تهدید سه گانه علیه اقتصاد جهانی

به گزارش گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد؛ در حالی که اقتصاد جهانی طی ماه‌های گذشته توانسته بود فشار سنگین‌ترین موج تعرفه‌های آمریکا از دهه 1930 تاکنون را تاب بیاورد، تهدید تازه دونالد ترامپ برای اعمال تعرفه 100 درصدی بر کالاهای چینی بار دیگر نگرانی از یک شوک جدید را زنده کرده است. این تهدید در زمانی مطرح می‌شود که هشدارها درباره تورم بدهی دولت‌ها و شکل‌گیری حباب در سهام فناوری نیز افزایش یافته است.

همزمان با نشست سالانه صندوق بین‌المللی پول و بانک جهانی در واشنگتن، وزیران دارایی و رؤسای بانک‌های مرکزی جهان در فضایی پرتنش گرد هم آمده‌اند؛ از یک‌سو بحران بدهی و رکود در اروپا و چین، و از سوی دیگر سیاست‌های تجاری پیش‌بینی‌ناپذیر آمریکا محور اصلی گفت‌وگوهاست. همچنین بسته 20 میلیارد دلاری واشنگتن برای حمایت از اقتصاد آرژانتین و بحث انتقال دارایی‌های بلوکه‌شده روسیه به اوکراین از موضوعات مهم در حاشیه این نشست به‌شمار می‌رود.

شش ماه پیش، در نشست بهاری همین نهادها، فضای جهانی تیره‌تر بود. اعلام «روز آزادی تجاری» از سوی ترامپ بازارها را به لرزه انداخت و بیم از رکود جهانی ناشی از انتقام‌جویی‌های تجاری، تورم فزاینده و رکود سرمایه‌گذاری افزایش یافت. با این حال، طی ماه‌های اخیر برخی شاخص‌ها فراتر از انتظار ظاهر شدند؛ رشد تولید ناخالص داخلی آمریکا در سه‌ماهه دوم به بالاترین سطح در دو سال گذشته رسید و شاخص معیار بورس آمریکا از کف آوریل تاکنون بیش از 30 درصد صعود کرده است. این رشد بیش از هر چیز از رونق هوش مصنوعی و سرمایه‌گذاری بی‌سابقه در مراکز داده نیرو گرفته است.

به گزارش بلومبرگ، بسیاری از شرکت‌ها تاکنون اثر افزایش تعرفه‌ها را با انباشت موجودی و کاهش حاشیه سود مهار کرده‌اند. با این حال، کارشناسان هشدار داده‌اند که این تاب‌آوری پایدار نخواهد بود و در ماه‌های آینده شاهد کندی رشد جهانی خواهیم بود.

بر اساس پیش‌بینی بلومبرگ اکونومیکس، رشد واقعی اقتصاد جهان در سال جاری 3.2 درصد و در سال آینده 2.9 درصد خواهد بود؛ در حالی که حجم بدهی جهانی در نیمه نخست سال جاری بیش از 21 تریلیون دلار افزایش یافته و به رکورد 338 تریلیون دلار رسیده است. ضعف در بازار کار آمریکا، تداوم رکود تولید در چین و انقباض فراتر از انتظار اقتصاد آلمان نیز بر این چشم‌انداز سایه انداخته است.

سازمان تجارت جهانی در تازه‌ترین گزارش خود اعلام کرده که رشد تجارت کالایی جهان در سال 2026 به تنها نیم درصد خواهد رسید؛ در حالی که امسال این رقم 2.4 درصد برآورد می‌شود. فردریک نیومن، اقتصاددان ارشد بانک HSBC، هشدار داده است که «جهت باد مخالف در برابر اقتصاد جهانی تندتر شده و بازتاب کامل تعرفه‌های آمریکا هنوز نمایان نشده است.»

در این میان، نگرانی دیگر، پایداری مصرف در آمریکا است. ناتان شیتز، اقتصاددان ارشد سیتی‌گروپ، پیش‌بینی کرده است که با اثرگذاری تدریجی تعرفه‌ها، مصرف و واردات ایالات متحده رو به ضعف خواهد گذاشت و رشد جهانی در نیمه دوم سال به کمتر از 2 درصد کاهش می‌یابد.

صندوق بین‌المللی پول نیز نسبت به خطر حباب در بازار فناوری هشدار داده و کریستالینا جورجیوا، مدیرعامل این نهاد، گفته است که ارزش‌گذاری فعلی سهام فناوری یادآور دوران حباب اینترنتی دو دهه پیش است. برآورد موسسه آکسفورد اکونومیکس نیز نشان می‌دهد که در صورت وقوع رکود در بخش فناوری آمریکا، رشد اقتصاد جهانی می‌تواند در سال 2026 به 2 درصد کاهش یابد.

اقتصاد جهان بار دیگر در آستانه دوراهی قرار گرفته است: یا رونق مصنوعی ناشی از فناوری ادامه می‌یابد، یا موج تازه‌ای از تعرفه‌ها و بدهی، این رونق شکننده را در خود فرو می‌برد.