعی است که با نگاهی متفاوت به عرصه دانش‌بنیان‌ها در 26 قسمت در گروه اجتماعی شبکه پنج سیما در حال تولید است. آماده‌سازی صفر تا صدِ یک طرح، ایده خلاقانه و دانش‌محور در این برنامه، «مخترع» را از نمونه‌های مشابه متمایز می‌کند.
آرمین قاسم‌زاده تهیه‌کننده «مخترع» با اشاره به ایده این برنامه گفت: در این برنامه تلاش کردیم سراغ نوعی از برنامه‌سازی در حیطه دانش‌بنیان‌ها برویم که با سایر تولیدات این حوزه تفاوت داشته باشد؛ بنابراین به سراغ محصولاتی رفتیم که به مرحله نهایی نرسیده‌اند. در مسیر تولید این برنامه پیش از ضبط هر قسمت با سازنده آن صحبت می‌کنیم سپس این محصول را به برنامه می‌آوریم و تغییراتی در آن ایجاد می‌کنیم تا آماده ورود به بازار شود.
کارگردان «بیسیم» با اشاره به اینکه «مخترع» برنامه‌ای است که نمونه خارجی ندارد، بیان کرد: تا کنون چنین رویکردی در برنامه‌سازی علمی نبوده. معمولا برنامه‌های تلویزیونی خودشان را درگیر محصول نمی‌کنند و بیشتر به سراغ شرکت‌ها و محصولاتی می‌روند که در بازار وجود دارند. کارایی‌شان را نشان می‌دهند، اینکه چقدر هزینه داشته و چگونه این مسیر طی شده است. اما ما در این برنامه محصولی که طرح نوآورانه‌ای دارد، اما کیفیت ورود به بازار را ندارد شناسایی کرده و آن را برای رقابت با سایر محصولات به ویژه‌های نمونه‌های خارجی آماده می‌کنیم.
کارگردان «دات آی آر» اضافه کرد: در «مخترع» دست سازنده را در دست گروه مهندسان طراحی صنعتی برنامه می‌گذاریم؛ اتفاقی که به ارتقای کیفیت محصول و حضور در بازار رقابتی ختم می‌شود. پیدا شدن سرمایه‌گذار برای تولید انبوه از دیگر نتایجی است که از خروجی این برنامه به دست می‌آید.
تهیه‌کننده «مخترع» با اشاره به رواج نوآوری به عنوان یکی از شاخصه‌های کشور‌های پیشرفته اذعان کرد: در جریان تولید این برنامه بینندگان تشویق می‌شوند ایده‌هایی را که در ذهن دارند بسازند. یعنی مخاطب را دعوت به نوآوری می‌کنیم به نحوی که حتی اگر یک کارمند هم فکر کند دستگاهی زیر پایش باشد که کمردرد نگیرد به خودش جرات طراحی و اجرا دهد. آزمایشگاه‌هایی باید در دسترس عموم باشدکه بستر لازم را برای اشخاصی که فکر می‌کنند می‌توانند نوآوری انجام دهند فراهم کند؛ فضایی که "هر چه در ذهن داری بساز فرق نمی‌کند چه شغلی داری". اگر بتوانیم به این بهانه مردم را به نوآوری تشویق کنیم و امکانات در اختیارشان قرار دهیم بازار داخلی در درازمدت تکان خواهد خورد.
را‌ه‌های رفته و امتحان شده، مسیر‌های دیده شده و تجربه‌های کسب شده می‌شود فرمول موفقیت در کسب و کار و اشتراک آن با دیگران در برنامه «رمز موفقیت» سه‌شنبه‌ها ساعت 20:45 از شبکه پنج سیما دیدنی است.
رسول تسلیمی تهیه‌کننده این فصل از برنامه «رمز موفقیت» پیرامون ساخت این برنامه گفت: با توجه به اهمیت بحث دانش‌بنیان‌ها به ویژه در سال‌های اخیر در این برنامه به سراغ کسانی رفته‌ایم که توانسته‌اند به تولید موفقی دست یابند. تشریح رمز موفقیتِ این کسب و کار‌ها هدف این برنامه است.
تهیه‌کننده «ایده طلایی» توضیح داد: در جهان حدود 70 درصد از کسب و کار‌های نوین با شکست مواجه می‌شوند، 30 درصدی هم که به نتیجه می‌رسند بستگی دارد چه ایده‌ای داشته‌اند، شرایط موجود چه بوده و از چه مسیری وارد شده و بازار را به دست آورده اند.
او ادامه داد: در این برنامه انگیزشی به سراغ همین 30 درصد می‌رویم و پیرامون اینکه چطور شد این کسب و کار را راه انداختند، روش‌هایی که استفاده کردند و شروع این مسیر با آن‌ها به گپ و گفت می‌پردازیم.
تسلیمی با بیان اینکه از کسانی که تجربه دارند می‌خواهیم داشته‌ها و دانسته‌های‌شان در این زمینه را با مخاطب به اشتراک بگذارند؛ افزود: این افراد و شرکت‌های دانش‌بنیان هم از طرف وزارت صمت به ما معرفی می‌شوند و در همه زمینه‌ها خدمات، کشاورزی، پزشکی، صنعت و... فعالیت می‌کنند.
تهیه‌کننده «نام‌آوران تولید» اضافه کرد: برای کسی که بخواهد کسب و کار راه بیندازد ظرفیت‌های زیادی وجود دارد فقط بستگی دارد که چگونه و از چه روش‌هایی از پتانسیل موجود استفاده کند. حالا کسانی که تجربه گذر از معابر مختلف شغلی را دارند می‌توانند از راه‌هایی که رفته‌اند، شکست‌هایی که خورده‌اند و یا موفقیت‌هایی که کسب کرده‌اند برای افرادی که در آغاز و یا میانه راه قرار دارند صحبت کنند.
