دانشگاهی که مسیر اشتغال را برای جوانان کوتاه می‌کند / برنامه‌ای ویژه برای ورود فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها به بازار کار
گروه دانشگاه خبرگزاری فارس؛ کاربردی شدن دروس دانشگاه و مهارتی شدن دانشگاه‌ها از اهداف چند ساله وزارت علوم است که با توجه به عنوان سال مبنی بر «تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرین» احتمالا امسال این هدف حتی از قبل بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرد، در این میان دانشگاهی مانند دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای یکی از دانشگاه‌هایی است که کارکردی بسیار نزدیک به این هدف دارد.
درباره کارکرد، اهداف و چالش‌های موجود دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای با عرفان خسرویان سرپرست این دانشگاه به گفت‌وگو نشستیم.
* دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای نیروی هنرستان را پس از دو سال به بازار کار تحویل می‌دهد
فارس: در ابتدا درباره دانشگاه فنی و حرفه‌ای و مأموریت این دانشگاه توضیح بفرمایید.
خسرویان: این دانشگاه، دانشگاهی جوان در کشور است که در سال 1390 تحت عنوان مدارس عالی آموزش و پرورش از وزارت آموزش و پرورش منفک و به وزارت علوم ملحق شد و دانشگاه فنی و حرفه‌ای نام گرفت.
دانشگاه فنی حرفه‌ای با بیش از 184 هزار دانشجو و 181 مرکز در کشور، بزرگترین دانشگاه حضوری دولتی کشور است. جنبه لجستیکی و امکانات دانشگاهی دانشگاه فنی و حرفه‌ای، حضوری بودن دانشگاه و پذیرش دانشجو در این دانشگاه از طریق سازمان سنجش و کنکور مدیریت پیچیده‌ای را در این دانشگاه اقتضا می‌کند.
دانشگاه فنی و حرفه‌ای دانشکده و آموزشکده‌های زیادی در سراسر کشور دارد که دارای مدیریت جداگانه‌ای هستند، لذا اداره کردن این سازه به صورت متمرکز نیاز به برنامه‌ریزی دقیقی دارد تا این دانشگاه بزرگ مهارت‌محور بتواند به اهداف خود دست یابد.
مأموریت این دانشگاه بحث آموزش‌های مهارتی است و هدف این است که دانشگاه فارغ‌التحصیلان هنرستان‌ها یا مراکز کار دانش را تحویل بگیرد و بعد از دو سال آموزش‌های مهارتی، تکنیسین ماهر به بازار کار تحویل دهد، به بیان دیگر هدف دانشگاه تربیت نیروی انسانی با مهارت کافی برای اشتغال‌زایی و کارآفرینی در جامعه است.
* دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای بیشترین مرز مشترک را با صنعت و بازار دارد
فارس: پس می‌توان گفت این دانشگاه به نوعی پل میان تحصیل و بازار است؟
خسرویان: بله، دانشگاه فنی و حرفه‌ای از این حیث بیشترین مرز مشترک را با صنعت و بازار دارد. از این رو، بایستی نیروی بازار کار و اشتغال را برای ورود به عرصه اشتغال‌های فنی، کسب و کارهای حرفه‌ای و بعضاً کسب و کارهای خرد به سرعت فراهم کند. با نگاهی مقایسه‌ای، دانشجویان در دانشگاه‌های نظری بیش از چهار یا پنج سال مشغول تحصیل می‌شوند، اما جوان در دانشگاه فنی و حرفه‌ای برای ورود به بازار کار و تولید و اشتغال ظرف مدت دو سال آماده می‌شود.
دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای مسیر شاغل شدن برای جوانان را کوتاه کرده است، چون دانشجو در این دانشگاه با مهارتی که به دست می‌آورد می‌تواند به فوریت جذب بازار کار شود
این دانشگاه، بایستی سریعاً نیروی آماده به کار ماهر را برای بازار کار آماده کند. این ویژگی و مزیت نسبی دانشگاه فنی و حرفه‌ای در مقایسه با بقیه دانشگاه‌ها است، یعنی تربیت دانشجو بر مبنای نیاز بازار کار و صنعت.
همه تلاش ما این است که ضریب نفوذ فارغ‌التحصیلان دانشگاه فنی و حرفه‌ای را در بازار کار افزایش دهیم و آن را به بالای 80 درصد برسانیم.
