تشییع نخل سیاه پوش در روز یازدهم محرم در دامغان

سعید طاوسی مسرور مدرس و پژوهشگر تاریخ اسلام و تشیع گفت: روز عزاداری سنتی محرم در شهرستان دامغان یازدهم محرم است و همواره در این روز در دامغان تعطیل رسمی برقرار است، از تمام روستا‌های اطراف دامغان دسته‌های عزادار به این شهر می‌آیند و قبل از طلوع فجر حرکت خود در خیابان‌ها آغاز می‌کنند، اصلی‌ترین مسیر حرکت دسته‌های عزاداری از مقابل حسینیه حضرت ابوالفضل (ع) دامغان تا آرامگاه منسوب به بکیربن اعین سنسن الکوفی از اصحاب امام صادق (ع) است.

به گفته طاوسی پیشاپیش هر دسته سالخوردگان و بزرگان روستا همراه با طوق و علم، پرچم که نام هئیت و روستای مربوطه بر روی آن نوشته شده حرکت می‌کنند، به دنبال آن‌ها دسته عزاداری حرکت می‌کند، که دسته عزاداری در سه حالت زنجیر زنی، سینه زنی، سنگ زنی در دامغان دیده می‌شود.

طاوسی گفت: حوالی ظهر روز یازدهم محرم در دامغان، نخل سیاه پوش با مشایعت روحانیون و سادات شهر وارد مراسم عزاداری می‌شوند و تا پایان مسیر به صورت نمادین تشیع می‌شود، زیرا نخل نماد تابوت امام حسین (ع) و یاران او است، وقتی نخل به آرامگاه منسوب به بکیربن اعین سنسن الکوفی می‌رسد معمولا حدود اذان ظهر است و مراسم عزاداری تمام می‌شود.

او می‌گوید: در مراسم عزاداری یازدهم محرم بیش از 250 هئیت از دامغان و روستا‌های اطراف شرکت می‌کنند و دامغانی‌ها از عزاداران در مسیر و پایان مراسم پذیرایی می‌کنند، سابقه عزاداری روز یازدهم محرم در دامغان به صورت دقیق مشخص نیست، ولی سابقه قابل توجهی دارد و در فهرست میراث معنوی ایران به ثبت ملی رسیده است.

این مدرس تاریخ تشیع گفت: از دیگر مراسم‌های تاریخی روز یازدهم محرم در دامغان مراسم یازدهم محرم سال 1357 بوده است که عزاداری این روز به راه پیمایی علیه حکومت پهلوی تبدیل می‌شود و با مقابله‌ی نیرو‌های نظامی شاه گروهی از عزاداران کشته و گروهی زخمی می‌شوند.

طاوسی گفت: توجه به یازدهم محرم به عنوان یک روز ویژه عزاداری در شهر زنجان هم وجود دارد و در این شهر دسته حسینیه اعظم زنجان در روز هشتم و دسته زینبیه اعظم در روز یازدهم محرم حرکت می‌کند، از تاریخ‌های دیگری که در جغرافیای عزاداری ایران به ثبت رسیده عزاداری روز ششم امام حسین (ع) است که در شهر برزوک کاشان به ثبت ملی رسیده و ششم امام که در واقع شب هفتم است در این روز و شب در برزوک عزاداری می‌شود.

او می‌گوید: یکی از مراکز تعزیه در ایران روستای بق در نزدیکی دامغان است که در این محل خاندان نادعلی زاده به برزگزاری مجلس تعزیه می‌پردازند و مرحوم استاد ناد علی زاده که در ابتدای سال از دنیا رفته اند ملقب به ملک الشعرای تعزیه ایران بوده اند که در طول حیاتشان رهبری این تعزیه روستای بق را به عهده داشته اند، از آن مرحوم آثار متعددی به یادگار مانده است و اکنون بعد از ایشان هم سایر اعضای خاندان مراسم تعزیه را به صورت باشکوهی در این روستا ادامه می‌دهند.