تکنیک‌های یادگیری ماشین در رفع مخاطرات زیست محیطی

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، پنجاه و سومین جلسه کارگروه کرسی و گرنت پژوهشی این صندوق به سرپرستی زینب فرهادی دبیر کارگروه کرسی و گرنت پژوهشی و حضور 10 عضو کارگروه، صبح امروز دوشنبه 8 اسفندماه برگزار شد.

در این جلسه، ضمن بررسی یک طرح پسا دکتری، شش گرنت و دو کرسی پژوهشی مورد ارزیابی و تصویب قرار گرفت.

یکی از طرح‌های مورد حمایت این کارگروه طرح «تهیه نقشه و پهنه‌بندی خطرات چندگانه زیست محیطی و ارزیابی خسارات زیرساخت‌های شهری با استفاده از تکنیک‌های یادگیری ماشین در استان خوزستان» است.

براساس این گزارش، این طرح، با توجه به ماهیت غیرمترقبه بودن بلایای طبیعی و لزوم اتخاذ سریع تصمیم‌ها و اجرای عملیات، به داشتن یک رویکرد جامع و استاندارد در کشور می‌پردازد. تهیه نقشه‌های چندخطره زیست‌محیطی می‌تواند به‌عنوان یک مدل علمی جدید و همه‌جانبه‌نگر باور و طرز فکر جدیدی را در جامعه علمی کشور و حتی بین مسئولان و سیاست‌گذاران ایجاد نماید تا بتوان هدف نهائی که همان ایمنی و تاب‌آوری افراد و سرمایه‌های جامعه در برابر حوادث و بلایای طبیعی است، تأمین کند.

در این طرح عنوان شده است: فقدان تأثیرگذاری و اثربخشی کافی اطلاعات و دانش ایجاد شده در زمینه کاهش خطر بلایا و مدیریت بحران دارای علل و عواملی از جمله دانش، باور و اقدام، اتصال علم، سیاست‌گذاری و اقدام، شکاف علم و اقدام و رویکرد نیازمحور در روش‌ها و مدل‌های علمی مدیریت بحران و کاهش خطر بلایا است. با توجه به دیدگاه‌های متفاوت مدیران به مقوله مدیریت جامع بحران و عدم وجود تعاریف مشترک در این حیطه، فرآیند‌های سیاست‌گذاری، هماهنگی، برنامه‌ریزی، سازماندهی و آموزش در سازمان‌ها به‌صورت گوناگون انجام می‌شود.

از آن‌جایی که بلایای طبیعی اثرات کوتاه‌مدت و بلندمدتی بر متغیر‌های کلان اقتصادی نظیر تولید، سرمایه‌گذاری، مخارج دولتی و تراز تجاری دارد که می‌تواند نقش به‌سزایی در رشد اقتصادی داشته باشد، بنابراین داشتن ضوابط منسجم و منظم دانش محور بر اساس کاربرد فن‌آوری‌های به‌روز، ضرورت تغییر مدیریت سنتی به مدیریت نوین در کنترل حوادث غیرمترقبه و طبیعی را به‌دنبال خواهد داشت؛ بنابراین انجام پژوهش حاضر به‌عنوان یک دیدگاه نوین و فرآیندمحور می‌تواند تغییرات اساسی در روش و راه‌کار‌های مدیریت بحران را به‌همراه داشته باشد و منجر به کاهش حداقلی مرگ‌و‌میر‌های انسانی و خسارات مالی در کشور شود.

مطابق این طرح و در گام نهایی، نقشه چندخطره محیط‌زیستی با استفاده از نقشه‌های حساسیت شش خطر تهیه شد که نشان می‌دهد خطر‌هایی که بیش‌ترین بخش استان خوزستان را در برمی‌گیرد، خطر‌های ترکیبی سیل و خشک‌سالی 14/13 درصد و خشکسالی و گردوغبار 11/12 درصد است. اولویت‌بندی عوامل هر خطر نشان داد که سه معیار شیب، ارتفاع و فاصله از گسل به‌ترتیب بیش‌ترین تأثیر را در وقوع زمین‌لغزش دارند.

در ادامه در این طرح ذکر شده‌است که در وقوع آتش‌سوزی جنگل، سه عامل ارتفاع از سطح دریا، فاصله از جاده و بارندگی اولویت بیش‌تری را نشان دادند. ارتفاع از سطح دریا، NDVI و بارندگی سه عامل مؤثر در خطر سیل نشان داده شد. ارتفاع، پوشش گیاهی و دمای سطح زمین مهم‌ترین عوامل در وقوع گرد وغبار در منطقه مورد مطالعه است. نقشه حساسیت زمین‌لغزش نیز نشان داد که شمال و شمال شرق استان بیش‌ترین آسیب‌پذیری را در برابر این خطر دارند. نقشه حساسیت‌پذیری به سیل نشان داد که قسمت جنوبی و جنوب غربی استان خوزستان بیش‌ترین حساسیت به سیل و نواحی شمالی و شرقی استان کم‌ترین حساسیت به سیل را دارد.

همچنین این پژوهش، خطر سیل‌گیری موقعیت مکانی زیرساخت شهری مدارس، مناطق مسکونی، مساجد، مناطق صنعتی، مهدکودک‌ها، ایستگاه سوخت، بیمارستان، دانشگاه، بانک و اراضی کشاورزی، آسیب‌پذیری مناطق مسکونی در برابر خطر زمین لرزه، آسیب‌پذیری اراضی کشاورزی در استان خوزستان به پایش خشکسالی، آسیب‌پذیری مناطق صنعتی در برابر خطر طوفان گرد و غبار و آسیب‌پذیری تالاب شادگان در برابر خطر طوفان گرد و غبار بررسی و درصد قرارگیری این زیرساخت‌های در طبقات مختلف خطر شامل کم، متوسط، زیاد و خیلی زیاد، مشخص می‌کند.

بدون شک، گزارش‌های حاصل از این مطالعه می‌تواند در اختیار مسئولان مدیریت بحران قرار گیرد تا راهکار‌های مدیریت مالی برای کاهش خسارات مالی و نجات جان افراد ارائه شود.