* حدود 60 درصد فارغ‌التحصیلان دانشگاه فنی وحرفه‌ای جذب بازار کار می‌شوند
فارس: این آمار در حال حاضر چند درصد است؟
خسرویان: آمارهای تخمینی نشان می‌دهد که حدود 60 درصد فارغ‌التحصیلان ما مشغول به کار هستند و تصمیم داریم این آمار در آینده به 80 تا 90 درصد برسد. با برنامه‌ریزی‌های انجام‌شده در نظر داریم دانشجوی ما از روزی که وارد دانشگاه می‌شود، جایابی او در صنعت مشخص باشد.
فارس: آیا آمار 60 درصدی اشتغال فقط مربوط به فارغ‌التحصیلان است یا به همراه دانشجویان دارای شغل محاسبه شده است؟
خسرویان: تقریباً فارغ‌التحصیلان. حدود 60 درصد فارغ‌التحصیلان ما مشغول به کار هستند و جذب بازار کار شده‌اند، بازارپسند و صنعت‌پسند هستند و خیلی زود با مدرک فوق دیپلم این دانشگاه، به عنوان یک تکنیسین فنی یا حرفه‌ای در صنایع مختلف مشغول به کار می‌شوند.
من آمار دقیقی ندارم اما احتمالاً حدود 40 درصد از فارغ‌التحصیلان مقطع کاردانی دانشگاه فنی و حرفه‌ای هم به ادامه تحصیل در مقطع کارشناسی یا بالاتر می‌پردازند. ما دو مقطع کاردانی و کارشناسی داریم.
فارس: یعنی امکان ندارد دانشجویی در دانشگاه شما بیش از 4 سال توقف داشته باشد؟
خسرویان: اگر فرد بخواهد کارشناسی بخواند چهار سال توقف دارد، اما توزیع رشته‌های کاردانی‌مان خیلی بیشتر از رشته‌های کارشناسی است. به طور کلی، سیاست دانشگاه، تربیت تکنیسین است. یعنی ما بنا را بر این گذاشتیم که برای کشور تکنیسین تربیت کنیم نه کارشناس و مهندس، اما در یک سری از رشته‌ها در مقطع کارشناسی هم دانشجو داریم.
دانشگاه فنی و حرفه‌ای حدود 145 رشته متنوع و بیش از 2500 کد رشته‌محل،200 رشته تحصیلی و 170 هزار دانشجوی فعال دارد.
* شناسایی چالش فارغ‌التحصیلان دانشگاهی و برنامه‌ریزی برای رفع آن
فارس: برای افزایش جذب دانشجو نیز برنامه و تدبیری دارید؟
خسرویان: ما چالش‌های فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در کشور را شناسایی کردیم و می‌خواهیم این چالش را به سهم خودمان حل کنیم.
فارس: به چه صورت؟
خسرویان: تمام برنامه‌های جدید دانشگاه معطوف به رونق‌بخشی در حوزه اشتغال و کسب و کارهای مهارتی است. یعنی مأموریت‌مان صرفاً آموزش کار نیست و ما بنا نداریم دانشجو را رها کنیم. فارغ التحصیلان‌مان را دقیقاً در صنایع مختلف جایابی کرده و نیروی کار ماهر استاندارد بین‌المللی تربیت خواهیم کرد. بر همین اساس، جریان مطالعات اطلاعات بازار در دانشگاه آغاز شده است.
* حرکت دانشگاه فنی و حرفه‌ای به سمت حکمرانی آموزش عالی
فارس: این مطالعات به کجا رسیده است؟
خسرویان: یکی از ضعف‌های دانشگاه این بود که تناسب رشته‌ها و توزیع رشته‌ها در جغرافیای کشور متناسب با اکوسیستم صنعت و بومِ بخشی نبود. لذا درزمینه همکاری با استانداری‌ها و صنایع در بخش‌هایی از کشور اقداماتی را آغاز کرده‌ایم و برنامه آمایش ملی رشته‌ها کلید خورده است، به این صورت که محتوا و عنوان بسیاری از کدرشته‌های درسی اصلاح خواهد شد.
برای آمایش، چند شاخص وجود دارد؛ یکی ظرفیت‌هایی که خود دانشگاه در بوم دارد و یکی هم بحث نیازسنجی‌ها و بازارهای هدف و صنایعی که در خود مراکز ما وجود دارد، بنابراین دانشگاه فنی و حرفه‌ای تصمیم دارد که در فصل جدید از مدیریت آموزش عالی به عبارتی از دانشگاه‌داری عبور کرده و به سمت حکمرانی آموزش عالی حرکت کند.
