حفاظت میراث فرهنگی کشور ازخلاقیت و نوآوری غافل است
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری فارس؛ نشست تخصصی با عنوان حفاظت، مرمت و توسعه پایدار در سالن کنفرانس پردیس موزه‌ای دفینه برگزار شد. در این نشست رضا رحمانی، عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت، ضمن تعریف حفاظت و ارتباط آن با میراث فرهنگی، حفاظت را امری فرهنگی دانست که باید با توسعه همراه و با هنجارهای جامعه نیز منطبق شود. همچنین خلاقیت و نوآوری را دو رکن اساسی در این زمینه دانست که به آن توجه کافی نشده است. رحمانی در همین راستا سنت وقف در گذشته را عاملی مهم در جهت حفظ و نگهداری اثر دانست و تأکید کرد که امروزه در آئین نامه‌های مربوطه رعایت می‌شود. رحمانی در ادامه بیان کرد: یکی از موارد مغفول مانده در میراث فرهنگی، خلاقیت و نوآوری است در حالی که در گذشته هم نوآوری و هم خلاقیت وجود داشته است. تک بعدی نگاه کردن به امر حفاظت باعث شده تا حفاظت‌های ما مقطعی باشد و استمرار نداشته باشند. اما اگر به مقوله حفاظت درست نگاه شود باعث می‌شود پایداری در حفاظت باقی بماند. وی جایگاه مرمت‌گر در حفاظت را پل ارتباطی میان گذشته و آینده دانست که از گذشته برای آینده و به منظور پایداری یک اثر هنری استفاده می شود. عضو هیئت علمی پژوهشکده حفاظت و مرمت درباره چگونگی ایجاد توسعه پایدار در حوزه فرهنگ توضیح داد: ما همیشه در طول تاریخ و در دانش سنتی، حفاظت پیشگیرانه را داشته ایم. ما اگر می‌خواهیم در حوزه فرهنگ، توسعه پایدار داشته باشیم باید به فرهنگ خودمان متکی باشیم. امروزه کارشناسان به این نتیجه رسیده‌اند برای معرفی بهتر آثار، باید به فرهنگی که اثر در آن خلق شده توجه شود. این پژوهشگر بیان کرد: ما در در دیوارنگاره‌ها طوری عمل کرده ایم که انقطاعی بین فرهنگ گذشته خود و مخاطب امروزی ایجاد کرده ایم چون مرمت را صرفاً تکنیکال دیده و روایتی که پشت میراث فرهنگی بوده را ندیده‌ایم. وی در ادامه اظهار کرد: یکی از بحث‌های چالشی که در حوزه مرمت وجود دارد، جدا کردن میراث ملموس و میراث ناملموس از یکدیگر است. نمی‌توانیم کالبد شیء را جدا و پیام آن شیء را جدا ببینیم. در ادامه این نشست، فرهاد نظری یکی دیگر از کارشناسان میراث فرهنگی گفت: نگاهی که ما به میراث فرهنگی داریم یک نگاه جامع است. حفاظت و مرمت متمرکز بر کالبد اثر است. گرچه این رویکرد لازم است اما کافی نیست و باید به سایر ابعاد نیز توجه داشت. نظری در ادامه بیان کرد: حدود دو هزار بنای وقفی سالم مانند مدرسه سپهسالار در ایران وجود دارد. یکی از نسخه‌های پنج گنج نظامی. وقف نهاد مستقل و خودکفا بوده که پلن مدیریت داشته و هزینه‌هایش را خودش تأمین می‌کرده است. اما الان در بسیاری از آثاری که وقف شده‌اند و موقوفه دارند ارتباط وقف با موقوفه از بین رفته است مثلاً مسجد جامع اصفهان موقوفات زیادی دارد اما پول مرمت آن از اعتبارات دولتی تأمین می‌شود. مدیرکل اسبق دفتر ثبت آثار فرهنگی و تاریخی گفت: نگاهی که به میراث فرهنگی باید داشته باشیم نگاهی جامع است. نمی‌توانیم مسجدی را ثبت کنیم ولی بگوییم کسی در آن نماز نخواند. چیزی که به آن امروز حفاظت و مرمت می‌گوئیم متمرکز بر حفظ کالبد است ولی این کافی نیست و باید به ابعاد دیگر آن اثر توجه کرد. ما آثار تاریخی را از هر دوره‌ای حفظ می‌کنیم اما به فنونی که آن را ساخته اند بی توجه هستیم مانند میراث ناملموسی که در آن اثر وجود دارد. این کارشناس میراث فرهنگی بیان کرد: من رفتارشناسی مردم ایران پیش از دوره مدرن را با آثار خودشان بررسی کرده‌ام در واقع این طور نیست که بگوییم مردم در گذشته بیشتر آثارشان را حفظ می‌کردند بلکه آنها خیلی از آثار را خراب هم کردند. مثلاً شاه اسماعیل بعد از اینکه حکومت را به دست گرفت دستور داد مقبره ابوحنیفه را طوری خراب کنند که هیچ اثری از آن نماند. وی تصریح کرد: انگیزه‌های متفاوتی پشت این رفتارها بوده است. این رفتارها بستگی به این داشته که چه برهه‌ای از گذشته به قدرت امروز آنها کمک کرده است؛ اگر در جهت افزایش قدرت بوده آن را حفظ می‌کردند و گرنه از بین می‌بردند.
در پایان مراسم، قانونی مدیر برنامه ریزی و توسعه خدمات موزه‌ای مؤسسه موزه‌های بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی به مفهوم اصالت در مقوله حفاظت و مرمت پرداخت و این موضوع را از سه وجه زیبایی شناسی، ماده و مفهومی مورد تحلیل قرار داد. وی افزود: نگاه به حوزه نگاهداشت به اصالت مربوط می‌شود و این که چه چیزی را حفظ کنیم از اصلی ترین مفاهیم در بحث حفاظت و مرمت است. پایان پیام /