دوگانه سیاست و کرونا در محرم 99
آقای وزیر بهداشت به‌عنوان مقام مسئول موظف است در این مورد نظر خود را صریح اعلام کند البته گفتن اینکه مردم عزادار ماسک بزنند و نذری پخش نکنند و فاصه‌ها را رعایت کنند، کفایت نمی‌کند، چون عملا در اجتماعات بزرگ، این قبیل امور، به فرض رعایت، اثر چندانی در جلوگیری از انتشار ویروس ندارد.
کامبیز نوروزی حقوق‌دان در روزنامه شرق نوشت:
گفتن ندارد که عزت و حرمت حسین‌بن‌علی (ع) و خاندان و یارانش نزد ما رفعتی والا دارد. محرم، بخشی بزرگ و مهم از فرهنگ ماست؛ اما امسال حالی که داس کرونا ایران را هم مثل بقیه کشورها در می‌نوردد و جان آدم‌ها را درو می‌کند، یک حق اساسی ملت به نام حق حیات و یک تکلیف شرعی، یعنی حرمت جان، برگزاری مراسم عزاداری عمومی محرم را با پرسش‌هایی روبه‌رو کرده است. بد نیست ابتدا چند حکم شرعی را به زبان ساده مرور کنیم.«حفظ سلامت خود و مراقبت از سلامت دیگران در برابر بیماری‌هایی که خطر جانی و یا ضرر شدیدی داشته باشد، واجب شرعی است». «انجام کارهایی و یا ترک کارهایی که مقدمه حفظ نفس است، واجب است». «قطع نماز در هنگام اشتغال به نماز جایز نیست. این امر استثنائاتی دارد مثل خطر جانی یا مالی فراوان نظیر آتش‌سوزی یا غرق‌شدن و کشته‌شدن یا سقوط ساختمان و نظایر آن که در این صورت قطع نماز و نجات خود و یا دیگری واجب است». «در تجمعات عمومی که احتمال عقلایی انتشار بیماری مسری در آن وجود دارد و امکان کنترل و تشخیص بیماران مسری یا افراد در معرض آسیب از نظر پزشکی وجود ندارد و کارشناس مورد اعتماد نظر می‌دهد که هرگونه تجمعی مضر است و برای سلامتی و بهداشت عمومی خطر دارد، بلاشک این‌گونه تجمعات حتی مذهبی و عبادی مثل نماز جمعه و اعتکاف عمومی در مسجد جامع تا زمانی که ضرر عقلایی برای سلامتی و بهداشت عمومی وجود دارد، باید تعطیل شود». «در هر موردی که تزاحم بین مصلحت عمومی و مفسده عمومی رخ دهد و ملاک مفسده عمومی ارجح باشد، مصلحت عمومی برای جلوگیری از مفسده عمومی متوقف می‌شود، مثل مصلحت توقف اقامه نماز جمعه تا از مفسده خطر جانی و گسترش بیماری واگیردار ویروسی کرونا جلوگیری شود».
***** آنچه خواندید، منقولات فقهی حجت‌الاسلام عباس کعبی است که در مقاله‌ای تخصصی در 19 اسفند 98 در سایت مقام معظم رهبری منتشر شده است. حالا با این نظرات فقهی، موضوع برگزای مراسم عزاداری سیدالشهدا در محرم امسال را چگونه باید ارزیابی کرد؟ آیا مناسک و آداب عزاداری عمومی در محرم امسال مصداقی برای این احکام فقهی نیست؟
معلوم است که حتی اگر درصدی از مردم عزادار در مراسم امسال مشارکت کنند، شاهد جمعیت انبوه و متراکمی خواهیم بود که در هیئت‌ها، حسینیه‌ها و مساجد جمع می‌شوند، در کوچه و خیابان حرکت می‌کنند، کسانی به تماشا می‌ایستند، چه‌بسا که آب و شربت و غذای نذری پخش کنند و...، اکنون هم که شرایط شیوع کرونا بالا گرفته است، در چنین شرایطی آیا احتمال عقلایی کارشناسی نمی‌رود که کرونا بیشتر منتشر شود و مرگومیر ناشی از آن بیشتر شود؟ اگر چنین بشود، فعلا که در ایران هیچ‌کس مسئولیت کارهایش را در مقابل مردم نمی‌پذیرد، اما در این یک مورد در برابر خدا و مردم چه کسی مسئولیت حفظ جان مردم را بر عهده می‌گیرد؟ آیا آقای وزیر بهداشت یا هر متخصص دیگری که مسئولیتی در حکومت دارد، می‌تواند بگوید که این اجتماعات منجر به انتشار بیشتر بیماری و افزایش مبتلایان و افزایش مرگومیر مردم نمی‌شود؟
آقای وزیر بهداشت به‌عنوان مقام مسئول موظف است در این مورد نظر خود را صریح اعلام کند البته گفتن اینکه مردم عزادار ماسک بزنند و نذری پخش نکنند و فاصه‌ها را رعایت کنند، کفایت نمی‌کند، چون عملا در اجتماعات بزرگ، این قبیل امور، به فرض رعایت، اثر چندانی در جلوگیری از انتشار ویروس ندارد. یک بار دیگر خط‌های بالایی این یادداشت را بخوانید؛ اینها اظهارات یک روحانی محترم است که احکام شرعی را بیان کرده است. حفظ سلامت خود و دیگران از خطرات جانی واجب است. شکستن نمار که ستون دین و در هر شرایطی واجب‌ترین واجب‌هاست، برای نجات جان خود یا دیگری نه فقط جایز بلکه واجب است. تجمعات عمومی که احتمال عقلایی انتشار بیماری مسری در آن وجود دارد، باید تعطیل شود. اینها از امور بدیهی شرعی‌اند و دلایل و مستندات متعدد برای آنها وجود دارد. اینک باید مسئولان امر به دو پرسش پاسخ بدهند:
- آقای وزیر بهداشت و آقای رئیس‌جمهور صریح بگویند که اجتماعات مردم عزادار سیدالشهدا و اهل خیام و یاران ایشان در محرم تأثیری در افزایش انتشار کووید 19 نخواهد داشت و باعث افزایش مبتلایان و افزایش مرگومیر مردم خواهد شد یا نه؟ صریح، غیرمشروط و قاطع بگویند.
- صاحبان فتوا و علمای محترم بفرمایند اگر اجتماعات محرم امسال موجب افزایش ابتلای مردم مملکت اسلام به بیماری کشنده کرونا بشود و مرگومیر آنان افزایش پیدا کند، آیا شرعا برگزاری این اجتماعات عزاداری جایز است؟ حالا باید دید این پرسش‌ها را بر چه پا‌یه‌ای پاسخ می‌دهند.