جام جهانی نمیخواهیم، نظام سلامت کارآمد میخواهیم

دنیای اقتصاد: فاجعه مرگ هشت زن در بیمارستانی دولتی در مراکش باعث شعلهور شدن خشم جوانانی شد که نابه سامانی اقتصادی، شغلی برای آنها باقی نگذاشته است. «نسل زد 212» مطالبات اصلی خود را در قالب یک جمله بیان میکند: «حق سلامت، آموزش و زندگی با کرامت، شعاری توخالی نیست، بلکه خواستهای جدی است.»
گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - فاطمه زارعپور نبیل: اعتراضات مراکش به رهبری «نسل زد 212» بر سر ناکارآمدی دولت، سلامت عمومی و آموزش به خشونت کشیده شد و در هفته گذشته منجر به کشته شدن دو نفر و بازداشت صدها تن شد. گروه «نسل زد 212»، عمدتا از طریق دیسکورد، پلتفرم دیجیتالی که بیشتر توسط گیمرها استفاده میشود تا معترضان، به هماهنگی تجمعات میپردازد. سرور دیسکورد این گروه که به نام کد تلفنی مراکش (212) نامگذاری شده، اکنون بیش از 9 هزار عضو دارد.
اعتراضات در مراکش در حالی رخ میدهد که این کشور میزبان جام ملتهای آفریقا در دسامبر است و در سال 2030 بهصورت مشترک میزبان جام جهانی خواهد بود. موضوع اصلی مناقشه، وضعیت اسفناک خدمات عمومی و همزمان هزینههایی است که دولت مراکش بدون توجه به نیازهای کشور میتراشد. جوانان مراکشی معترضند که دولت میلیاردها دلار برای میزبانی مشترک جام جهانی فیفا 2030 هزینه میکند، در حالی که زیرساختهای داخلی مورد غفلت قرار گرفته است.
معترضان پلاکاردهایی با شعار «سلامتی مقدم بر فوتبال» حمل میکنند که کنایهای مستقیم به هزینههای چند میلیارد دلاری مراکش برای برنامههای میزبانی جام جهانی است. همین جوانان در دسامبر 2022، پس از صعود تیم ملی مراکش به نیمهنهایی جام جهانی قطر، خیابانها را با جشن و شادی پر کرده بودند. امروز آنها شعار میدهند: «ما جام جهانی نمیخواهیم، ما نظام سلامت کارآمد میخواهیم.»
نسل زد مراکش (افراد 15 تا 29 ساله) حدود 8.2 میلیون نفر هستند که تقریبا یکچهارم جمعیت این کشور را تشکیل میدهند. آنگونه که آمارهای رسمی نشان میدهد آنها در یافتن شغل با مشکل مواجهاند. نرخ بیکاری ملی در سال گذشته 13.3 درصد بود، اما در میان افراد 15 تا 24 ساله 36.7 درصد و در شهرها به نزدیک 48.4 درصد رسیده بود.
شورای اقتصادی و اجتماعی سازمان ملل متحد گزارش داده است 4.3 میلیون مراکشی از جمله 1.5 میلیون نفر در سنین 15 تا 24 سال نه کار دارند و نه حتی مشغول تحصیل هستند. در این گزارش همچنین به 250 هزار دانشآموز مراکشی اشاره میشود که هر سال بدون مدرک یا چشمانداز شغلی مدرسه را ترک میکنند.
گروه «نسل زد 212» همچنین در فیسبوک، اینستاگرام، ایکس و یوتیوب فعالیت خود را گسترش داده و در این پلتفرمها مناظره برگزار میکند. این گروه هرگونه ارتباط با احزاب سیاسی یا الهامگیری از خارج، مانند اعتراضات مشابه به رهبری نسل زد در نپال را رد میکند. آنها میگویند خواستههایشان محدود به اصلاحات در آموزش، بهداشت، اشتغال و مبارزه با فساد است و تاکید دارند که مخالف نظام حاکم نیستند.
اعتراض نسل زد محدود به مراکش نیست. از نپال تا ماداگاسکار، اعتراضات به رهبری نسل زد به دلایل مختلفی شعلهور شدهاند؛ با این حال به نظر میرسد نیرویی مشترک آنها را به حرکت درآورده است؛ جوانانی که از نبود فرصتهای شغلی، فساد دولتی و افزایش نابرابری اقتصادی خشمگیناند.