برای این دانشگاه مهم است که در فلان شهر یا شهرستان آیا مشکل بیکاری هست یا خیر. با کسب اطلاعات،، دانشگاه فنی و حرفه‌ای در شهرستان از طریق آموزش و ایجاد خوشه‌های کسب و کار در حوزه اشتغال تحرک‌بخشی انجام می‌دهد، یعنی یک همکاری بین‌بخشی با مسئولان محلی و استان در کشور خواهیم داشت که این مفهوم، فراتر از دانشگاه‌داری صرف است و یک برنامه بین بخشی برای حکمرانی آموزش‌های مهارتی در کشور محسوب می‌شود.
فارس: با این توصیف یک سری رشته‌های جدید تعریف می شود؟
خسرویان: بله، یک سری رشته جدید تعریف می‌شود و کدرشته‌ها یک چرخه تکمیل و تکامل دارند.
فارس: لطفاً این موضوع را توضیح دهید.
خسرویان: مثلاً یک کدرشته ممکن است چند سال در بازار باشد. بعد، بنا به دلایلی فریز شود، اما چند سال بعد دوباره به بازار برگردد، این یعنی به صورت انعطاف‌پذیر بتوانیم این بحث رشته‌ها را در دانشگاه داشته باشیم. حتی ممکن است یک کدرشته در یک مرکز واحد یا آموزشکده و دانشکده‌ای چند سال رونق داشته باشد و در حال حاضر، از رونق افتاده باشد، اما در گوشه دیگر از کشور برای آن بستر رشد وجود داشته باشد. پس آن کدرشته را دوباره انتقال می‌دهیم و برای این کار در ساختار نهادی، ایجاد رصدخانه مهارت برای دانشگاه‌ها را در برنامه قرار داده‌ایم.
فارس: رصدخانه مهارت چیست؟
خسرویان: این شغل‌های مهارتی ممکن است در یک بومی تا یک جایی رونق داشته باشند، بعد بنا به دلایلی، به بوم دیگر انتقال پیدا کنند و در آن بوم رونق یابند. فرآیند حضور این‌ها در بوم‌های مختلف باید رصد شود و رصدخانه دائماً نیاز بازار و نیاز صنایع و اکوسیستم را رصد و رشته‌های دانشگاه را پایش و به‌روزرسانی می‌کند که به چه صورت باشند. این کدرشته‌ها نیاز بازار پایه و صنعت پایه هستند، مثلاً تربیت تکنیسین مکانیک برای صنعت فولاد.
فارس: یعنی مکان اشتغال دانشجوی فنی و حرفه ای مشخص است؟
خسرویان: بله، باید مشخص باشد که دانشجو کجا می‌رود، این امر در برنامه‌های آتی دانشگاه قرار دارد.
فارس: چنین برنامه‌ای قبلاً نبوده است؟
خسرویان: پیش از این، مدیریت آموزش عالی بود، یعنی دانشگاه رسالت داشت که به یک جوان پس از دو سال آموزش مهارتی، مدرک کاردانی بدهد، سپس این فرد رها می‌شد و از دانشگاه به بازار کار می‌رفت و مثل فارغ‌التحصیلان بقیه دانشگاه‌ها خودش می‌بایست به دنبال شغلش می‌رفت. حالا ما با پایشی که در رصدخانه انجام می‌دهیم، در نظر داریم، بدانیم هر جوان علاقه‌مند از زمانی که دانشجوی این دانشگاه می‌شود برای کدام صنعت بایستی تربیت شود، این یکی از اولویت‌های ماست.
* برنامه دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای برای ورود تمام فارغ‌التحصیلان به بازار کار
فارس: در این صورت ورودی شما به بازار کار صددرصد است.
خسرویان: بله، می‌خواهیم به جایی برسیم که بازار کار طی چند سال آینده نیروی کار را به این دانشگاه سفارش دهد، یعنی باید به این سمت حرکت کنیم که هر صنعتی که از ما نیروی تکنیسین می‌خواهد از قبل سفارش‌گذاری کند. بنابراین اینطور نیست که برنامه‌های دانشگاه جنبه استاتیکی داشته باشد و صرفاً همین رشته‌ها را آماده و به دانشجویان تدریس کند و اجازه بدهد آنها بعد از فارغ التحصیلی بروند هر جایی که خودشان می‌خواهند جذب شوند.
پس تربیت فارغ‌التحصیل کیفی سفارشی‌سازی شده برای صنعت خاص از چند سال قبل بایستی شروع می‌شد، طبق برنامه ششم توسعه 30 درصد آموزش‌های کشور باید به سمت آموزش‌های مهارتی برود، اما متأسفانه در حال حاضر 15 درصد این سهم محقق شده است.
