راهبردهای توسعه زراعت پایدار در کشت دیم
به گزارش خبرگزاری اقتصادایران، رادیو اقتصاد در برنامه مجله کشاورزی با آقای دکتر مظفر روستایی، سرپرست موسسات تحقیقات کشاورزی دیم کشور گفتگویی داشته که به شرح ذیل می باشد:
به طبع خیلی‌ها می‌توانند در مسئله کشت دیم در حوزه زراعت با توجه به شرایط آب و هوایی کشورمان بگویند که کشت دیم جوابگو نیست شما چه پاسخی دارید به این دوستان و آیا ما می‌توانیم تحت چه شرایطی در این حوزه کشاورزی پایدار و تولید پایدار را داشته باشیم؟ باید عرض کنم که بله ما در زراعت دیم هرچند که به دلیل وابستگی شدید نزولات آسمانی دارای بازدهی کمتری هستیم، ولی ما می‌توانیم به تولید پایدار در زراعت دیم دست پیدا کنیم حتی در خشکسالی‌های شدید و برای اینکه به این مهم برسیم باید چندین راهبرد را در نظر بگیریم راهبردهای متفاوتی است برای اینکه ما بتوانیم در شرایط خشک به عملکرد پایدار برسیم و بتوانیم بخشی از امنیت غذایی کشورمان را از دیم زار‌های کشور تهیه کنیم. چطور آقای دکتر؟ یکی از مهمترین این‌ها تکیه بر دانش فنی در زراعت دیم است بکارگیری اقلام مقابل خشکی سرما گرما تغذیه استفاده از کشاورزی رعایت تناوب‌های زراعی می‌تواند تولید ما را در شرایط متغیر دیم تثبیت کند و به پایداری تولید در سال‌هایی که دارای بارش‌های متفاوتی هستیم برساند نتایج پژوهش‌هایی که توسط همکاران ما در سراسر کشور اجرا شده این نقطه مهم را هم نشان می‌دهد که حتی اگر کشاورزان ما بتوانند از آن دانش فنی که ارائه شده استفاده کنند تحت شرایط خشکی هم می‌توانیم عملکرد اقتصادی قابل قبولی را داشته باشیم یکی از راهبرد‌ها افزایش تنوع ژنتیکی در محصولات زراعی است باید تنوع محصولی داشته باشیم کشاورزان نباید فقط اکتفا کنند به تولید گندم دیم یکی از محصولاتی که می‌تواند در کشور تولید اقتصادی داشته باشد زراعت جو است حبوبات است نخود است گیاهان روغنی مسئله بعدی سیاست گذاری سودی و درست دولت با توجه به تنش‌ها و مخاطراتی که داریم و باید در جا‌هایی که تنش‌ها شدید هستند و کشاورزان تمام محصولاتشان را از دست دادند از این‌ها حمایت شود مشوق‌های لازم در اختیار این‌ها قرار گرفته شود. ممکن است بعضی‌ها بگویند که ما، چون کشور کم آبی هستیم بنابراین این را به ناچار پس باید ببریم کشت دیم برای اینکه بهره وری در آب را رعایت کنیم این کار را می‌کنیم آیا واقعاً اینطوری است یا نه شما از منظر علمی و پژوهشی اون دانش فنی که اشاره فرمودید اون بحث افزایش تولید را هم مد نظر دارید و موضوع بعدی اینکه سودآور باشد برای تولید کننده ما باری به هر جهت نباشد که ما برویم به سمت کشاورزی دیم، چون آب نداریم؟ کمبود منابع آب به طور فزاینده در بسیاری از مناطق ایران همواره مطرح است در دنیا 80 درصد اراضی کشاورزی تحت کشت دیم است برای اینکه بارش‌های بالایی دارند اکثر این مناطق بین 500 تا بالای 1500 میلیمتر بارش دارند در حالیکه کشور ما میزان بارش آن حدود 240 میلیمتر است دو سه سال گذشته با خشکسالی‌های شدیدی روبرو بودیم تحت همین خشکسالی‌های اخیر هم بسیاری از کشاورزانی که روی پروژه جهش تولید به دستورالعمل‌ها توجه کردند عملکرد اقتصادی را هم برداشت کردند و این نشان می‌دهد که برای شرایط دیم بیاییم نگاه ویژه‌ای بدهیم برای اینکه منابع آبی ما محدود شده در خیلی از مناطق منابع آبی قابل دسترسی وجود ندارد نوع بارش‌ها، زمان و مکان بارش‌ها کلاً عوض شده در کشور ما این‌ها ایجاب می‌کند که ما برای شرایط دیم یک برنامه اصولی مدون و میان مدت و بلند مدتی داشته باشیم نتایج پروژه‌های تحقیقاتی که در طی سالیان گذشته اتخاذ شده همه مبین این هستند که ما می‌توانیم تحت شرایط خشکسالی هم عملکرد اقتصادی قابل قبولی داشته باشیم.
آیا آقای دکتر موانعی هم وجود دارد برای این موضوع برای کشت دیم؟
موانع که برای توسعه پایدار است بله وجود دارد ببینید تولید پایدار در شرایط دیم خیلی مهم است یکی از موانعی که برای تولید پایدار است عدم سیاست گذاری درست در تعیین قیمت خرید تضمینی محصولات دیم است برای مثال عرض می‌کنم الان قیمت گندم استحضار دارید افزایش پیدا کرده 15 هزار تومان، ولی جو چقدر است شش هزارو هشتصد است کشاورز می‌گوید که اگر من گندم بکارم برای من بسیار به صرفه است یعنی ما مجبوریم اون سیاست گذاری‌ها ایجاب می‌کند کشاورز به سمت تک محصولی برود وقتی به سمت تک محصولی حرکت می‌کند بعضی عوارضی دارد که این‌ها بعدا ًپدیدار می‌شوند بازدید‌هایی که به مناطق داریم کشاورزانی که پشت سرهم گندم کشت می‌کنند بعضی از آفات این‌ها زیاد می‌شود این‌ها می‌توانند خیلی راحت کنترل شوند بنابراین سیاست گذاری‌های دقیق و درست در خصوص تعیین قیمت تضمینی و خرید تضمینی محصولات می‌تواند به پایداری تولید ما را برساند. یک مورد هم هست بیمه محصولات زراعی واقعاً در بعضی از جا‌ها دیگر بارشی اتفاق نمی‌افتد بارشی که در خراسان شمالی اتفاق افتاده چیزی برای تولید اقتصادی نیست تقریباً بسیار ناچیز است یا قسمت‌هایی از شمال آذربایجان شرقی یک قسمت‌هایی از گلستان یا جا‌های دیگری که ما شدیداً خشکی داریم نمیشه هیچ محصولی تولید کرد بنابراین لازم است برای بقای زندگی کشاورزان دولت حمایت‌های لازم را از این‌ها داشته باشد.