تفاوت کاغذ از سنتی تا صنعتی

تولید و استفاده از کاغذ سنگی در ایران توجیه بسیار بالایی دارد. کاغذ سنگی صنعتی سبز است و مخاطرات زیست‌محیطی ندارد و جایگزین خوبی برای روش‌های سنتی تولید کاغذ است. از جمله مزایای بزرگ آن باتوجه به شرایط اقلیمی ایران این است که برای تولید این کاغذ، نیازی به مصرف آب نداریم و از جمله صنایع بی‌نیاز از آب به‌شمار می‌رود. در نتیجه، سرمایه‌گذاران در استان‌های کویری هم می‌توانند این واحدها را احداث کنند. در مورد ماده اولیه تولید هم که سنگ آهک است، دیگر محدودیتی وجود ندارد. این صنعت در ایران عمر درازی ندارد و صنعتی نوظهور است.

مصرف سرانه بالای کاغذ، کشورها را بر آن داشت که در پی روش‌های دیگری برای تولید باشند. یکی از این روش‌ها تولید کاغذ از آهک است. منبع اصلی تولید کاغذ جنگل‌ها هستند و تاکنون همواره کاغذ از چوب تولید شده است، اما این شیوه، علاوه بر صدمه به محیط‌زیست، ضایعات بالایی ایجاد می‌کند. به‌عبارت‌دیگر، از یک‌سو، موضوع تخریب جنگل‌ها و درختان مطرح است و از سوی دیگر، نیاز بشر به کاغذ و محصولاتی که از آن تولید روزبه‌روز افزایش پیدا می‌کند. روش تولید کاغذ سنگی به‌دلیل اینکه باعث حفظ ذخایر آبی و محیط‌زیستی می‌شود، صنعتی بسیار حائزاهمیت است. می‌تواند بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی باشد. از سوی دیگر، از جمله صنایع سبز به‌شمار می‌رود. این باعث شد که نسل جدیدی از کاغذ را در این سال‌ها مورداستفاده قرار داده‌ایم. کاغذ سنگ یا stone paper ابداع شگفت‌انگیز کانادایی‌ها بود که در صنعت چاپ ظهور کرد و به‌خاطر سازگاری آن با محیط‌زیست (به دلیل اینکه ماده اولیه‌اش سنگ است) بسیار موردتوجه قرار گرفت و به این ترتیب، نگرانی بخش بزرگی از جامعه درباره قطع درختان و تخریب محیط‌زیست برطرف شد. کاغذهایی را که به این شیوه تولید می‌شود، اسامی مختلفی دارد؛ مثلا کاغذسنگی یاکاغذ سنگ و به واسطه اینکه منشأ مواد اولیه‌اش از معدن سنگ آهک است، کاغذ آهک یا کاغذ معدنی هم نامیده می‌شود. ماده اولیه این نوع کاغذ پودر کربنات کلسیم است که به‌عنوان جایگزین چوب درختان، برای تولید کاغذ به‌کار می‌رود و ویژگی‌های بسیار خوبی دارد، از جمله ضدآب بودن، مقاومت در برابر پارگی و دوره بازیافت کوتاه‌مدت. استفاده از کربنات کلسیم موضوع جدیدی نیست و در عمل در صنایع دیگر هم از کربنات‌ها و پودر کربنات استفاده می‌کنیم. به‌عنوان مثال، در صنعت سیمان، تولید رنگ، خودکار و امثال آن مورداستفاده قرار می‌گیرد. یکی دیگر از نکات مثبت در فرآیند تولید کاغذ سنگ آن است که نیازی به استفاده از آب در فرآیند تولید نیست. علاوه بر این، به‌علت سفید بودن سنگ آهک و مواد اولیه دیگر، استفاده از سفیدکننده‌ها حذف شده است و در نتیجه، آلاینده‌های دیگر هم به محیط‌زیست وارد نخواهند شد. سرانه استفاده از کاغذ روزبه‌روز بیشتر می‌شود و مشکلات فراوانی دارد. در عمل، صنعت نوظهور تولید کاغذ سنگ در ایران باعث می‌شود که مشکلات زیادی از پیش‌پای صنایع مختلف برداشته شود و کمک بزرگی به حفظ محیط‌زیست می‌شود. تا جایی که اطلاع دارم در استان‌های یزد، همدان و استان مرکزی ذخایر بسیار خوب آهک داریم که ظرفیت این مناطق را برای راه‌اندازی این صنعت افزایش می‌دهد.

تفاوت کاغذ معمولی با کاغذ سنگی بیشتر در این است که الیاف کوتاه و بلند موجود در بافت کاغذ معمولی در عمل باعث مکش مرکب می‌شود و در چاپ چند رنگ کیفیت مطلوبی نخواهد داشت، بنابراین برای جلوگیری از این اتفاق از کاغذهای گلاسه استفاده می‌شد. کاغذ سنگی دقیقا کیفیت کاغذ گلاسه را دارد، اما با این تفاوت که با نرخ پایین‌تری می‌توانیم این محصول را تولید کنیم. علاوه بر این، در منطقه خاورمیانه ما جزو کشورهایی هستیم که منابع غنی از سنگ آهک داریم. این مزیت سبب می‌شود که در صنعت تولید کاغذ سنگی ارزش‌افزوده بالایی به دست آید، پس می‌توانیم از منابع زیادی که داریم، به بهترین حالت استفاده و زنجیره ارزش ماده معدنی را در این صنعت سبز بیشتر کنیم. بنابراین انتظار می‌رود که دولت در این زمینه باید بخش خصوصی و سرمایه‌گذاران را همراهی و با فرهنگ‌سازی مناسب زمینه شناسایی و جذب صنعت را فراهم کند و جزو فعالیت‌های دارای اولویت قرار دهد./ روزنامه صمت