تصاویر | سرنوشت غم‌انگیز میراثی جهانی که ویرانه شد

سال 2020 رصدخانه مشهور "آرسیبو"(Arecibo) که شامل یک بشقاب بزرگ و یک گنبد بود که با کابل‌های فولادی نگه داشته شده بود و چندی بود که کابل‌های آن فرسوده شده بودند، فرو ریخت. بنابر جدیدترین اخبار، تلسکوپ رادیویی نمادین پورتوریکو که در سال 2020 فرو ریخت، بازسازی نخواهد شد، اگرچه این منطقه شاهد افتتاح یک مرکز آموزشی جدید در سال آینده خواهد بود.

در این خبر تصاویر قبل و بعد از فروپاشی رصدخانه آرسیبو نشان داده شده است. فروپاشی آرسیبو مهر پایانی بر روی یک دوره تحقیقات فضایی این رصدخانه بود. ستاره شناسان در غم از دست دادن این رصدخانه، عزادار شدند چرا که برای نزدیک به 60 سال، رصدخانه آرسیبو سهم قابل توجهی در حوزه نجوم داشت.

تلسکوپ رادیویی "آرسیبو" در سال 1963 تکمیل شد و داده‌هایی را جمع‌آوری کرد که منجر به دریافت یک جایزه نوبل شد و در پیشرفت علم نجوم نقشی اساسی ایفا کرد. در سال 1992 به اولین رصدخانه‌ای تبدیل شد که سیارات خارج از منظومه شمسی را مشاهده کرد. این رصدخانه در چند دهه فعالیت خود نقش زیادی در جستجوی حیات فرازمینی از جمله پخش اولین پیام زمینی به اعماق فضا داشت.

اما برخلاف همه دستاوردهای "آرسیبو"، تعهد ایالات متحده به عنوان مالک و حافظ "آرسیبو" از سال 2006 دچار نقصان شد. بنیاد ملی علوم آمریکا (NSF) که حامی "آرسیبو" بود، در این سال بودجه "آرسیبو" را 15 درصد کاهش داد. عجیب بود که "آرسیبو" برخلاف بهره‌وری و دستاوردهای مداوم از اولین تاسیساتی بود که با کاهش بودجه مواجه شد.

تصمیم برای کاهش بودجه "آرسیبو" با مقاومت جامعه علمی و فراتر از آن روبرو شد. از جمله فرماندار وقت پورتوریکو که از بنیاد ملی علوم آمریکا درخواست تجدید نظر کرد. اما در سال 2007 باز هم بودجه "آرسیبو" کاهش یافت و از 10.5 میلیون دلار به هشت میلیون دلار رسید. سپس با کاهش چشمگیر بودجه در چهار سال بعد، تعطیلی این رصدخانه قریب‌الوقوع به نظر می‌رسید.

در این هنگام، بنیاد ملی علوم آمریکا به یک کنسرسیوم جدید ماموریت داد تا مدیریت "آرسیبو" را در سال 2011 به عهده بگیرد و آن را از یک مؤسسه با بودجه فدرال به مؤسسه‌ای تبدیل کند که بتواند از منابع دیگر به دنبال بودجه باشد.

خوش‌بینی در مورد این تحول و جابجایی خیلی زود جای خود را به بدبینی داد. بنیاد ملی علوم آمریکا همچنان به حمایت از "آرسیبو" ادامه داد و ناسا یک سوم هزینه‌های آن را تقبل کرد. با این حال متعادل‌سازی بودجه توسط بنیاد ملی علوم آمریکا و وعده سایر پروژه‌های جدید رصدی بار دیگر این رصدخانه را تهدید کرد.

در سال 2015، "رابرت کر" مدیر تاسیسات "آرسیبو" به دلیل درگیری‌ها بر سر بودجه استعفا داد. در سال 2018، دانشگاه "فلوریدای مرکزی" مدیریت "آرسیبو" را بر عهده گرفت و کمک کرد تا خسارات وارده به "آرسیبو" از طوفان ماریا جبران شود.

اما انگار از پایان راه گریزی نبود. در 19 نوامبر سال 2020، بنیاد ملی علوم آمریکا سرانجام تعطیلی رسمی عملیات این تلسکوپ را اعلام کرد و سپس در اول دسامبر نیز سرانجام کابل‌های نگه دارنده پاره شدند و "آرسیبو" دچار فروپاشی شد.

اکنون، بنیاد ملی علوم (NSF) که مالک آرسیبو است، تشخیص داده است که به رغم درخواست دانشمندان، رصدخانه آرسیبو هیچ تلسکوپ جدیدی برای جایگزینی با آن تلسکوپ دریافت نخواهد کرد. پروژه آموزشی جدیدی در آنجا در حال افتتاح است.

بنیاد ملی علوم در نظر دارد میراث رصدخانه را به یک مؤسسه آموزشی مهم در پورتوریکو تبدیل کند تا آنجا مرکزی برای آموزش علوم، فناوری، مهندسی و ریاضی (STEM) باشد. قرار است این مرکز در سال 2023 افتتاح شود.

رصدخانه "آرسیبو" فضای غرورآفرینی برای دانشمندان پورتوریکویی و جامعه محلی حول آن بود. از بسیاری جهات، این رصدخانه نماد پورتوریکو بود، چرا که محل فیلمبرداری چند فیلم مشهور هالیوودی نظیر "جیمز باند" هم بود و شهرتی جهانی داشت.

5858