حکمرانی مردمی بهترین مدل برای حل مسائل خانواده

نشست تخصصی «فعالان حوزه زنان و خانواده» امروز چهارشنبه 21 تیرماه با حضور حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی و کبری خزعلی، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده در شورای عالی انقلاب فرهنگی برگزار شد.

حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ضمن گرامیداشت روز عفاف و حجاب در این نشست بیان کرد: بحث خانواده و زنان موضوعی بین‌المللی است، گرچه مدتی است که در کشور مسئله حجاب هم مطرح شده و متأسفانه و جاهلانه برخی کشف حجاب می‌کنند. این افراد نمی‌دانند بیش از هر چیزی کشف حجاب به آن‌ها و خانواده آن‌ها آسیب می‌زند.

وی ادامه داد: اگر کسی در محیط آلوده‌ای با اراده خود برود و آلوده شود و بگوید من از حق آزادی استفاده کردم، این آزادی نیست قطعاً جهالت و نادانی است. حرمت، قوام و جایگاه زن به عفاف و رکن رکین خانواده است؛ اگر قرار باشد او آسیب ببیند خانواده و جامعه آسیب خواهند دید و اگر جامعه آسیب ببیند قطعاً تمدن آسیب خواهد دید. امروزه غربی‌ها اعتراف می‌کنند که یکی از مهم‌ترین آسیب تمدن مدرن غرب بحران خانواده است، به همن دلیل این مسئله بین‌المللی است و از آن با عنوان بحران خانواده یاد می‌کنند.

حجت‌الاسلام خسروپناه اظهار کرد: امروز زن ابزار دست استعمار شده و وقتی برای ناچیزترین شیء می‌خواهند تبلیغ کنند از زن استفاده ابزاری می‌کنند، به قدری حرمت و ارزش زن تنزل پیدا کرده که وقتی می‌خواهند یک کالای بی‌ارزش یک دلاری را تبلیغ کنند. زن باید به قدری تنزل پیدا کند که شبیه بعضی از چهارپایان هیچ پوششی نداشته یا پوشش اندکی داشته باشد تا آن جنس یک دلاری تبلیغ شود؛ اسم این موضوع را هم زن و زندگی می‌گذارند در صورتی که زن و اسارت است.

اصول حکمرانی زن و خانواده

وی با بیان اینکه برای حل این بحران چند پیشنهاد وجود دارد گفت: این پیشنهاد‌ها را می‌توان اصول حکمرانی زن و خانواده تلقی کرد؛ اصل اول این نکته که بار‌ها مقام معظم رهبری فرمودند که به زن نباید نگاه گزینش نگرانه داشته باشیم، بلکه باید نگاه جامع نگرانه و منظومه‌وار داشته باشیم. ما در اسلام قائل به اصالت زن، مرد یا فرزند نیستیم، بلکه به اصالت خانواده معتقدیم، زیرا خانواده است که سکینه ایجاد می‌کند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: نه اصالت زن که فمینیست‌ها اعلام می‌کنند، نه اصالت مرد که در بعضی از رویه‌های سنتی وجود دارد و نه صالت فرزند که امروزه بعضی‌ها به صورت عملی به آن قائل هستند، هیچ یک صحیح نیست. مسئله خانواده، زن و عناصر خانواده یک مسئله چند بعدی است و تک ساحتی نیست و ابعاد فردی، اجتماعی، بینشی، منشی، کنشی، عاطفی و... دارد. نمی‌شود در رابطه با خانواده صحبت کرد و به یکی از این ابعاد توجه نکرد بلکه باید به خانواده به جای نگاه گزینشی و موردی نگاه منظومه‌ای داشته باشیم.

وی ادامه داد: اصل دوم این است که برای ابعاد مختلف خانواده از علوم مختلف استفاده کنیم تا به پرسش‌ها پاسخ دهیم. نمی‌توان مسائل خانواده را فقط از نظر فقهی، جامعه شناختی، روان‌شناختی و فلسفی حل کرد، بلکه باید از ابعاد مختلف به پرسش‌ها پرداخت و پاسخ داد. فلسفه خانواده، حجاب، عفاف، زن و... مسئله فلسفی، فقهی، روان شناختی و زیباشناختی دارد.

حجاب و مسئله زیبایی‌شناختی

حجت‌الاسلام خسروپناه اظهار کرد: موضوع حجاب مسئله زیبایی‌شناختی هم دارد؛ طبق تحقیقات میدانی بعضی از افرادی که کشف حجاب می‌کنند به دنبال این نیستند که کار خلاف شرعی انجام دهند بلکه گمان می‌کنند اینگونه زیباتر جلوه می‌کنند؛ بنابراین با اینکه حکم فقهی این موضوع مشخص است، اما این مسئله به صورت فقهی حل نمی‌شود حتی اگر کارکرد مثبت حجاب و کارکرد منفی‌ای که بی‌حجابی متوجه خانواده می‌کند را هم بیان کنیم، باز مسئله حل نمی‌شود، زیرا مسئله فرد زیبایی‌شناختی است و باید مسئله حجاب را با زیبایی برای فرد تبیین کرد.

وی تصریح کرد: باید دید مسئله حجاب با چه موضوعی پیوند دارد تا با استفاده از علوم مختلف این مسئله را حل کنیم. وقتی گفته می‌شود از علوم مختلف می‌توان استفاده کرد به این معناست که می‌توان از متدولوژی متفاوت نیز استفاده کنیم. یک از روش‌های بسیار تأثیرگذار بیان کارکردهاست؛ ما کارکردگرا نیستیم، اما روش کارکردی کمک کننده است.