تسلیمی بیان کرد: با توجه به شرایط اقتصادی فعلی به نظرم این موضوع جای کار بیشتری هم دارد. چون نیاز جامعه به بحث تولید بیش از پیش است و در این زمینه پتانسیل ایده‌ای و کاری کمی هم در کشور وجود ندارد و باید از این ظرفیت‌ها به نحو احسن استفاده کرد.
این تهیه‌کننده با اشاره به این‌که‌ای کاش می‌شد از کسانی که در این برنامه شرکت می‌کنند حمایت شود تا انگیزه این افراد بیشتر شود؛ اظهار کرد: در خلال تولید این برنامه مواردی بوده‌اند که آدرس کارآفرین را خواسته‌اند، راهنمایی‌هایی دو سویه اتفاق افتاده و هم‌افزایی‌هایی صورت گرفته و از طرف دیگر گاه در فروش محصول هم موثر بوده است. کمااینکه با استمرار در تولید چنین برنامه‌هایی به هدف رشد تولید هم نزدیک‌تر خواهیم شد.
سفر برای معرفی «کارآفرینان جوان» در تمام ایران سفر به پهنه جغرافیایی ایران از دورافتاده‌ترین روستا‌ها تا کلان‌شهر‌ها برای یافتن و هم‌کلامی با کارآفرینان جوانی که با جسارت، خلاقیت، کسب مهارت و استفاده از دانش روز، تولید را رونق بخشیده‌اند در برنامه «کارآفرینان جوان» که فصل چهارم آن در 45 قسمت در گروه تهران شهروندی شبکه پنج تولید شده، متجلی است. اباذر صالحیان با اشاره به رواج داشتن اراده و خلاقیت در پلان‌های مختلف این مستند اظهار کرد: معرفی کارآفرینان زیر 30 سال از سراسر کشور، سیری که در مسیر حرفه‌ای خود طی کرده‌اند، موفقیت‌های کسب شده و کسب و کار‌هایی که با تلاش سخت صاحبان‌شان گسترش داده شده‌اند از اهداف تولید این برنامه است. تهیه‌کننده «بزرگ‌راه همت» بیان کرد: فراز و فرود‌های شغلی؛ چالش‌ها و چگونگی رفع موانع هم در این برنامه بازنمایی می‌شوند تا تجربیات این افراد مورد استفاده مخاطبان قرار گیرد. معرفی کسب و کار‌هایی که تعدادی از آن‌ها فعالیت‌شان در قالب شرکت‌های دانش‌بنیان است یکی دیگر از مواردی است که در این برنامه به آن‌ها پرداخته شده است. صالحیان در ادامه گفت:، چون تیم برنامه‌ساز ما به همه جای کشور سفر می‌کند معرفی برخی از این کسب و کار‌ها در نقاط دورافتاده و شهر‌های کوچک تاثیر بسزایی در شناساندن آن‌ها به مجموعه‌های بزرگتر داشته است. گاهی مشکلات این کسب و کار‌ها حل می‌شود. ضمن اینکه هم‌افزایی بین فعالیت‌های مشابه نیز شکل می‌گیرد. تهیه‌کننده «روشنا» توضیح داد: فرض کنید خدمات یا فعالیت تولیدی خاصی را معرفی می‌کنیم، یک نفر در جایی دیگر همان کار را انجام می‌دهد که از طریق اطلاع‌رسانی این برنامه به هم متصل می‌شوند و هم‌افزایی صورت می‌گیرد. تهیه‌کننده «کارآفرینان جوان» گفت: این برنامه در ساختار مستند تولید شده و با توجه به زمان محدودمان سعی می‌کنیم تا حدی به روایت و شخصیت سوژه نزدیک شویم. از سوی دیگر به لحاظ جغرافیایی هم این برنامه متنوع است از کلان‌شهر‌ها گرفته تا روستا‌ها و شهرستان‌های کوچک. تولید مجموعه در شهرستان‌های مختلف و شرایط گوناگون مشکلات خاص خودش را دارد؛ اما کلیت کار به خوبی پیش رفت.
معجزه در ذهن و بازوی شماست علیرضا ابراهیم‌آبادی تهیه‌کننده «معجزه امید» که داستان و واقعیت را در این برنامه تلفیق کرده با مهم دانستن برنامه‌سازی در حیطه دانش‌بنیان‌ها گفت: به نظرم پرداختن به توان تولید داخلی بسیار مهم است. کمااینکه در شبکه‌های دیگر هم با ساختار‌های دیگر به موضوع شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخته می‌شود. این تهیه‌کننده ادامه داد: هم‌راستا با فرمایش مقام معظم رهبری بر حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان و با توجه به شعار اقتصادی که در ابتدای هر سال اعلام می‌شود به عنوان برنامه‌ساز رسالتی را بر دوش خود احساس کرده و بنابراین تلاش کردیم در یک برنامه تلویزیونی به معرفی دستاورد‌های شرکت‌های دانش‌بنیان بپردازیم. در این راستا پس از نگارش طرح اولیه و تایید آن وارد فاز تولید شدیم و تا کنون چهار فصل از «معجزه امید» را از شبکه پنج سیما روانه آنتن کرده‌ایم. این تهیه‌کننده بی‌نیاز شدن از واردات محصولاتی که توان تولید آن‌ها در داخل وجود دارد را هدف اصلی تولید چنین برنامه‌هایی دانست و اظهار کرد: داشتن نوآوری در زمینه برنامه‌سازی در حیطه‌هایی که نیاز امروز جامعه هستند نتیجه مبارکی خواهد داشت که یکی از آن‌ها رونق تولید داخلی و کارآفرینی در جامعه است.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری رادیو تلویزیون