* ضرورت وجود اکوسیستم دانش‌بنیان در کشور
باید سعی کنیم این میزان به 30 درصد برسد و برای این امر هم نیاز داریم در کشور برای حوزه علم و فناوری اکوسیستم داشته باشیم، اکوسیستم علم و فناوری شامل دانشگاه‌های نظری کشور، وزارت علوم و معاونت علمی، پارک‌های علم و فناوری، شرکت‌های دانش‌بنیان، شتاب دهنده‌ها و مراکز رشد هستند. وظیفه این اکوسیستم، تجاری‌سازی علم و فروش و ایجاد کریدور برای بازارهای فناوری و نوآوری است، نکته اینجاست که این اکوسیستم دانش‌بنیان است. نظام منابع انسانی در کشورهای پیشرفته مثل آلمان یا انگلستان و استرالیا در صنایع پیشرفته‌ای که دارند مبتنی بر تکنیسین است، یعنی عمده نیروی کار آنها نیروی کار تکنیسین است.
در این چند سال هرم در کشور ما عوض شده است و به سمت تحصیلات تکمیلی رفته‌ایم. به سمت تحصیلات تکمیلی رفتن یعنی اینکه ما بایستی مراکزی بر اساس تحقیق و توسعه ایجاد می‌کردیم. تربیت نیروی تحصیلات تکمیلی به معنای تربیت نیروی پژوهشگر است که این پژوهشگر عمدتاً در دانشگاه‌ها باید کار کند. سرمایه‌گذاری‌های هنگفت چند صد میلیاردی باید انجام شود و آزمایشگاه‌ها را تجهیز کنیم که این افراد بروند داخل هر آزمایشگاهی تحقیق کنند.
به عبارتی، پژوهشگر را دوباره به دانشگاه برمی‌گردانیم، اما در سیاستگذاری جدید موضوع‌مان اکوسیستم مهارت است و حالا با ایجاد نظام جدید اکوسیستم مهارت در کشور، باید منابع انسانی را که آماده می‌کنیم به صنعت و بازار کار بفرستیم. یکی از استراتژی‌های ما جایابی کردن یک نیرو برای یک صنعت خاص است که با این شیوه باید هرم را برعکس کنیم. یعنی با افزایش تعداد تکنیسین‌ها است که می‌توان مسأله اشتغال در کشور را حل کرد.
فارس: آماری از این موضوع دارید؟
خسرویان: حداقل به ازای هر مهندس باید 4 تکنیسین و 16کارگر داشته باشیم.
فارس: الان برعکس است.
خسرویان: بله، الان دقیقاً برعکس است، یعنی تعداد مهندس‌ها خیلی بیشتر است. البته تعداد نیروهای با مدرک دکتری و کارشناسی ارشد هم زیاد است و همین سبب شده است تا در کشور به کلاف سردر گمی برسیم. نکته دیگر اینکه مثلا چند ده هزار میلیارد تومان برای احداث یک پالایشگاه هزینه می‌شود و در آن پالایشگاه دویست تا چهارصد نیرو کار می‌کنند. در بعضی جاها با چند هزار میلیارد تومان هزینه صنعت ایجاد کرده‌ایم، اما کل صنعت با هفتاد هشتاد نیرو می‌چرخد، بنابراین آن صنایع بزرگ مثل پتروشیمی ها و فولادها می توانند پیشران اقتصاد باشند اما پیشران اشتغال نیستند. در صورتی که می‌توانیم هر ده یا دوازده تا نیروی کاردانی را در یک کارگاه کوچک با یک سرمایه گذاری چند میلیارد تومانی ساماندهی کرده و به یک خوشه کسب و کار با کمترین سرمایه گذاری و بهترین بازار تولید تبدیل کنیم.
ما در برنامه های تکمیلی می‌خواهیم در دانشگاه یک خوشه کسب و کار شکل بگیرد و یک خوشه کسب و کار به جامعه تحویل دهیم.
فارس: این اکوسیستم از کجا شروع و به کجا ختم می‌شود؟
خسرویان: این اکوسیستم از دانشگاه شروع می شود. همکاری یک سری شرکت‌ها و کارگاهها و کارخانه های مهارتی، پارک‌های علم و فناوری مهارتی و کارخانه‌های تولیدی آموزشی در نهایت به ما یک تیم مهارتی می‌دهد که این تیم مهارتی صاحب یک کسب و کار است.
