توان ایجاد مناطق سکونتی تازه نداریم چون توانایی تامین آب و برق نداریم
اقتصادنیوز: پرویز اجلالی گفت: مردم برای کیفیت فرهنگی یا امکانات تفریحی به این شهرک‌ها نمی‌روند؛ دلیل اصلی توان مالی است. اجاره و خرید خانه در تهران سرسام‌آور شده است. خانواده‌ها جایی را انتخاب می‌کنند که بتوانند اجاره بپردازند یا خانه‌ای تهیه کنند.
به گزارش اقتصادنیوز، پرویز اجلالی، جامعه‌شناس، در بخشی از گفت و گوی خود با اقتصادنیوز به بیان نکاتی درباره موج مهاجرت افراد و شکل گیری حاشیه نشینی در کشور پرداخت. در ادامه بخشی از این گفت و گو را می خوانید؛
*با توجه به اینکه هم موج مهاجرت تحصیل‌کرده‌ها و هم کوچ داخلی از کلان‌شهرها به شهرک‌های حاشیه‌ای مطرح شده، چه سیاست‌های اقتصادی و شهری می‌تواند هم مهاجرت داخلی را مدیریت کند، هم فرصت‌های شغلی و کیفیت زندگی در این مناطق را افزایش دهد، و هم از شکل‌گیری حاشیه‌نشینی و مشکلات زیرساختی جلوگیری کند؟
این موضوع دو وجه دارد؛ اگر مردم به شهرک‌های طراحی‌شده با زیرساخت مثل اندیشه یا هشتگرد بروند، به رشد آن مناطق کمک می‌کنند. ولی اگر به نقاط فاقد آب، برق و خدمات رانده شوند، همان حاشیه‌نشینی قدیمی تکرار می‌شود. البته هزینه حمل‌ونقل و قیمت بنزین هم در اینحا بسیار تعیین کننده است. فعلاً بنزین ارزان است و رفت‌وآمد ممکن.
در همه شهرهای بزرگ دنیا چنین جابه‌جایی‌هایی طبیعی است. اگر مشکل حمل‌ونقل نباشد، مثلاً مترو و اتوبوس‌کافی باشد، ساکنان می‌توانند در شهرک‌های اقماری خانه بگیرند و برای کار روزانه به مرکز شهر بیایند. در تهران هم خیلی‌ها از اسلام‌شهر یا نقاط دورتر صبح زود می‌آیند و شب برمی‌گردند. الان چون بنزین نسبتاً ارزان است، این رفت‌وآمد هنوز ممکن است؛ حتی مترو در برخی مسیرها کمک می‌کند.
این جابه‌جایی دو اثر دارد: از یک طرف به کاهش تراکم تهران کمک می‌کند و از سوی دیگر باعث رشد و رونق شهرک‌های برنامه‌ریزی‌شده مثل هشتگرد، اندیشه یا صفاشهر می‌شود. کسانی که به این مناطق می‌روند، پولشان را آنجا خرج می‌کنند و به اقتصاد محلی جان می‌دهند. اما اگر مهاجرت به نقاطی باشد که هیچ زیرساختی ندارندبدون آب، برق یا طرح شهری، نتیجه‌اش فقط حاشیه‌نشینی و افت کیفیت زندگی است. تجربه دهه‌های گذشته نشان داده که این نوع حاشیه‌نشینی هم به خود ساکنان آسیب می‌زند و هم برای مدیریت شهری دردسرساز است.
چگونه می توان کیفیت زندگی را دراین مناطق حفظ کرد؟
مردم برای کیفیت فرهنگی یا امکانات تفریحی به این شهرک‌ها نمی‌روند؛ دلیل اصلی توان مالی است. اجاره و خرید خانه در تهران سرسام‌آور شده است. خانواده‌ها جایی را انتخاب می‌کنند که بتوانند اجاره بپردازند یا خانه‌ای تهیه کنند. اگر بتوانند مغازه یا کسب‌وکاری کوچک راه بیندازند، مثل یک سوپرمارکت در شهری کوچک، همان‌جا می‌مانند. اما همانطور که گفتم این روند وابسته به هزینه حمل‌ونقل است. اگر قیمت بنزین یا کرایه‌های اتوبوس و تاکسی بالا برود، امکان این رفت‌وآمد روزانه کمتر می‌شود. بنابراین گسترش شهرک‌های طراحی‌شده با زیرساخت حمل‌ونقل پایدار می‌تواند مفید باشد، اما ساخت‌وساز بی‌برنامه در مناطق فاقد آب و برق، مثل تجربه‌های قدیمی حاشیه‌نشینی در تهران و مشهد، دیگر نه شدنی است و نه قابل دوام. امروز حتی شهرهای موجود هم در تأمین آب و برق مشکل دارند، چه برسد به ایجاد مناطق سکونتی تازه. وقتی اقتصاد فرو می‌پاشد، شعار وطن‌دوستی و فرهنگ‌سازی فقط مقاومت موقت ایجاد می‌کند. مردم برای بقا حرکت می‌کنند. اگر شغلی نباشد، اگر مدیران شایسته نباشند و نابرابری فزاینده شود، هیچ سیاست فرهنگی پایداری ایجاد نمی‌کند.
همچنین بخوانید- مقایسه حقوق کارگران ایرانی و ژاپنی از زبان وزیر سابق کار / دستمزد روزانه کارگر ایرانی 5 دلار است
- حقوق کارگر در ژاپن 200 میلیون در ایران 15 میلیون! | وزیر کار دولت هاشمی: طبقه متوسط بخاطر معیشت مهاجرت می‌کند
- تحریم‌ها به‌طور مستقیم عامل مهاجرت نیست اما.../ ایرانیان هم مانند افغان ها ناچار به کوچ شدند
- کوچ نگران کننده کارگران ایرانی و تحصیلکرده‌های بیکار به خارج از کشور | اجلالی: تا اقتصاد تکان نخورد، موج مهاجرت ادامه دارد