جردن؛ محله شمالی بی‌آرام!
نه دکتر ساموئل مارتین جردن در سال‌های ساخت دبیرستان البرز و مدرسه دخترانه آمریکایی تهران، و نه نلسون ماندلا در تمام سال‌های حبس در زندان هرگز فکر نمی‌کردند روزی نامشان روی خیابانی شلوغ و گران در قلب پایتخت یکی از مهم‌ترین کشورهای خاورمیانه بگذراند. خیابانی که نام رسمی‌اش به نام رئیس‌جمهور آفریقای جنوبی، نلسون ماندلا و نام غیررسمی‌اش، نام ایران‌شناس آمریکایی، جردن است. خیابان جردن در سال‌ها حکومت دودمان پهلوی به افتخار خدمات دکتر ساموئل مارتین جردن به فرهنگ و آموزش و پرورش در ایران، به نام او، «جردن» نامگذاری شد. این نام در سال‌های پس از انقلاب به «آفریقا» تغییر کرد. در طول دوران سازندگی و بعد از آن، در دوره‌ی اصلاحات، نلسون ماندلا دوبار به ایران سفر کرد. پس از دومین سفر او به ایران، نام این خیابان گران‌قیمت، به «آفریقا» و سپس به «نلسون ماندلا» تغییر کرد.
*س_بافت اصلی جردن_س*جردن یکی از محلات تهران است که دسترسی‌های قابل توجهی به خیابان‌ها و محلات اصلی تهران دارد. این محله در موقعیت شمالی تهران قرار گرفته و دسترسی‌های مناسبی به شاهراه های اصلی تهران دارد. از یک سو به اتوبان مدرس، از سوی دیگر به خیابان ولیعصر و محله‌ی میرداماد و از سوی دیگر به الهیه وصل می‌شود و همچنین به اتوبان‌های حقانی، همت و رسالت نیز دسترسی دارد. محله‌ی جردن دو بافت مهم دارد؛ بافت مسکونی و اداری. بافت اداری آن عموما محل استقرار شرکت‌های خصوصی است و بافت مسکونی آن، که بیشتر در ضلع شمالی محله جردن قرار دارد، دارای آپارتمان‌های مسکونی با سال‌های ساخت متفاوت، از حدود دهه شصت و تا آپارتمان‌های نوساز است. در کنار این دو بافت، یک بافت تجاری نیز در این منطقه وجود دارد که به اندازه بافت‌های اداری و مسکونی پربسامد نیست. در این منطقه برندهای بسیاری شعبه دارند؛ سفارتخانه‌های مکزیک، عمان، اروگوئه، کنیا، قطر، سوریه، سودان، بحرین، لهستان و... نیز در محله جردن قرار دارند و همچنین مراکز خرید بسیاری نیز در این منطقه بنا شده‌اند. در کنار مراکز خرید، سوپرمارکت‌ها و فروشگاه‌های نمایندگی برندها، این محله یک پمپ بنزین نیز دارد و تقریبا تمام نیازهای شهروندان ساکن در محله جردن در همان محله رفع می‌شود. محله‌ی جردن بخاطر قرار داشتن در نزدیکی سفارتخانه‌ها، یکی از محلات بسیار امن در تهران است.
*س_دسترسی به جردن چگونه است؟_س*دسترسی از طریق وسایل حمل و نقل عمومی به منطقه‌ی جردن به سهولت دسترسی به مناطق دیگر تهران است اما ترافیک این خیابان برای شهروندانی که تمایل به استفاده از خودروی شخصی دارند، کار را سخت‌تر از دیگر محله‌های تهران کرده است. ایستگاه متروی حقانی و ایستگاه مترو میرداماد نزدیک‌ترین ایستگاه‌های مترو به محله جردن هستند. ایستگاه‌های BRT در خیابان ولیعصر نیز با دسترسی آسان به محله جردن، رفت و آمد عمومی به این محله را امکان‌پذیر کرده است. از آنجا که محله جردن در هیچ‌کدام از طرح‌های ترافیک و کنترل آلودگی هوا قرار ندارد، و از آنجا که این منطقه بخاطر قرار گرفتن در بین شاهراه‌های مهم تهران محله‌ای پررفت و آمد به شمار می‌آید، ترافیک خیابان جردن تقریبا یک ترافیک همیشگی است و بخاطر وجود شرکت‌های خصوصی و مراکز خرید، بحران جای پارک هم یک بحران دائمی در این محله به شمار می‌آید. با این حال و با توجه به رفت و آمدهای بسیار در خود خیابان جردن، این محله در خیابان‌ها و کوچه‌های فرعی، محله ی آرامی است.
*س_جردن و بناهای تاریخی_س*جردن جزو بافت تاریخی تهران نیست. توسعه‌ی آن در سال‌های پیش از انقلاب و در دوران معاصر انجام شده است. شهرسازی در این منطقه نیز با اصول مدرن انجام شده. از این رو در این محله بناهای تاریخی وجود ندارد، جز یک بنا؛ کاخ جردن. کاخ جردن که یکی از بزرگ‌ترین و گران‌ترین عمارت‌های تهران به حساب می‌آید، سال‌هاست، از سال‌های پیش از انقلاب تا امروز، همچنان یکی از گران‌ترین و بزرگ‌ترین خانه‌های شهر تهران به شمار می‌آید. ساخت بنای کاخ جردن در سال 1340 به پایان رسید. معماری این خانه، حدفاصل معماری کلاسیک ایرانی و معماری مدرن فرانسوی است. در ساختار معماری آن، الگوهای به کار رفته در معماری اقامتگاه ماری آنتوانت، واپسین ملکه دربار فرانسه مورد استفاده قرار گرفته است و همچنین با برگرفتن الگوی جریان آب در معماری خانه‌های ایرانی، یک جریان آب از زیر خانه رد می‌شود. کاخ جردن، متعلق به حبیب‌الله ثابت پاسال، سرمایه‌دار ایرانی بود که در سال 1357 مصادره شد. ثابت نخستین کسی بود که تلویزیون را به ایران آورد و تا مدت‌ها انحصار تلویزیون در دست او بود، تا اینکه در نهایت مجبور شد ایستگاه تلویزیونی‌اش را به دربار بفروشد. کاخ ثابت اگرچه بارها در معرض تخریب قرار داشته است، اما حالا با ثبت ملی آن، اقلا از خطر تخریب در امان است. اگرچه این کاخ سال‌هاست که متروکه، در ضلع شمالی منطقه‌ی جردن، بدون استفاده به حال خود رها شده اما ثبت ملی آن خطر تخریب و تبدیل آن به پاساژ را از بین برده است.
*س_جردن متری چند؟_س*همانطور که می‌دانید قیمت بنا تابع مولفه‌های بسیاری است؛ دسترسی، موقعیت جغرافیایی ساختمان، موقعیت واحد آپارتمانی، متراژ، عمر بنا، پارکینگ و.... اما با این همه، بنا بر آگهی‌های منتشر شده در سایت دیوار، متوسط قیمت هر متر آپارتمان در محله جردن حدود 61 میلیون تومان است.