یک صندوق تأمین مالی مهارتی وجود دارد که کسب و کار آنها را به لحاظ مالی حمایت می‌کند و اینگونه صاحب یک کسب و کار می‌شوند، محصولی را در بازار می‌فروشند. به زودی تعدادی برنامه علمی در دانشگاه شروع خواهد شد، مثلا در حوزه تعمیر خودروهای چینی بیش از دو هزار تکنیسین مکانیک و برق باید تربیت شود و هر کدام از آنها به صورت تعمیرگاه‌هایی در کشور تبدیل به کسب و کار می‌شوند. در این تعمیرگاه‌ها فارغ‌التحصیلان این دانشگاه تحت نظارت استادکارهای ماهر کسب و کارشان در کشور را شروع می‌کنند و هسته کسب و کار آنها بحث تعمیر خودروهای چینی است. در حوزه بانوان هم کسب و کار شاخه‌های جواهرسازی، انگشتر سازی، پوشاک و طراحی مد و لباس در اولویت قرار دارد. تعدادی از فارغ‌التحصیلان ما در کرمان در طراحی مد و لباس کار می‌کنند، می‌توانند با همدیگر به یک کارخانه تولیدی مهارتی تبدیل شوند و پوشاک تولید کنند، سپس آن پوشاک در اکوسیستم بازار به فروش برود و همزمان آموزش‌ها هم در آن حوزه انجام بشود که از عواید آن هم دانشگاه و هم صاحبان آن کسب و کار منتفع شوند.
فارس: با استادان فعلی که آکادمیک هستند و فقط مباحث تئوریک را تدریس کرده‌اند و کمتر به مباحث کارگاهی و فن آموزی پرداخته‌اند، چه برنامه‌ای دارید؟
خسرویان: دانشگاه فنی و حرفه‌ای منابع انسانی خیلی متنوعی دارد. تعدادی دبیر هنرآموز در سال 90 از آموزش و پرورش وارد دانشگاه شدند، آنها دبیران فنی بودند که کار کارگاهی کرده‌اند. الان بیش از 17 هزار حق التدریس در کارگاه‌هایشان با ما همکاری دارند. تعداد هیأت علمی به مفهوم هیأت علمی سنتی دانشگاه، در دانشگاه فنی و حرفه‌ای بسیار اندک است. نزدیک 300 نفر عضو هیأت علمی جدید داریم که به اصطلاح وزارت علومی وارد دانشگاه شده اند. اساتید 17 هزار نفر هستند. همچنین دانشگاه تقریبا 1000 نفر هیأت علمی دارد که همان دبیران آموزش و پرورش تطبیقی هستند و مسائلی دارند که تلاش می کنیم مسائل‌شان را با کمک وزارت علوم و سایر نهادهای بالا دستی حل و فصل کنیم.
* دانشگاه فنی و حرفه ای مهارتی می‌شود
دانشگاه فنی و حرفه‌ای باید در آینده تبدیل به مرجع دانشگاه‌های مهارتی کشور شود و مأموریت‌های حوزه مهارت را در کشور دنبال کند و پیشران آموزش های مهارتی باشد و همچنین تکنیسین داشته باشد و نیروی کار ماهر استاندارد بین المللی تربیت کند. لذا ما دو تدبیر برای این موضوع داریم؛ ابتدا اینکه برنامه آموزشی و توانمند سازی را برای هیأت علمی‌های جدیدالورود تدوین کنیم که آنها دوره های مهارتی را خواهند گذراند و باید دارای توانمندی‌های مهارتی برای کار باشند. دانشگاه فنی و حرفه‌ای نیاز به هیأت علمی فنی دارد، چون در این دانشگاه دانشجوی تحصیلات تکمیلی نداریم و همه کاردانی و کارشناسی هستند و دانشجویان‌مان باید این دوره‌های مهارتی را بگذرانند. البته در نوع ورود هیأت علمی سختگیری‌هایی می شود و آزمون هایی تعبیه شده که این افراد توانمندی‌های مهارتی داشته باشند. اما بعد از آن هم دوره تکمیلی نیاز است.
تدبیر دوم اینکه ما باید برای ارتقاء کادر آموزشی خودمان فکری داشته باشیم چون با سیاست های فعلی اهداف مهارتی دانشگاه محقق نمی شود، بنابراین دانشگاه فنی و حرفه‌ای بنا بر مأموریت خود که رونق بخشی به حوزه آموزش های مهارتی در کشور است نیاز به آئین نامه ارتقا مختص به خودش دارد که با استفاده از آن آیین نامه بتواند سیاست های کلان دانشگاه را محقق کند.
* سهم آموزش‌های مهارتی در بودجه‌بندی‌ها به درستی درنظر گرفته نشده است
فارس: برای این مسأله هم تدبیری دارید؟
خسرویان: بله، برای این هم کمیسیونی در دانشگاه با همکاری خبرگان و نخبگان در حوزه آموزش های مهارتی تشکیل شده است برای اینکه آیین نامه های موجود را مرور کرده و از طرفی مباحث، شاخص ها و مسائل مرتبط با آن را بررسی کند.