وجود آیات و روایات متعدد در رابطه با حجاب

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان اینکه بسیاری از دخترانی که کشف حجاب می‌کنند یا ضعیف‌الحجاب هستند می‌گویند چه کسی گفته که حجاب یک مسئله شرعی است گفت: این حرف به دلیل بی‌اطلاعی است، زیرا آیات قرآن در رابطه با حجاب بسیار بیشتر از این دو آیه‌ای است که عموماً ذکر می‌شود؛ آیات متعدد و روایات مختلفی در این رابطه وجود دارد. این موضوع نشان دهنده ضعیف بودن کار رسانه‌ای ماست که نتوانستیم پیام را به مخاطب انتقال دهیم و شبهات دیگران تأثیرگذارتر بوده است.

خسروپناه در بیان اصل دوم بیان کرد: ممکن است خانم‌هایی حجاب را رعایت کنند، ولی رعایت شئون ارتباط با مردان نامحرم را نداشته باشند و این موضوع هم منجر به آسیب خانوادگی می‌شود ولو خانواده حجاب داشته باشد؛ بنابراین باید تمام ابعاد کارکردی روان شناختی و جامعه‌شناختی را دید. از اصل دوم، اصل سومی با عنوان استفاده از روش‌های مختلف حل مسئله استخراج می‌شود.

اصل مردمی‌سازی عفاف و حجاب

وی با بیان اینکه اصل چهارم در مسئله حکمرانی عفاف و حجاب اصل مردمی‌سازی عفاف و حجاب است بیان کرد: ما در جامعه افراد بسیاری داریم که در حوزه عفاف و حجاب کار‌های مفید و اثربخشی انجام دادند. وقتی از مردم صحبت می‌کنیم منظور تعدادی خانم‌های خانه‌دار بی‌سواد یا با سطح سواد کم نیست بلکه اکنون سطح سواد زنان از آقایان گاه برابر و در بعضی رشته‌ها گاه برتر است. باید به حکمرانی مردمی به صورت شبکه‌ای رو بیاوریم. اکنون بسیاری از بانوان در کشور کار‌هایی در عرصه عفاف و حجاب انجام می‌دهند که اثربخش است، ولی به صورت انفرادی و جزیره‌ای بوده و از مجموع دانش‌ها استفاده نمی‌کنند در صورتی که این کار‌ها باید به صورت شبکه‌ای با کمک گروه‌های مختلف علمی انجام شود. حکمرانی مردمی شبکه‌ای بهترین مدل برای حل مسائل زن و خانواده است.

حجت‌الاسلام خسروپناه افزود: ما شبکه درست نکردیم در صورتی که باید پورتالی در حوزه حکمرانی خانواده داشته باشیم تا از همه ظرفیت‌ها به نحو شبکه‌ای استفاده شود. کار‌های ارزشمند و اثربخش جزیره‌ای اثر جزیره‌ای دارد، اما زمانی که امور شبکه‌ای شد اثر بخشی حداکثری خواهد داشت. ممکن است برخی از دختران پرسش‌های اعتقادی، فلسفی و.. داشته باشند که باید به این پرسش‌ها پاسخ داده شود.

سکولاریسم و شروع آسیب‌های خانوادگی

وی با اشاره به کتاب «چگونه غرب خدا را از دست داد» بیان کرد: در این کتاب نوشته شده است که غرب ابتدا سکورالیسم را پذیرفت و خدا را کنار زد سپس آسیب‌های خانوادگی پیدا کرد، خانواده، زنان، کودکان آسیب دیدند و این وضعیتی که الان می‌بینیم. طبق آماری که خودشان اعلام می‌کنند از هر چهار - پنج خانم در غرب، سه نفر آن‌ها گرفتار تجاوز هستند.

حجت‌الاسلام خسروپناه ادامه داد: در سال 1381 که به انگلیس رفته بودم پلیس رسماً اعلام می‌کرد که وقتی غروب می‌شود ما دیگر مسئولیتی در قبال خانم‌ها نداریم و در خیابان‌ها حضور نیابند. این آسیب ناامنی زن و خانواده از کجا پدید آمد؟ در این کتاب بیان می‌شود که غرب ابتدا خانواده را از دست داد و سپس خدا را از دست داد یعنی اعتقاد به نظام خانواده، اعتقاد به خدا را تقویت می‌کند و تضعیف خانواده تضعیف اعتقاد به خدا را تقویت می‌کند.

نسل سوم انقلاب بهتر از نسل‌های پیشین

وی اظهار کرد: در طول این دو دهه اخیر روز به روز شاهد رشد بانوان جوان خوش فکر، فکور، فهیم و توانمند در حل مسئله بوده‌ایم؛ این افراد باید حضور پیدا کنند و به آن‌ها میدان دهیم. نسل اول و دوم انقلاب باید باور کنند که نسل سوم انقلاب بهتر از نسل‌های پیشین کار می‌کنند؛ باید نسل جوان در عرصه فعالیت بیایند و مسئولیت‌های اجرایی را نسل سوم انقلاب در دست بگیرند.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگ در پایان بیان کرد: ترکیب این شورا تقویت شده و به شورای ستاد خانواده و زنان تبدیل شده است و قرار است تا این ستاد را مدیریت کند و قرارگاه مسائل خانواده و زنان را این شورا عهده دار شود. ان‌شاء‌الله در گام اول به تحکیم خانواده در ایران در گام دوم در منطقه و کشور‌های اسلامی دیگر و در گام بعد در جهان اثرگذار باشیم.