دور تازه مناقشه تجاری آمریکا و چین

گروه آنلاین روزنامه دنیای اقتصاد - محمد امین مکرمی:  دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، بار دیگر جبهه نبرد تجاری با چین را گشوده است.

او روز جمعه اعلام کرد قصد دارد تعرفه‌ای مضاعف و 100 درصدی بر کالاهای وارداتی از چین اعمال کند و همزمان کنترل‌های سختگیرانه‌ای بر صادرات نرم‌افزار و تجهیزات صنعتی برقرار سازد.

این تصمیم که از اول نوامبر، یا حتی زودتر، اجرایی خواهد شد، به گفته ترامپ واکنشی به «رویکرد فوق‌العاده تهاجمی» پکن در تجارت جهانی است.

به گزارش فایننشال تایمز، این موضع‌گیری پس از آن صورت گرفت که چین بسته‌ای از مقررات جدید صادراتی را اعلام کرد که می‌تواند زنجیره جهانی تامین عناصر نادر خاکی و مواد معدنی حیاتی را مختل کند.

بر اساس این دستورالعمل‌ها، شرکت‌های خارجی برای صادرات هر محصولی که حتی مقدار اندکی از عناصر نادر با منشأ چین در آن به‌کار رفته، باید مجوز رسمی پکن را دریافت کنند.

این اقدام از نگاه ناظران، پاسخی متقابل به محدودیت‌های آمریکا در حوزه نیمه‌هادی‌ها و فناوری‌های حساس تلقی می‌شود.

ترامپ در واکنش به این اقدام تهدید کرد که نشست برنامه‌ریزی‌شده با شی‌جین‌پینگ، رئیس‌جمهور چین، در حاشیه اجلاس همکاری‌های اقتصادی آسیا - اقیانوسیه در کره‌جنوبی را لغو خواهد کرد؛ دیداری که قرار بود به احیای روابط اقتصادی دو کشور کمک کند.

او در پیامی در شبکه اجتماعی خود نوشت: «قرار بود تا دو هفته دیگر با رئیس‌جمهور شی دیدار کنم، اما حالا دلیلی برای انجام آن نمی‌بینم.»

ساعاتی بعد البته لحن ترامپ اندکی تعدیل شد.

او در پاسخ به خبرنگاران گفت: احتمال دارد این دیدار همچنان برگزار شود و افزود: «من به هر حال در آنجا خواهم بود، پس ممکن است ملاقات انجام شود. تا اول نوامبر صبر می‌کنیم و می‌بینیم چه پیش می‌آید.»

تحلیلگران می‌گویند اقدامات جدید چین در واقع نسخه بومی «قانون محصول خارجی» آمریکاست؛ قانونی که واشنگتن پیش‌تر برای محدود کردن صادرات تراشه‌های حاوی فناوری آمریکایی به چین به‌کار برده بود.

پکن اکنون از ابزار مشابهی برای فشار متقابل استفاده می‌کند تا دست بالاتری در مذاکرات آتی داشته باشد.

تصمیم ترامپ احتمال بازگشت به یک جنگ تجاری تمام‌عیار را تقویت کرده است. او اوایل سال جاری نیز تعرفه‌هایی تا 145 درصد بر کالاهای چینی وضع کرده بود و چین در پاسخ، تعرفه 125 درصدی بر واردات از آمریکا اعمال کرد. در حال حاضر میانگین تعرفه‌های آمریکا بر واردات از چین حدود 58 درصد و تعرفه‌های متقابل چین بر کالاهای آمریکایی نزدیک به 37 درصد است.

این تنش‌ها در حالی بالا گرفته که دو کشور چند ماه پیش در ژنو بر سر آتش‌بسی 90 روزه توافق کرده بودند تا سطح تعرفه‌ها ثابت بماند. اما تصمیم تازه پکن برای محدود کردن صادرات عناصر نادر - که در صنایع خودرو، انرژی و دفاع کاربرد حیاتی دارند - بار دیگر توازن شکننده را برهم زده است.

ترامپ که از تغییر ناگهانی موضع چین ابراز شگفتی کرده، مدعی شد پکن با «برنامه‌ای پنهان برای تسلط بر بازار جهانی مواد حیاتی» عمل می‌کند.

با تشدید تنش‌های لفظی و اقتصادی، فعالان بازار اکنون نگرانند که تقابل تازه میان دو قدرت اقتصادی بزرگ، بار دیگر ریسک رکود جهانی را افزایش دهد؛ وضعیتی که می‌تواند هم زنجیره تامین جهانی را مختل کند و هم سیاست پولی بانک‌های مرکزی را در مسیر دشوارتری قرار دهد./