تداوم اختلال ها، یک هفته پس از هک شهرداری
حدود یک هفته است که عمده خدمات شهری الکترونیکی شهرداری تهران از دسترس خارج شده و با وجود تلاش‌ها، هنوز سامانه‌ها به وضعیت عادی بازنگشته‌اند. اگرچه شهرداری مدعی است اختلال برخی سرویس‌های حیاتی رفع شده، اما بررسی‌ها حاکی از آن است که سایت شهرداری تهران و «تهران من» جز صفحه اول غیرقابل استفاده است و هیچ سرویسی فعال نیست و شهروندان در استفاده از برخی سیستم‌ها مانند خرید بلیت الکترونیکی...
روز 12 خرداد، خبر اختلال در سامانه‌های داخلی شهرداری تهران در فضای مجازی پیچید و شهروندان از وجود اختلال گسترده در سامانه «تهران من» خبر دادند. با گذشت چند ساعت، روابط عمومی سازمان فناوری اطلاعات و ارتباطات شهرداری تهران با صدور اطلاعیه‌ای، بروز مشکل در سامانه‌های شهرداری را تایید و اعلام کرد که این امر ناشی از یک اختلال عمدی است که علیه این سیستم‌ها انجام شده است و به زودی رفع می‌شود؛ اما در روزهای اخیر تصاویری در شبکه‌های مجازی پخش شد که نشان می‌دهد از پرسنل شهرداری خواسته شده فعلا کامپیوترهای خود را روشن نکنند و به دلیل قطع بودن سامانه‌های اتوماسیون و برخی خطوط تلفن، کارکنان شهرداری بیکار هستند. از آنجا که هنوز سامانه «تهران من» در دسترس نیست و امکان استفاده از خدمات الکترونیک شهرداری وجود ندارد، شهرداری طی اطلاعیه‌ای اعلام کرد که شهروندان تا چهارشنبه 18 خرداد، برای ورود به طرح ترافیک نیازی به رزرو روزانه ندارند.
با این‌حال واکنش مهدی چمران به این ماجرا، حساسیت بسیاری از کاربران فضای مجازی را برانگیخت. در جلسه روز سه‌شنبه شورا، چمران بر اهمیت بالای شهرداری در زندگی شهروندان تاکید کرد و گفت که همین امر دشمنان را واداشت که به این سیستم حمله کنند. وی با بیان اینکه برنامه‌ریزی مفصلی از سوی موساد و منافقین و همه ضدانقلاب‌ها و همه کسانی که علیه جمهوری اسلامی و استقلال ما قد علم کردند، صورت پذیرفت، گفت: از قبل برنامه‌ریزی کرده بودند که سیستم شهرداری و جاهای دیگر را در ایام ارتحال امام ناکارآمد کنند، اما توفیق انجام آنچه می‌خواستند را به دست نیاوردند. چمران تاکید کرد: «درست است که سیستم شهرداری آسیب‌هایی دیده است، اما از امروز دوباره کار خود را ادامه می‌دهد.» با این حال و با گذشت دو روز از اظهارات وی، هنوز اختلال در سامانه‌ها مشهود است و سامانه‌های مختلف شهرداری خارج از سرویس قرار دارند و صرفا با نمایش صفحه اصلی سایت، وانمود می‌شود که وضعیت به حالت عادی برگشته، اما با کلیک روی خدمات مختلف، امکان استفاده از هیچ سرویسی هنوز میسر نیست.
یکی از گروه‌هایی که در فضای مجازی مسوولیت این حملات را بر عهده گرفت، مدعی شد طی این حمله بیش از 5 هزار و 138 دوربین نظارت شهری را از دسترس خارج کرده است. با این حال هادی محضرنیا، رئیس سازمان فاوای شهرداری تهران می‌گوید دوربین‌های ادعا شده در حال نظارت و کنترل ترافیک شهر هستند و هیچ اتفاق مهمی در سطح خدمت‌رسانی به شهروندان صورت نگرفته است. علی‌اصغر قائمی‌نیا، عضو شورای شهر تهران و از مدیران سابق سازمان فاوای شهرداری نیز به نقل از مدیران فعلی این سازمان اظهار کرده است که داده‌ای آسیب ندیده و لو نرفته است. وی تاکید کرده اختلال‌های مقطعی فعلی به دلیل قطع دسترسی‌ها برای بررسی جامع است و به زودی سرویس‌دهی از سر گرفته خواهد شد. در تشریح علل بروز سلسله حوادث سایبری اخیر، تحلیل‌های مختلفی ارائه می‌شود. مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس، با درج توییتی حاکم بودن سازوکار مناقصه بر ایجاد و نگهداری سیستم‌ها را دلیل اصلی هک شدن سامانه‌ها دانست. وی افزود: «زمانی که امنیت و کیفیت را قربانی ارزان‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین شرکت‌ها کنیم، اطلاعات‌مان به دست هکرها و سرویس‌های خارجی خواهد افتاد و این موضوع از مباحث جدی اقتصاد دیجیتال و امنیت اطلاعات و داده در کشور است.»
با این حال داده‌های ارائه شده از سوی بهروز شیخ‌رودی، معاون محاسبات و پایش عملکرد شورای پنجم از سهم سازمان فاوا از بودجه 1401 شهرداری نشان می‌دهد که برای توسعه شهر الکترونیک و ارتقای زیرساخت‌ها و فناوری‌های نوین، امسال مبلغ 701 میلیارد و 700 میلیون تومان بودجه تصویب شده که این عدد نسبت به سال 1400 حدود 25 درصد افزایش داشته است. اما قائمی اظهار می‌کند که با وجود تذکرهایی که به شهرداری درباره آسیب‌پذیری‌های امنیتی موجود ارائه شده بود و قرار بود تا پایان سال 1400 رفع شوند، مشاهده می‌شود هیچ اقدام عملی و موثری صورت نگرفته است. مدت‌هاست که هک انواع سامانه‌ها و زیرساخت‌های عمده کشور، در صدر اخبار کشور قرار دارند. اما هنوز هیچ رویکرد موثری برای کنترل این حملات و جلوگیری از تکرار آنها اتخاذ نشده است.