رابطه مجلس و دولت بر کدام مدار می‌چرخد؟
مجلس یازدهم وارد پنجمین ماه فعالیتش شده است. در این مدت کوتاه، نمایندگان پارلمان از پشت تریبون رسمی مجلس انتقادات تندی را به دولت مطرح کردند که شاید همین حرف‌ها تلقی تقابل مجلس با دولت را در اذهان به وجود آورده است؛ اما واقعا رابطه قوای مقننه و مجریه چگونه است؟
مجلس یازدهم وارد پنجمین ماه فعالیتش شده است. در این مدت کوتاه، نمایندگان پارلمان از پشت تریبون رسمی مجلس انتقادات تندی به دولت مطرح کردند که شاید همین حرف‌ها، تلقی تقابل مجلس با دولت را در اذهان به وجود آورده است؛ اما واقعا رابطه قوای مقننه و مجریه چگونه است؟
به گزارش «تابناک»؛ شروع به کار مجلس یازدهم با آخرین سال عمر دولت دوازدهم تقارن پیدا کرده است؛ دورانی که با افزایش فشار‌ها و اعمال سخت‌ترین تحریم‌ها به کشور همزمان شده و در این شرایط بر کسی پوشیده نیست که همراهی دولت و مجلس می‌تواند در پیشبرد هر چه بهتر امور به خصوص در رفع مشکلات اقتصادی کارگشا باشد.
دولت البته قبل از شروع رسمی کار مجلس یازدهم تلاش کرد برای همکاری با پارلمان پیشگام شود و به همین سبب دو روز پیش از مراسم افتتاحیه، حسن روحانی رئیس جمهوری در پیامی توئیتری نوشت: «با عبور مجلس از چهل سالگی و آغاز دهه پنجم فعالیت آن، مردم چشم امید به همکاری یک ساله دولت دوازدهم و مجلس یازدهم دوخته‌اند. دولت از اکنون دست دوستی خود را به سمت مجلس جدید دراز می‌کند.» او همین سخنان را در مراسم افتتاحیه مجلس تکرار و تاکید کرد که دولت از مجلس اخوت می‌خواهد.
محمدباقر قالیباف نیز بعد از تکیه زدن بر صندلی ریاست مجلس یازدهم راهبرد رابطه با دولت را این گونه تبیین کرد: «اولویت ما بین قانونگذاری و نظارت، نظارت میدانی است، در این نظارت به دنبال مچ‌گیری و عیب و ایرادگیری نیستیم. می‌خواهیم کار به درستی انجام شود. نمی‌خواهیم چوب لای چرخ دولت بگذاریم، بلکه می‌خواهیم عصایی برای دولت باشیم تا گرهی از کار مردم باز شود، ولی اگر دیدیم که قانون روی زمین مانده و کاری انجام نشده، طبیعتا در برابر منافع و کار مردم مماشات نمی‌کنیم و به وظیفه قانونی خود ادامه می‌دهیم.»
اما بر خلاف سخنان رییس مجلس، نمایندگان از پشت تریبون مطالبی را بیان کردند که بیشتر تداعی‌کننده تقابل با دولت به نظر رسید تا جایی که خبری درباره تلاش عده‌ای از پارلمانی‌ها برای طرح استیضاح رییس جمهوری منتشر شد؛ طرحی که البته به سرانجام نرسید و عوض آن نمایندگان سوال از رییس‌جمهوری را با قدرت به جریان انداختند. شاید بتوان این اقدام را به معنای دوری از حاشیه و توجه نمایندگان به لزوم پاسخگویی رییس قوه مجریه درباره مشکلات کشور به مجلس تلقی کرد.