ما در برنامه هفتم توسعه باید سهم آموزش های مهارتی و سیاست های آموزش های مهارتی را در نظر بگیریم
نکته بعدی که از این هم مهم‌تر است بحث برنامه هفتم توسعه است، در حال تدوین پیشنهادات خودمان هستیم که در برنامه هفتم توسعه گنجانده شود و بدین صورت حوزه آموزش های مهارتی در سازه سیاستگذاری کشور خودش را بهتر پیدا کند.
مستحضر هستید که ما یک شورای عالی مهارت داریم که زیر نظر معاون اول رئیس جمهور تشکیل جلسات می دهد و سعی می کنیم که نقش خودمان را هم در این شورا ایفا و مسائل و مشکلاتمان را منعکس کنیم، برای مثال یکی از معضلات ما این است که به لحاظ سرانه آموزشی، برای تربیت هر نیروی نظری کاردانی در کشور در سال 15 میلیون تومان سرانه در نظر گرفته شده در صورتی که در واقعیت این سرانه آموزشی برای آموزش‌های مهارتی حدود 7 میلیون تومان است. این در حالی است که ما به کارگاه، مواد اولیه نیاز داریم و همینطور بسیاری مسائل دیگر وجود دارد، در آموزش‌های تئوری ما به هزینه کرد برای تأمین مواد اولیه نیاز نداریم و این نشان می دهد که در بودجه‌ریزی‌ها هم سهم مهارت‌های آموزشی درست دیده نشده است و اشکال ایجاد می‌کند.
فارس: پذیرش اساتید دانشگاه فنی و حرفه‌ای به چه صورت است؟
خسرویان: تعداد زیادی از اساتید ما اساتید حق التدریس هستند. بیش از 17 هزار نیروی حق‌التدریس با ما همکاری دارند، استادان یک نظام گزینشی دارند و دارای کد تدریس هستند.
البته استادانی که با ما همکاری دارند، از خبرگان صنایع مختلف هستند، همچنین تعدادی از استادان دبیران هنرآموز ورودی به دانشگاه هستند که از طریق آموزش و پرورش وارد شدند و تعدادی دیگر، اعضای کادر آموزشی که از طریق سامانه جذب وزارت علوم به دانشگاه راه یافته‌اند.
* شرایط تبدیل اساتید حق التدریس به هیأت علمی
فارس: برای تبدیل اساتید حق التدریس به هیأت علمی برنامه‌ای در نظر گرفته شده است؟
خسرویان: هیأت علمی تابع مقررات وزارت علوم است و در اختیار دانشگاه نیست و کسانی که می خواهند هیأت علمی شوند باید از طریق فراخوان و سهمیه‌هایی که وجود دارد ورود پیدا کنند و مراحل مختلف را بگذرانند تا جذب دانشگاه شوند.
فارس: آیا می‌توانید امکانات و تسهیلاتی برای افرادی که قبلا اساتید دانشگاه فنی و حرفه ای بوده‌اند، در نظر بگیرید؟
خسرویان: این مسأله صرفا در اختیار دانشگاه نیست، چون جذب هیأت علمی تابع مقررات وزارت علوم است و سیاستگذاری و قوانین آن تابع قوانین جذب هیأت علمی در شورای انقلاب فرهنگی و دانشگاه است. ما نمی توانیم این امتیاز را بدهیم که مثلا ایشان 10 سال تدریس کرده پس یک اولویتی دارد و مانند آموزش و پرورش نیست که حق‌التدریسی‌ها دارای اولویت در جذب باشند، جذب تابع قوانین وزارت علوم است و یک فرصت یکسانی است که برای همه از طریق فراخوان‌ها اعلام می‌شود، افراد ثبت‌نام می‌کنند، پذیرفته می‌شوند و سایر مراحل را می‌گذرانند اما حتما در آن مصاحبه‌ها بحث اینکه آنها در دانشگاه تدریس داشته‌اند، می تواند سوابق مثبتی باشد که در آن مراحل به آنها کمک کند.
فارس: تعداد افراد خواستار تحصیل در دانشگاه‌های مختلف رو به کاهش است، آیا این مشکل را دانشگاه فنی و حرفه‌ای هم دارد؟
خسرویان: خیر، در همین شرایط کرونا متقاضی ورود به دانشگاه یعنی دانشجویان فنی و حرفه ای بیش از 50 درصد رشد داشته است.
