تهران با کمک مردم موقتاً از بحران نجات یافت

• فهرست محتوا
• تغییر رفتار مصرف‌کنندگان؛ افزایش مشترکان خوش‌مصرف
• طرح نصب لوازم کاهنده مصرف
• توسعه زیرساخت‌های آبرسانی
• چالش کمبود مطلق آب در تهران
• شکنندگی موفقیت و نیاز به تداوم تلاش‌ها

بر اساس گزارش شرکت آب و فاضلاب استان تهران، در شش ماه نخست سال جاری، سرانه مصرف آب خانوارهای تهرانی به‌طور میانگین 1500 لیتر کاهش یافته است. این موفقیت نتیجه اجرای برنامه‌های چهارگانه شامل ارتقای ظرفیت تصفیه و ذخیره‌سازی، نوسازی شبکه‌های فرسوده، هوشمندسازی سامانه‌های توزیع و اصلاح الگوی مصرف بوده که در مجموع 65 میلیون مترمکعب از مصرف و تولید آب پایتخت کاسته است.

تغییر رفتار مصرف‌کنندگان؛ افزایش مشترکان خوش‌مصرف

در ماه‌های اخیر، شاخص‌های رفتاری مصرف‌کنندگان آب در تهران بهبود یافته است. سهم مشترکان بدمصرف (با مصرف بیش از دو برابر الگوی تعیین‌شده) از 7 درصد به 5 درصد کاهش یافته و تعداد مشترکان پرمصرف نیز 5 درصد کمتر شده است. در مقابل، سهم مشترکان خوش‌مصرف از 29 درصد به 34 درصد افزایش یافته که نشان‌دهنده موفقیت فرهنگ‌سازی و مشارکت عمومی در پایتخت است.

الگوی مصرف بهینه برای هر شهروند تهرانی 130 لیتر در شبانه‌روز تعیین شده است. تا پیش از تابستان امسال، حدود 70 درصد شهروندان بیش از این الگو مصرف می‌کردند، اما این رقم تا پایان مردادماه به 65 درصد کاهش یافت. به گفته مسئولان آبفا، با تداوم این روند و استفاده گسترده از لوازم کاهنده مصرف، امکان کاهش 30 درصدی دیگر در مصرف آب بدون تأثیر بر رفاه خانوارها وجود دارد.

طرح نصب لوازم کاهنده مصرف

شهروندان تهرانی می‌توانند با تماس با سامانه 122 و ارائه شماره اشتراک، درخواست نصب لوازم کاهنده مصرف را ثبت کنند. کارشناسان آبفا این تجهیزات را بدون دریافت وجه نقد روی شیرآلات منازل نصب می‌کنند و هزینه 300 تا 500 هزار تومانی آن‌ها در قالب اقساط 12 ماهه روی قبوض آب محاسبه می‌شود.

توسعه زیرساخت‌های آبرسانی

در کنار مدیریت مصرف، توسعه زیرساخت‌های حیاتی نیز در اولویت قرار دارد. اجرای خط دوم انتقال آب سد طالقان به تهران تاکنون 2500 لیتر بر ثانیه به ظرفیت تأمین آب پایتخت افزوده و به‌زودی همین میزان دیگر وارد مدار بهره‌برداری خواهد شد. همچنین، شرکت آب و فاضلاب استان تهران اجرای پروژه‌های جدید به ارزش بیش از 40 هزار میلیارد تومان را تا پایان سال جاری برنامه‌ریزی کرده است. این طرح‌ها شامل توسعه شبکه‌های آبرسانی، بهره‌برداری از 10 واحد جدید تصفیه‌خانه فاضلاب، آغاز ساخت چهار واحد دیگر، تکمیل فاز دوم تصفیه‌خانه پنجم آب تهران و پیشرفت رینگ آبرسانی قمر بنی‌هاشم (ع) است. با تکمیل این پروژه‌ها، ظرفیت تولید پساب استان تا پایان سال 131 میلیون مترمکعب افزایش خواهد یافت.

چالش کمبود مطلق آب در تهران

با وجود دستاوردهای اخیر، تهران همچنان با ناترازی منابع و مصارف آب مواجه است. سرانه آب تجدیدپذیر کشور به‌طور میانگین 1227 مترمکعب در سال برای هر نفر است، اما این رقم در استان تهران با احتساب سدهای طالقان و لار تنها 350 مترمکعب و بدون آن‌ها حدود 180 مترمکعب است که به معنای «کمبود مطلق آب» است. کاهش بارش‌ها، افت سطح آب‌های زیرزمینی و فرونشست زمین، نشانه‌های پایداری خشکسالی در پایتخت هستند که طی سه دهه گذشته میانگین بارش تهران را همواره پایین‌تر از میانگین کشوری نگه داشته است.

شکنندگی موفقیت و نیاز به تداوم تلاش‌ها

هرچند کاهش مصرف آب در تهران دستاوردی قابل‌توجه است، اما این موفقیت همچنان شکننده است. زیرساخت‌های فرسوده، رشد جمعیت، توسعه نامتوازن شهری و کمبود منابع پایدار، چالش‌های بزرگی برای شبکه آبرسانی پایتخت هستند. اگر اصلاح الگوی مصرف به یک رفتار دائمی و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها به یک سیاست ثابت تبدیل نشود، تهران هر تابستان در معرض خطر تکرار بحران آب خواهد بود.