خواندن اخبار جعلی باعث ترشح هورمون‌های مضر می‌شود

همه ما می دانیم با گسترش و افزایش شبکه های اجتماعی، زمینه و شرایط طوری فراهم شده تا راحت تر اخبار جعلی و غیر جعلی میان مردم به سرعت نشر شوند. همین موضوع باعث شده تا ما نتوانیم راست و دروغ بودن اخبار را تشخیص دهیم. پخش شدن اخبار جعلی میان مردم می تواند به راحتی بر سلامت روح و روان مردم تاثیر به سزایی بگذارد.

تاثیر اخبار کذب بر سلامت روان مردم

شبنم مقتدری عضو سازمان نظام‌روان شناسی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار داشت: خبر‌های غیرواقعی در افراد می‌تواند دو واکنش متفاوت به دنبال داشته باشد، یعنی می‌توانند هیجان مدار یا مسأله مدار پیش روند؛ زمانی که ما متناسب با هیجانات خود واکنش نشان دهیم هیجان مدار رفتار کرده ایم. اما زمانی که اگر هر خبری را شنیدیم تأمل کنیم و دنبال آگاهی بیشتر در مورد آن، واضح شدن و حل مسأله باشیم. در این صورت مسأله مدار پیش رفته ایم.

او گفت: اخبار نامعتبر به دلیل هیجان‌های منفی که ایجاد می‌کند می‌تواند توجه افراد بیشتری را جلب کند این اخبار غیر واقعی که دارای منبع علمی معتبری نیستند، می‌تواند آسیب‌های بسیاری را برای فرد، دیگران وجامعه به دنبال داشته باشد؛ به خصوص در ایام کرونا شاهد اخبار با منابع نامعتبر و پخش آن در سراسر دنیا مرتبط با کرونا بودیم که منجر به افزایش گوشه گیری، استرس، افسردگی، وسواس فکری و عملی شد.

عضو سازمان نظام روان شناسی بیان کرد: اخبارغیر علمی و نامعتبر با هر موضوعی می‌تواند استرس اضطراب، کاهش احساس امنیت، از دست دادن احساس آرامش، ایجاد احساس بی اعتمادی و نا امیدی را افزایش دهد. فکری که فرد در مورد آن خبر می‌کند، می‌تواند منجر به احساس ترس و سایر احساسات منفی شود و در نتیجه رفتار نامناسب مانند باز نشر آن مطلب را به دنبال داشته باشد.

او گفت: برخی مقالات نشان می‌دهد؛ از قرن 18 و شاید خیلی قبل‌تر این گونه اخبار نامعتبر و غیر واقعی وجود داشته است و در تمام دنیا به دنبال مدیریت این اخبار غیر واقعی هستند، در کشور فنلاند از راه آموزش تفکر انتقادی از دوره پیش دبستانی و مهد کودک بهره جسته اند.

ما چگونه می‌توانیم به کاهش آسیب‌های اخبار جعلی کمک کنیم؟

مقتدری تصریح کرد: در قدم اول با آگاهی بخشی به شکل صحیح از سمت خانواده‌ها و بهره جستن از سبک فرزند پروری مقتدرانه که به موقع به شکل صحیح نیاز‌های کودک در نظر گرفته شود تا اگر آگاهی بخشی در مورد این اخبار صورت پذیرد، فرزندان پذیرش بیشتری خواهند داشت و آموزش دادن پذیرش مسئولیت هر رفتار، که هنگامی فرزند ما رفتاری مانند انتشار اخباری نامعتبر را انجام دهد از نقش خود در پخش آن خبر و آسیب‌هایی که به دنبال دارد آگاه باشد.

عضو سازمان نظام روان شناسی بیان کرد: اگر ما به عنوان والد فرزندان اخبار نامعتبر را می‌پذیریم و متناسب با آن رفتار می‌کنیم فرزندان ما رفتار ما را می‌بینند و می‌تواند به یادگیری مشاهده‌ای منجر شود و بیشتر فرزندان والدین را الگوی خود قرار می‌دهند. در قدم بعدی نیاز به آگاه سازی و آموزش در مدارس و رسانه‌ها است و آموزش صحیح تفکر انتقادی هم می‌تواند نگاه کردن از زوایای متعدد به یک موضوع مشترک را هم به دنبال داشته باشد.

او گفت: هر کدام از ما باید بتوانیم تعداد دیدن اخبار در طول برنامه روزمره را کاهش دهیم و مانند سایر فعالیت‌ها در برنامه روزمره ساعت برای آن مشخص کنیم و آگاهانه و با هدف به سمت فضای مجازی و رسانه‌ها برویم و با انتخاب آگاهانه، رسانه‌ای که به پخش اخبار معتبر می‌پردازد را انتخاب کرده ودنبال کنیم و با خواندن یک خبر در یک منبع به دنبال بررسی آن در سایر منابع وجستجو گسترده‌تر باشیم.

تاثیر اخبار جعلی بر سلامت روان 

لیلا شقاقی روانشناس بالینی در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان گفت: دنیای ما پر از اخباری است که می تواند سلامت جسمانی و روانی ما را تحت تاثیر قرار دهد. اگر ما دائما درگیر حوادث و اخبار نامناسب قرار بگیریم ذهن ما کمتر سمت و سو خواهد گرفت.

او گفت: به هر صورت ذهن ما تمایل به شنیدن اخبار ناگوار دارد؛ دلیل آن این است که آرامش می گیریم. اگر اخبار جعلی و بی اساس را دنبال کنیم موجب می شود ذهن ما را تحت تاثیر قرار داده و به اخبار جعلی اولویت دهیم.

شقاقی بیان کرد: زمانی که خودمان را در شرایط عدم اطمینان می بینیم این اطلاعات باعث می شود مکانیزم دفاعی بدن ما فعال شود. زمانی سیستم مکانیزم دفاعی ما فعال شد باید مراقبت کنیم و به دنبال راه حل های مناسب باشیم.

او گفت: اختلالی هم مانند بدخوانی وجود دارد که افراد دچار وسواس آن می شوند. همان طور که می دانید اخبار جعلی به وفور وجود دارد و اگر ما دچار این اخبار شویم بیشتر مورد آزار و اذیت قرار می گیریم. در نظر داشته باشید که اخبار جعلی به چه میزان می تواند ما را تحت تاثیر خود قرار دهد. اخبار جعلی می تواند نورون های ما را تحت تاثیر قرار دهد و هورمون هایی را ترشح کند. ترشح این هورمون ها آسیب های زیادی را به بدن وارد می کنند. تجمع سموم همان هورمون هایی هستند که در مواقع استرس ترشح می شوند.

شقاقی تصریح کرد: وقتی این هورمون ها پشت هم منفی و اشتباه ترشح می شوند به صورت روان تنی در بدن شکل می گیرند. بنابراین اگر به دنبال اخبار جعلی باشیم بحث اجتناب پذیر است که بتوانیم اخبار جعلی را فاکتور بگیریم. به همین دلیل بهتر است میزان اطلاعات و آموزش خود را بالا ببریم تا بتوانیم با انواع اخبار جعلی مقابله کنیم. منبع های مهم و دقیق را شناسایی کنیم و فقط همان ها را دنبال کنیم. بیشتر مواقع برای تحلیل آن ها بهتر است با افراد صاحب نظر مشورت و صحبت کنیم. در این صورت به احساس امنیت راحت تری می رسیم. اگر چند رسانه معتبر را در نظر بگیریم می تواند به ما در این زمینه کمک کند.