تصاویر جالب از اولین دوچرخه در تهران

ایرانیان قدیم زمانیکه برای اولین بار این مرکب دوپا را دیدند اعتقاد داشتند که این وسیله نقلیه توسط شیاطین و پریان حرکت می‌کند، چون کسی نمی‌تواند روی دوچرخ حرکت کند.

به گزارش باشگاه خبرنگاران، دارالخلافه نشینان برای اولین بار در میدان مشق، چشمشان به جمال دوچرخه به همراه دو نوجوان 15 و 16 ساله با شلوار‌های کوتاه تا بالای زانو که به نمایش گذاشته شده بود، افتاد.

این مرکب دوپا، توسط انگلیسی‌ها وارد پایتخت قاجار شده بود و نزد تهرانیان قدیم به «مرکب شیطان» معروف بود، چراکه عوام بر این اعتقاد بودند که این وسیله نقلیه توسط شیاطین و پریان حرکت می‌کند، چون که کسی نمی‌تواند، روی دوچرخ حرکت کند.

برهانشان این بود که می‌گفتند اگر کسی مرکبی را نگه ندارد خودش که نمی‌تواند خودش را نگه دارد، پس چگونه می‌تواند یکی را هم بالای خود بنشاند و راه ببرد و کسانی که سوار بر این وسیله محیرالعقول می‌شوند و پیچ و تاب می‌خورند، مطمئنا بچه شیطان هستند.

افراد پیر و سالمند زمانی که دوچرخه را در گذر‌ها و خیابان‌های تهران می‌دیدند گویا که غول یا آل را دیده باشند، فورا زیر لب بسم الله می‌گفتند. در هر صورت دوچرخه، دل بچه اعیان و پسر پولدار‌های پایتخت را برده بود و خانواده‌هایی که دست شان به دهان شان می‌رسید مخصوصا حاجی‌ها و بازاری‌ها برای فرزندانشان این وسیله نوظهور را می‌خریدند.

اولین دوچرخه سازی

دوچرخه‌های نخستین که در تهران مورد استفاده قرار می‌گرفت از مارک‌های «هرکوس»، «رالی»، «بی. اس. آ» و «بیرمنگام» همگی ساخته کشور انگلستان بود.

قیمت بهترین، بادوام‌ترین و خوش رکاب‌ترین نوع دوچرخه از 10 تومان شروع می‌شد و به 15 تومان می‌رسید که قیمت لوازم اضافی آن از جمله، قاب، ترک بند، بوق و امثال آن شامل دو تومان می‌شد.

با رایج شدن دوچرخه در دارالخلافه، دکان‌هایی برای فروش و تعمیر دوچرخه باز شد. جعفر شهری، مورخ و نویسنده کتاب تهران قدیم، اولین دوچرخه سازی تهران را دوچرخه سازی حسین آقاشیخ در خیابان ناصریه (ناصرخسرو) می‌داند که بعد از آن دکانی نیز توسط شخصی ارمنی تبار به نام «ادیک» در خیابان منوچهری دایر شد و به تدریج مغازه‌های دیگری در تهران برای کرایه و تعمیر دوچرخه عمومیت پیدا کردند و دوچرخه سازی یا دوچرخه فروشی جزو چشمگیرترین مشاغل در تهران قدیم محسوب شد.

کرایه دوچرخه ساعتی 10شاهی بود و پنچرگیری هم 10شاهی، روغن کاری دو شاهی و دیگر تعمیرات که شامل جوش کاری، شکست و بست، پره بندی ها، شل و سفت کردن زنجیر بود روی هم پنج، شش قران می‌شد.

عمومیت دوچرخه در تهران

خرید و کرایه دوچرخه در ابتدا برای تفریح و وسیله بازی پسران پولدار محسوب می‌شد، اما کم کم دوچرخه از جنبه تفریحی خارج شد و جزو لاینفک اسباب کاسبان دوره گرد، دست فروشان و تعمیرکاران قفل و کلید شد.

اما اکثر دوچرخه سواران تهران قدیم، حمال‌های ماست و حاملان چلوکباب بودند که تغار‌های ماست را بر سر نهاده و سوار دوچرخه شده و به سرعت خود را به مقصد می‌رساندند یا شاگرد چلوپلو‌هایی که ظروف غذا را در مجمع می‌چیدند و با سرعت رکاب می‌زدند تا غذا را داغ به مشتری برسانند.

نظامنامه و دوچرخه سواری

با افزایش دوچرخه سواران در خیابان‌های پایتخت، برحسب پیشنهاد اداره تشکیلات نظمیه و تصویب وزارت داخله در 23 مرداد 1305، نظامنامه دوچرخه سواری در 20 ماده در روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران به چاپ رسید.

به موجب این نظامنامه، احدی بدون جواز تصدیق نمی‌توانست با دوچرخه در شهر و حومه حرکت کند، اشخاص زیر 13 سال مطلقا حق سواری نداشتند و از 13 تا 18 سالگی کرایه کردن دوچرخه ممنوع بود، طبق این نظامنامه دوچرخه‌ها باید دارای بوق و زنگ باشند تا صدای آن‌ها تا فاصله 50 ذرع شنیده شود و از غروب آفتاب چراغ جلوی دوچرخه با نورسفید تا 10 ذرع از مسافت را روشن کند و چراغ عقب با نور قرمز روشن باشد.

همچنین دوچرخه سوار‌ها باید در محل‌های پرجمعیت، سر پیچ‌ها و محل تلاقی خیابان‌ها آهسته حرکت کنند و مجاز نیستند به هیات اجتماع وارد شوند مگر اینکه پشت سر هم و به فواصل معین باشد، حرکت از میان دسته‌های پیاده، سواری در پیاده رو و مسابقه در خیابان‌ها ممنوع است و اگر کسی قصد مسابقه دارد باید در نقاط مخصوص مسابقه دهند و از قبل نظمیه را مطلع و کسب اجازه کنند.

سواری دو نفر یا بیشتر یا سوار کردن اطفال و نمایش دادن روی دوچرخه و حمل اشیا در یک دست ممنوع است. دوچرخه سواران در نقاط پرجمعیت مجاز نیستند دو دست خود را از دسته دوچرخه بردارند و تعلیم دادن دوچرخه سواری در این نقاط ممنوع است.

باغ جنت، بهشت معترضان؟

ماجرای خودکشی دانشجوی دکتری دانشگاه تهران