تلویزیون، نزار قطری و ماجرای یک نوحه 17 ساله

خبرگزاری تسنیم- مجتبی برزگر: در شب هفتم محرم 1403 نوحه نوستالژیک نزار قطری «انا مظلوم حسین» بعد از 17 سال در برنامه حسینیه معلی بازخوانی شد.

نوحه‌ای که 28 سال است در ایام عزاداری امام حسین (ع)، نزار آن را اجرا می‌کند و اصولاً مخاطبان از مداحان شناخته شده این انتظار را دارند قطعه‌های ماندگارشان را در کنار قطعات جدید، بخوانند تا از اجرای این نوستالژی‌ها هم لذت ببرند.

کما اینکه مداحان ایرانی همچون محمود کریمی، سیدمجید بنی‌فاطمه و بسیاری دیگر هم بعضاً مداحی‌های نوستالژی‌شان را اجرا می‌کنند.

این اتفاق برای نزار قطری در «حسینیه معلی» افتاد. نوحه‌ای که نزار آن را به دو زبان عربی و فارسی سروده و برای اولین بار 24 دی‌ماه 1386 در شبکه سه پخش شد. پس از آن بارها در ماه‌های محرم و صفر به عنوان یک مداحی خاطرانگیز از شبکه‌های مختلف صداوسیما پخش شد.

مداحی که برای اولین بار با دوبیتی زیبایی که از مادرش آموخته بود پا به عرصه ستایشگری اهل‌بیت گذاشت. نزار برای مدتی در انگلستان به تحصیل و گذراندن زندگی پرداخت و در حال حاضر ساکن کویت است. این مداح به 4 زبان انگلیسی، عربی، فارسی و اردو مسلط است اما شهرت جهانی او به سبب اجرای مداحی قطعه "انا مظلوم حسین" اتفاق افتاد.

نزار در ابتدای مداحی‌اش قصیده «خیره‌الله من خلق ابی» را اجرا می‌کند و در پایان همه مجالس خود این قطعه را می‌خواند.

پخش این مداحی‌های نوستالژیک از یک طرف اتفاق خوبی است و تمرکز روی نوحه مداحی که فقط از اتفاقات جانسوز اهل‌بیت نمی‌گوید و ریلِ جدیدی در این عرصه را با ورود به حماسه ها و ایثارگری‌ها و نمایش شجاعت و دلاوری‌های اهل‌بیت عصمت و طهارت به روی جامعه مداحی باز کرد.

.

او با رجزخوانی‌های معروف خود سبکی را با خودش به کشورهای عربی و ایرانی آورد که مصداقِ بارز آن بحر طویل‌های معروف حاج محمود کریمی هم می‌تواند باشد. البته چند سالی است که تلویزیون بیشترِ تمرکز خود را روی سبک‌هایی گذاشته که هم کودک و نوجوان را محو قابش می‌کند و هم برای علاقه‌مندان به حوزه مداحی درس‌آموز است.

اولاً در حوزه سرود و ساخت نماهنگ کارهای ویژه را در دستور کار قرار داده به سببِ درگیر کردن کودکان و نوجوانان در این عرصه، این طیف را با خودش همراه کرده و ثانیاً با ساخت برنامه‌هایی به طور ویژه «حسینیه معلی» درِ ساختارهای جدیدی را به رویِ علاقه‌مندان به این حوزه باز کرده است. یعنی در واقع هم علاقه‌مند به مداحی را با سبک‌های جدید و نوآورانه آشنا می‌کند و هم با اشعارِ مداحانی امثالِ نزار قطری، مداحی نوینِ به دور از بدعت و تحریف را آموزش می‌دهد.

تلویزیون در این عرصه می‌تواند نقشِ مدیریت فضا را ایفا کند. یعنی از یک طرف مشوقِ کودکان و نوجوانان علاقه‌مند به حوزه مداحی درست و اصولی باشد و از طرفی دیگر به گونه‌ای زمینه‌سازِ آموزش درست و ویژه برای مداحانی باشد که فعالانه در این حوزه قدم برمی‌دارند اما به سببِ یادگیری یکسری از سبک‌ها و تکنیک‌های مداحی، پشت تریبون‌های هیئات مذهبی کشور قرار می‌گیرند و از اصول و تکنیک‌های ماهوی چیزی نمی‌دانند.

یکی از این بسترهای ویژه حسینیه معلی است؛ ابداعی جدید که باید بتواند جایگاه خود را در سپهر آیین‌های دینی و شعائر دینی بازیابی کند. همچنان که این فصلِ محرمی توانسته در این زمینه قدم‌های جدی بردارد با دسته‌های عزاداری قومیت‌های مختلف که فضایی جدید را به برنامه‌سازی مذهبی داده است.

برنامه «حسینیه معلی» به عنوان یک رویداد جدید رسانه‌ای در آیین‌های دینی، بستری است برای به نمایش گذاشتن ابعاد جذاب و کمتر دیده شده منش، آداب و رسوم مؤمنان و اقوام مسلمان در ایام حزن و شادی اهل‌بیت. معلی، ارائه الگویی جدید برای نشر رسانه‌ای عزاداری‌ها و شادی اهل‌بیت عصمت و طهارت است که خلأ چنین الگوهایی در فضای فرهنگی و رسانه‌ای کشور احساس می‌شد.

اهمیت خلق این برنامه آن جایی اهمیت بیشتری می‌یابد که یادآوری کنیم برنامه‌های دینی و مذهبی تلویزیون در تمامی سال‌های پس از انقلاب، در انحصار برنامه‌های گفت‌وگومحور، محدود بوده و مخاطبان در این سال‌ها تقریباً شاهد هیچ خلاقیت فرمی قابل توجهی از سوی برنامه‌سازان معرفتی تلویزیون نبوده‌اند. «حسینیه معلی» با بهره‌گیری از فضای دوستانه بین مجری و میهمانان برنامه توانسته وجوهی از نمایش فضای غیررسمی و صمیمانه مومنان را در هم آمیزد و این اتفاق با حضور مداحانی که پیش از این همواره پشت تریبون‌های رسمی هیئت‌ها دیده و شنیده شده بودند، جذابیت بیشتری یافته است.

یکی از این مداحان نزار قطری است که وقتی نوحه نوستالژیک چند ساله‌اش دوباره بازخوانی می‌شود مورد توجه بسیاری از رسانه‌ها قرار می‌گیرد. این نشان‌دهنده تأثیرگذاری تلویزیون در این زمینه است که می‌تواند با رشد و ارتقاء ساخت چنین برنامه‌ها و برداشتن گام‌های جدی در حوزه‌های فرهنگی و هنر دینی و مذهبی تأثیرات بسزایی در جریان شکل‌گرفتن نسل‌های علاقه‌مند در زمینه هنر ستایشگری اهل‌بیت بردارد.

این شب‌ها حسینیه معلی همچنان با اجرای نجم‌الدین شریعتی، حضور محمدرضا طاهری، سیدرضا نریمانی، نزار قطری و حجت‌الاسلام مصطفی کرمی و مهدی رسولی در میز ذاکران از شبکه سه سیما پخش می‌شود.