توضیحات معاونت حقوقی ریاست جمهوری درباره ابهامات شکل گرفته پیرامون «لایحه مقابله با محتوای خلاف واقع در فضای مجازی»

باشگاه خبرنگاران جوان - معاونت حقوقی ریاست جمهوری درپی ابهامات شکل گرفته پیرامون لایحه مقابله با محتوای خلاف واقع در فضای مجازی، توضیحاتی را ارائه کرد که متن این توضیحات در ادامه آمده است:

1. لایحه مقابله با محتوای خلاف واقع در فضای مجازی بنا به الزام مندرج در مصوبه سال 1399شورای عالی فضای مجازی، توسط قوه قضائیه درمهر ماه 1402 تهیه شده و به عنوان لایحه قضایی به دولت ارسال شده و پس از ارسال این لایحه به دولت بررسی لایحه در دولت از دی ماه 1403 آغاز شده است؛ لذا انتساب آن به شرایط جنگی و قانونگذاری احساسی صحیح نیست.

2. لایحه اولیه واجد ایرادات فراوانی بود. از جمله در صدد بیان این دیدگاه بود که قانون مجازت فعلی رویکرد پسینی دارد و نه پیشینی؛ لذا در صدد ایجاد نهادی جهت نظارت پیشینی بود. در این راستا سامانه صحت سنجی جهت راستی آزمایی اخبار و اطلاعات قبل از انتشار در فضای مجازی را پیش بینی نموده بود.

3. موضع اولیه دولت (معاونت حقوقی) به طور خلاصه به این صورت بود: 1) با توجه به قوانین کیفری فعلی این لایحه ضرورت ندارد، 2) اگردر قوانین فعلی ایراد یا کاستی وجود دارد نهایت با یک ماده اصلاحی می‌توان موارد راجع به نشر اکاذیب در فصای مجازی را اصلاح کرد، 3) رویکرد و مفاد اولیه لایحه شدیداً با حقوق و آزادی‌های اساسی از جمله آزادی بیان و اطلاعات مغایرت دارد، 4) این لایحه قضایی نیست و بخش قابل توجهی از آن برای وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سایر دستگاه‌های اجرایی تعیین تکلیف می‌کند، 5) از نظر تجربیات قانونگذاری و مقابله با اخبار جعلی یا خلاف واقع، هیچ کشوری تاکنون چنین رویکردی نداشته است. 6) مفاد لایحه عملاً قابل اجرا نیست و صرفاً لایحه‌ای است که برای کشور هزینه‌های مادی و معنوی متعدد ایجاد خواهد کرد.

4. النهایه با عنایت به مفاد نظریه تفسیری سال 1379 شورای محترم نگهبان در باره لوایح قضایی و همچنین با عنایت به تبصره الحاقی به ماده 3 قانون وظایف و اختیارات رییس قوه قضاییه مصوب 1392 مجلس شورای اسلامی که مهلت سه ماهه‌ای را برای دولت با یکبار قابلیت تمدید جهت بررسی لوایح قضایی معین کرده است و پس از آن موعد، امکان طرح مستقیم لایحه توسط قوه قضاییه در مجلس وجود دارد و همچنین با عنایت به الزام مندرج در مصوبه سال 1399 شورای عالی فضای مجازی مبنی بر ارایه لایحه در خصوص محتوی خلاف واقع در فضای مجازی، کمیته‌ای تخصصی در دولت با حضور نمایندگان قوه قضاییه برای این منظور تشکیل شد. در جلسات این کمیته، این اصلاحات صورت گرفت: 1) حجم لایحه از 40 ماده و 39 تبصره (حدود 79 حکم) به حدود 20 ماده کاهش یافت و بخش اعظم آن حذف شد. 2) رویکرد لایحه از نظام صدور مجوز برای درگاه‌های نشر به ثبت اصلاح شد. 3) تکلیف سکوها، درگاه‌ها و بویژه کاربران نسبت به راستی آزمایی مطالب پیش از انتشار یا به اشتراک‌گذاری آنها حذف شد. 4) ایحاد سامانه دولتی راستی‌آزمایی حذف شد و نظارت از پیشینی به پسینی تغییر یافت. 5) بخش قابل‌توجهی از جرایم پیش‌بینی شده در لایحه، حذف شدند و نهایتاً با مسؤلیت مدنی جایگزین شدند. 6) مجازات‌های بسیار شدید تا حد ممکن تعدیل شدند. 7- صرفا درگاه‌های نشر با نصاب عضویت بالا (یک هزارم جمعیت کل کشور) مشمول شدند و الباقی خارج شدند.

5. اصلاحات را با لحاظ جدول مقایسه‌ای بین متن اولیه و متن نهایی می‌توان ملاحظه نمود.

6. نهایتاً متن کنونی لایحه با تعدیل و اصلاحات که برخی از موارد مهم آن در بالا اشاره شد جمع‌بندی و در دولت تصویب شد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی دولت