فارس: این مسأله چطور تحقق یافت؟
خسرویان: این خبر از آن جهت مهم است که خانواده‌های ایرانی به این نتیجه رسیده‌اند که بالاخره وقتی فرزندشان در دانشگاه زمان می‌گذارد، هزینه می‌کند و درس می‌خواند، باید قسمتی از آینده کاری وی تضمین شود، خانواده‌ها دریافته‌اند که دانشگاه فنی و حرفه‌ای دانشگاه مهارتی و عملیاتی و بسیار به نیاز بازار کار نزدیک است، بنابراین استقبال آنها نسبت به این دانشگاه بیشتر می‌شود چون می‌بینند که فارغ‌التحصیلان دانشگاه فنی و حرفه‌ای به راحتی جذب بازار کار می‌شوند.
شاید لازم باشد در آموزش و پرورش هم سیاست‌های دوره‌های دبیرستان را که نظری است به سمت عملی ببریم، تعداد هنرستان‌ها را در کشور افزایش دهیم، بچه‌ها را از همان سنین به سمت هنرستان ها سوق دهیم؛ برای اینکه نوجوان‌ها و جوانان ما در سنین کمتر با کارهای مهارتی بیشتر ارتباط بگیرند.
یاد گرفتن یک کار مهارتی است که حکم سرمایه را دارد و می تواند سرمایه فرد باشد چون خیلی از خانواده‌های ما که از اقشار متوسط هستند، نمی‌توانند سرمایه ای را برای کسب و کار بچه ها فراهم کنند، پس لازم است نظام آموزش‌های مهارتی و اکوسیستم مهارت در کشور معماری جدیدی شود و این آموزش‌های مهارتی و مهارت افزایی را از دوره دبیرستان شروع کنیم و همچنین اکوسیستم هایی را طراحی کنیم و نظام تربیت تکنیسین و صلاحیت حرفه ای را در کشور گسترش دهیم.
* جزئیات پذیرش دانشجو در دانشگاه فنی‌وحرفه‌ای
فارس: پذیرش دانشگاه فنی و حرفه ای فقط از هنرستان های فنی و حرفه‌ای و کار دانش کشور است یا هر فارغ التحصیل دیپلمه‌ای می تواند وارد این دانشگاه شود؟
خسرویان: در دوره کاردانی، رشته های ما دارای برنامه ریزی درسی پیوسته و ناپیوسته است. بر اساس مصوبات شورای سنجش و پذیرش دانشجو، در دوره کاردانی پیوسته فقط دانش آموختگان هنرستانی می توانند ادامه تحصیل بدهند اما در دوره های کارشناسی پیوسته و کاردانی ناپیوسته همه دیپلمه ها می توانند از طریق کنکور سراسری به دانشگاه فنی و حرفه‌ای وارد شوند.
فارس: سهم آموزش های مهارتی از بودجه 1401 چگونه است؟
خسرویان: در بحث بودجه ریزی 1401 برای سیاستگذاران عالی کشور نظام آموزش‌های مهارتی مهم است و جزء تأکیدات مقام معظم رهبری و برنامه های جدی دولت سیزدهم و سیاست‌های مقام عالی وزارت هم هست که توسعه پیدا کند، پس به دلیل این اهمیت ما باید در بودجه سهم آموزش‌های مهارتی را به صورت جدی ببینیم.
یکی از مواردی که می‌تواند به ما کمک کند، پنج درصد منابع تبصره 18 بودجه یا یک درصد منابع تبصره چهارده است که لازم است برای تجهیز کارگاه‌های فنی و حرفه‌ای در نظر گرفته شوند. این منابع را نه از طریق تسهیلات، بلکه می‌شود به صورت خرید تجهیز به دانشگاه تخصیص داد؛ چون دانشگاه توان پرداخت تسهیلات را ندارد. یعنی یک بار پنج درصد منابع تبصره 18 را که منابع اشتغال است برای به روز شدن کارگاه‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای در نظر بگیرند تا این کارگاه ها برای آموزش به طور جدی، تجهیز شود.
فارس: چه مقدار اعتبار می شود؟
خسرویان: نزدیک پنج هزار میلیارد تومان می شود. در یک سال این پنج هزار میلیارد تومان را تقسیم بر صد و هشتاد هزار کنید، چون سالی صد و هشتاد هزار نفر را می خواهیم در کارگاه ها آموزش دهیم. این خودش سرمایه بزرگی می شود. این اتفاق باید بیفتد. این کارگاهها باید تجهیز شوند و این می تواند از محل سایر عوارض در کشور و یک درصد منابع تبصره چهارده باشد؛ چون یک درصد منابع تبصره چهارده برای نوسازی مدارس هزینه می شود که می توانند نیم درصدش را به ما و نیم درصدش را به نوسازی اختصاص دهند زیرا این حوزه نیز نوعی نوسازی است.