از سوی دیگر، مجلس هم در ماه اول فعالیتش به رسم ادوار گذشته، وزرای کابینه دوازدهم را به پارلمان فراخواند تا گزارشی به نمایندگان ارائه کنند و سخنان نمایندگان و راهکار‌های آنان را بشنوند؛ جلسات برگزار شده همه نشان از تعامل دو قوه مقننه و مجریه برای رسیدن به راهکاری جهت حل مشکلات کشور داشت تا اینکه نوبت به نشست با وزیر خارجه رسید و آن جلسه برای دقایقی متشج شد و کار به اینجا رسید که تعدادی از نمایندگان با فریاد "دروغگو" و " دوست نداریم دروغ بشنویم" سخنان محمدجواد ظریف را قطع کردند.
او در واکنش گفت: «من اگر دروغ گفتم رهبر شنیدند و اگر صادقانه حرف زدم رهبر نیز شنیدند، ایشان به من صادق گفتند، اما شما به من دروغگو گفتید. ایشان به من شجاع گفتند، اما شما به من ذلیل گفتید. اما بنده برای نمایندگان ملت ارزش و احترام قائلم.»
با این حال، قطعا مهمترین نکته در تببین رابطه دولت با مجلس را بتوان از بیانات مقام معظم رهبری دریافت که تاکید کردند: «روابط مجلس با دولتمردان باید مطابق قانون و شرع باشد، یعنی سؤال و تفحص به عنوان حق مجلس وجود داشته باشد؛ اما توهین و دشنام و نسبت بدون علم به دولتمردان به هیچ وجه جایز نیست و برخی از این نسبت‌ها حرام شرعی است؛ حضور وزرا در یک ماه اول آغاز به کار مجلس و ارائه گزارش از شرایط کشور، کار بسیار خوبی بود، ولی نباید به وزرا توهین و یا تهمتی زده شود. از برخورد‌های احساسی و غیرمنطقی پرهیز شود و بیان دیدگاه و نظر مخالف متین، خردمندانه، قوی و قابل توجیه باشد. مردم از مجلس و دو قوه دیگر انتظار بیان حق و پیگیری آن را دارند و به شدت با مجادله و گریبان گیری و تشنج میان قوا مخالف هستند و همه بدانند فضای منازعه در رئوس دستگاه‌ها برای افکار عمومی زیان بخش و ناراحت کننده است. در شرایط حساس سال آخر دولت و همچنین سال اول مجلس، باید دو قوه فضا را به گونه‌ای مدیریت کنند که به کار مهم کشور لطمه نخورد.»
در این بین به نظر می‌رسد، نظرات انتقادی و حتی تندترین گلایه‌های نمایندگان نیز تلاشی در راستای رساندن حرف مردم به دولت باشد؛ هرچند استفاده از ادبیات مناسب در بیان تندترین انتقادات نیز ضروری است. ملک فاضلی، نماینده سراوان در همین زمینه و با تشریح رابطه مجلس و دولت گفت: «مجلس به دنبال مقابله با دولت نیست، بلکه می خواهد ساختار را اصلاح کند تا قوانین به درستی اجرا شود. هدف نمایندگان تامین منافع ملی کشور در دراز مدت است.»
شاید با همین رویکرد و برای شنیده شدن تمامی صدا‌ها چندی پیش فراکسیون مستقلین ولایی تشکیل شد. به گفته محمد باقری، رییس این فراکسیون «باید چند صدا از مجلس برای حل مشکلات مردم شنیده شود. فراکسیون مسقلین خود را وابسته به چپ یا راست و مدیون آن‌ها نمی‌داند بلکه اصولگرای اصلاح‌طلب مدنظر رهبری است.»
نباید فراموش کرد که تقابل مجلس و دولت به معنای متضرر شدن مردم خواهد بود؛ چه اینکه محسن علیزاده نماینده سپیدان نیز تاکید کرد: «باید مجلس و دولت با حفظ آرامش، همدلی و تعاون بر مشکلات فائق آیند، زیرا هرگونه تنش و تقابل موجب دلسردی و نگرانی مردم خواهد شد و دشمنان جمهوری اسلامی ایران از آن بهره خواهند برد.»