راه‌اندازی کانال «مثبت پویا» در تلوبیون؛ نوآوری آموزشی یا تبلیغ پلتفرم؟
مرکز کودک و نوجوان سیما از راه‌اندازی کانال جدیدی تحت عنوان «مثبت پویا» در پلتفرم تلوبیون ویژه خردسالان خبر داده است؛ آیا هدف، تولید محتوای تخصصی برای رشد کودک است یا گسترش دامنه مخاطبان یک پلتفرم خاص؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مرکز کودک و نوجوان سیما از راه‌اندازی کانال جدیدی تحت عنوان «مثبت پویا» در بستر تلوبیون خبر داده است؛ حرکتی که با هدف «تفکیک سنی دقیق‌تر» و «ارائه برنامه‌های تخصصی مناسب خردسالان» معرفی شده است.
اما این اقدام، فارغ از ظاهر آموزشی آن، دو وجه قابل تحلیل دارد:
1. جنبه آموزشی: تلاش برای پاسخگویی به نیازهای محتوایی خردسالان؟
از منظر مسئولان صداوسیما، «مثبت پویا» به‌عنوان مکملی برای شبکه‌ی پویا، فرصتی برای ارائه‌ی محتوای دقیق‌تر، هدفمندتر و در عین حال در دسترس‌تر در بستر فضای دیجیتال است. در شرایطی که تلویزیون‌های سنتی برنامه‌های خود را محدود به جدول پخش می‌دانند، بسترهای آنلاین مانند تلوبیون امکان انتخاب، بازپخش و آرشیو را برای خانواده‌ها فراهم می‌سازند. این موضوع به‌ویژه برای والدینی که به دنبال محتوای ایمن و آموزشی برای فرزندان خود هستند، اهمیت دارد.
از سوی دیگر، افزایش گرایش کودکان به فضای مجازی و درگیر شدن آن‌ها با محتوای نامناسب در شبکه‌های اجتماعی باعث شده است تا برخی خانواده‌ها ترجیح دهند کودکان‌شان را با محتوایی مدیریت‌شده و تولید داخلی همراه کنند. از این منظر، کانالی مانند «مثبت پویا» می‌تواند پاسخی به نیاز واقعی والدین باشد؛ به‌ویژه اگر این محتوا زیر نظر روانشناسان کودک، کارشناسان آموزش و متخصصان تولید رسانه تهیه شده باشد.
نمایی از صفحه مثبت پویا در تلوبیون
2. جنبه تبلیغاتی: تلاشی برای کشاندن کودکان به پلتفرم تلوبیون؟
در نقطه مقابل، نمی‌توان از جنبه تبلیغاتی و تجاری این اقدام غافل بود. تلوبیون به‌عنوان پلتفرم رسمی پخش آنلاین برنامه‌های صداوسیما در تلاش است تا با گسترش جامعه مخاطبان خود، در رقابت با پلتفرم‌های دیگر (مانند آپارات کودک یا حتی یوتیوب کیدز) سهم بیشتری از بازار محتوای کودکانه را به خود اختصاص دهد.
راه‌اندازی کانالی اختصاصی برای خردسالان - آن هم با اعلام عمومی، نیاز به نصب اپلیکیشن، و جستجوی خاص - در واقع به معنای هدایت مستقیم کودکان و والدین به سوی پلتفرم تلوبیون است. این موضوع جنبه تبلیغی پررنگی دارد و می‌تواند گامی در راستای برندینگ این پلتفرم نزد قشر والدین و حتی نهادهای آموزشی تلقی شود.
3. آیا این اقدام با ملاحظات روان‌شناختی در تضاد نیست؟
نکته مهمی که در تحلیل این اقدام نباید نادیده گرفته شود، ملاحظات علمی و روان‌شناسی رشد کودک است. بسیاری از روانشناسان و متخصصان رشد کودک بر این باورند که کودکان زیر دو سال نباید اصلاً در معرض صفحه نمایش قرار بگیرند، و برای کودکان بالاتر نیز، تماشای بیش از دو ساعت تلویزیون در روز توصیه نمی‌شود.
دلایلی چون: آسیب به رشد مغز: نور شدید، تصاویر سریع و تحریکات حسی غیرقابل کنترل، رشد مغزی طبیعی کودک را مختل می‌کند.
کاهش تعامل اجتماعی: تماشای مداوم صفحه نمایش، جای تعاملات انسانی و بازی آزاد را می‌گیرد.
افزایش چاقی، فشار خون و اختلالات رفتاری: کم‌تحرکی و محتوای نشسته می‌تواند بر سلامت جسمی و روانی کودک تأثیر بگذارد.
در این میان، افزایش دسترسی دائمی به محتوای کودکانه، آن‌هم از طریق موبایل و تبلت‌های شخصی والدین، می‌تواند باعث افراط در مصرف رسانه‌ای کودکان شود. اگرچه نیت آموزشی در پشت این اقدام باشد، اما در عمل می‌تواند اثر معکوس داشته و وابستگی بیشتر کودکان به صفحه نمایش را تقویت کند.
ممنوعیت تبلیغ را به شبکه کودک برگردانید!ضرورت شفافیت در هدف‌گذاری
راه‌اندازی کانال «مثبت پویا» را می‌توان در مرز میان یک اقدام آموزشی و یک استراتژی تبلیغاتی دانست. اگرچه ارائه محتوای مناسب برای کودکان ضروری است، اما باید توجه داشت که نوع رسانه، نحوه دسترسی، و مدیریت مصرف آن به اندازه خود محتوا اهمیت دارد.
اگر مسئولان صداوسیما واقعاً به دنبال «خدمت‌رسانی بهتر» هستند، باید: محتوا را تحت نظر متخصصان رشد و آموزش کودک تولید و نظارت کنند؛ برای والدین راهنمایی‌های مصرف رسانه‌ای ارائه دهند؛ و به‌جای گسترش صرفاً رسانه‌ای، به تعاملات واقعی کودک و محیط توجه بیشتری نشان دهند.
در غیر این صورت، چنین اقداماتی - هرچند در ظاهر جذاب و نوآورانه - به بخشی از رقابت تبلیغاتی برای جذب مخاطب نوپا تبدیل خواهد شد؛ آن‌هم در بازاری که سلامت و رشد کودک، نباید قربانی الگوریتم‌ها و آمار بازدید شود.