یکی از مشکلاتی که در سیاستگذاری ها داریم این است که دولت فقط هزینه حوزه مهارتی در کشور را می پردازد، یعنی به این حوزه سوبسید می دهد و اگر بخواهیم مهارت های آموزشی را به صورت جدی تر در کشور هدایت کنیم باید بازیگر سوم به میدان بیاید. دولت و بخش خصوصی و باید هزینه ها را بدهند تا سطح کیفیت این آموزش‌ها بالاتر برود.
* تلاش برای اجرای طرح مسکن اعضای هیأت علمی جوان
فارس: تدبیری برای ارتقاء مالی اساتید جوان درنظر گرفته شده است؟
خسرویان: بله، یک هیأت علمی جوان زمانی که عضو هیأت علمی می شود چون دکتری می خواند و پشت سد جذب می‌ماند، 35 تا 40 ساله است و نسبت به سایر اقشار جامعه ده پانزده سال دیرتر وارد شغل می شود؛ پس وقتی جذب شد حقوقی معادل استادیار پایه یک دریافت می کند. در صورتی که حقوق استادیار پایه یک در این تورم عدد ناچیزی است و لذا فرد ممکن است بی انگیزه شود، لذا با توجه به تورم در کشور، لازم است استادان جوان را در دانشگاه ها حمایت کنیم. در حال رایزنی با مراجع ذی ربط هستیم که بحث طرح مسکن اعضای هیأت علمی جوان را در دانشگاه ها شروع کنیم و بتوانیم تأمین مسکن آنها را انجام دهیم.
الان در خیلی از نقاط کشور زمین در اختیار داریم و رایزنی هایی را با وزارت مسکن شروع کرده‌ایم و بحث منابع تسهیلاتی‌شان و همینطور کارهای مربوط به تعاونی را دنبال می کنیم. برای کارکنان دانشگاه فنی حرفه ای و به ویژه هیأت علمی جوان این اقدامات را شروع کردیم تا بتوانیم قسمتی از دغدغه های آنها را در این حوزه کم کنیم.
به علاوه هزار و صد و پنجاه میلیارد ریال معوقات کارمندان دانشگاه فنی حرفه ای ناشی از پنجاه درصد افزایش حقوقشان از سال 98 را تا چهارم اسفند ماه امسال به طور کامل پرداخت کرده ایم، دانشگاه تا این لحظه حقوق کارکنان، کارمندان، اعضای هیأت علمی و نیروهای شرکتی را به طور کامل پرداخت کرده، است عیدی هم کامل پرداخت شده و بودجه دانشگاه فنی و حرفه ای هم با رایزنی های که انجام شده برای سال 1401 بیش از پنجاه درصد رشد پیدا کرده است. قبلا بودجه هزار و دویست و سی میلیارد تومان بود و هم اکنون نزدیک به هزار و هفتصد میلیارد تومان شده است.
اعتبار طرح های عمرانی در دانشگاه ها بسیار محدود است و از محل اسناد خزانه استفاده می شود. دانشگاه فنی و حرفه‌ای برای تکمیل طرح های عمرانی خود تا این لحظه بیش از صد میلیارد تومان از محل اعتبارات سفرهای ریاست جمهوری تخصیص داده و از ظرفیت خیرین هم استفاده خیلی خوبی شده است.
یکی از بزرگترین وقف های اخیر به ارزش دویست میلیارد تومان در وزارت علوم انجام شد و سند تک برگش را چند روز پیش از خیر گرفتیم. خیر این موقوفه را که به صورت مجموعه است، به دانشگاه فنی و حرفه‌ای اهدا کرد. تصمیم بر این است که به این مجموعه خیرساز برویم و با حضور وزیر علوم از ایشان تقدیر انجام دهیم. به دلیل اینکه بودجه تفصیلی دانشگاه کفاف طرح های عمرانی ما را نمی دهد، تکمیل پروژه هایمان را با ظرفیت خیرین و منابع سفر ریاست جمهوری و بودجه توازن استان ها انجام می دهیم. دانشگاه فنی و حرفه‌ای بیش از صد میلیارد از محل سفرهای ریاست جمهوری دریافت کرده است. برای مثال از سفر اخیر آیت الله رئیسی، ریاست جمهوری به مازندران برای تکمیل طرح های دانشگاه شصت و سه میلیارد مصوبه گرفته است.
انتهای پیام /
شما می توانید این مطلب را ویرایش نمایید
این مطلب را برای صفحه اول پیشنهاد کنید دانشگاه فنی و حرفه ای عرفان خسرویان اشتغال جوانان این خبر توسط افراد زیر ویرایش شده است
