راه حل کاهش آسیب‌های اجتماعی در دروان شیوع کرونا

شیوع ویروس کرونا و به دنبال آن افزایش مشکلات اقتصادی و اجتماعی افزایش آسیب های اجتماعی را به همراه خود داشته است؛ معضلاتی که ناشی از فقدان مهارت های فردی و اجتماعی در برخورد با بحران هاست.

خبرگزاری مهر؛ گروه جامعه_ فاطمه میرزاجعفری: خانه نشینی و دورهم بودن در شرایطی لذتبخش است که اعضای خانواده کمترین دغدغه را به لحاظ معیشتی و تأمین نیازهای اولیه زندگی داشته باشند چه رسد به دغدغه سلامتی اعضای خانواده. شیوع ویروس کرونا که بیش از یک سال و نیم است میهمان ناخوانده کشور ماست سبب اختلال در روند عادی زندگی شده است اختلالی که به طور قطع دامن همه اعضای خانواده را خواهد گرفت و آن زمان است که دورهمی لذتی ندارد.

از سوی دیگر مسائل و مشکلاتی که اگرچه قبل از شیوع کرونا هم وجود داشتند اما حالا نمود بیشتری یافته‌اند و تأثیر منفی آن را در جوامع بشری و زندگی مردم مشاهده می‌کنیم؛ این روزها که ویروس کرونا بر همه جا سایه افکنده است آسیب‌های اجتماعی همچون فقر، بیکاری، اختلافات خانوادگی، خشونت خانگی، اضطراب و افسردگی بیش از پیش بروز یافته‌اند و نباید به سبب حل مشکلات و مسائل بهداشتی کرونا حل معضلات و چالش‌های آسیب‌های اجتماعی به حاشیه رانده شود.

از طرفی تغییر شدید سبک زندگی آحاد جامعه، نتایج مثبت و منفی زیادی را به دنبال داشت و مسئولیت‌های زیادی را بر دوش مسئولان و مردم گذاشت؛ در این میان اما اقشار ضعیف قطعا بیشتر از سایرین درگیر آسیب‌های اجتماعی ناشی از شیوع کرونا شدند، مناطق حاشیه نشین به سبب مشکلات معیشتی بی شمار، زنان سرپرست خانوار، کودکان کار و معتادان متجاهر و کارتن خواب از جمله گروه‌های آسیب پذیری بودند که بار سنگین ناشی از مشکلات شیوع ویروس کرونا را باید به دوش می‌کشیدند بدیهی است؛ درست در زمانی که هشتگ «در خانه بمانیم» ترند فضای مجازی شده بود چالش‌ها و مسائل هرکدام از خانواده که تا قبل از شیوع کرونا و خانه نشینی به صورت پنهان بودند مشهود شده تا جایی که کارشناسان حوزه آسیب‌های اجتماعی معتقدند خشونت‌های خانگی در طول شیوع ویروس کرونا با افزایش قابل توجهی همراه بوده است.

به بیان دیگر شیوع بیماری کووید 19 علاوه بر تأثیرات بهداشتی چالش‌های اجتماعی و روانی بسیاری را برای جوامع بشری به همراه داشت و سبب شد آسیب‌های اجتماعی نسبت به ابتدای شروع ویروس شدت یافته و شکل متفاوت‌تری را به خود گرفته است؛ مشکلات و مسائل اقتصادی و در نتیجه اختلال کسب و کار در مشاغل خرد و به دنبال آن بیکاری افراد سبب انحرافات اجتماعی شده است.

البته در کنار مشکلات اجتماعی ناشی از شیوع ویروس کرونا پذیرش و مرگ عزیزان بر اثر این بیماری بسیار سخت و دردناک است آن هم در شرایطی که برگزاری مراسم برای همدلی و پذیرفتن از دست دادن عزیزان برای بازماندگان امکان پذیر نیست متأسفانه در این زمان انواع و اقسام اختلالات روانی از جمله از دست دادن میل به زندگی، احساس تنهایی، بی علاقگی و به دنبال آن افسردگی در افراد به وجود می‌آید.

فقدان مهارت‌های فردی و اجتماعی در برخورد با بحران‌ها سید حسن موسوی چلک، رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار مهر در خصوص تأثیر کرونا بر افزایش آسیب‌های اجتماعی گفت: زمانی که بحرانی اتفاق می‌افتد بسته به شدت بحران گروه‌های مختلفی تحت تأثیر آن قرار می‌گیرند و بدیهی است که عملکرد سازمان‌های مختلف، دستگیری اقتصادی، اجتماعی سازمان‌ها و دولت، استفاده از تجارب قبلی و سلامت همه جانبه در طول مدت بحران بر پیامدهای بحران تأثیرگذار خواهد بود.

عدم مهارت‌های لازم از جمله تاب آوری، مهارت‌های ارتباطی و خودکنترلی همگی تشدید کننده مسائل و مشکلات اجتماعی هستند هرچند که وضعیت اجتماعی قبل از شیوع کرونا هم مناسب نبود اما با وجود شیوع این بیماری تمامی مشکلات بیش از پیش بروز پیدا کرده‌اند وی افزود: از آن جایی که کرونا یک بحران همه جانبه و جهان شمول شده است طبیعی است که به سبب طولانی بودن آن تبعات و عوارضی متوجه حوزه آسیب‌های اجتماعی است؛ متأسفانه طبق گزارش‌های سازمان‌های مختلف در طول بحران کرونا تنش در میان اعضای خانواده بسیار افزایش داشته است.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی اظهار کرد: متأسفانه فقدان مهارت‌های فردی و افزایش مسائل حل نشده خانوادگی به سبب کرونا بسیار مشهود شده است اما ادامه این روند می‌تواند زمینه ظهور آسیب‌های اجتماعی زیادی از جمله خودکشی، خشونت خانگی، همسرآزاری، کودک آزاری، دعوا و نزاع، گرایش به سمت مواد مخدر، مصرف مشروبات الکلی را فراهم کند.

موسوی چلک بیان کرد: در شرایطی که کرونا مسائل اقتصادی بسیار زیادی را به وجود آورده است به طوری که مردم امکان معاش خود را از دست داده‌اند جامعه شاهد افزایش تعداد کودکان کار و زباله گردی شده است و تمامی آمارهای سازمان‌های مرتبط تشدید این اوضاع را با وجود شیوع کرونا نشان می‌دهند.

وی عنوان کرد: عدم مهارت‌های لازم از جمله تاب آوری، مهارت‌های ارتباطی و خودکنترلی همگی تشدید کننده مسائل و مشکلات اجتماعی هستند هرچند که وضعیت اجتماعی قبل از شیوع کرونا هم مناسب نبود اما با وجود شیوع این بیماری تمامی مشکلات بیش از پیش بروز پیدا کرده‌اند.

رئیس انجمن مددکاری اجتماعی با اشاره به آسیب‌های مخرب فضای مجازی در دوران شیوع کرونا خاطرنشان کرد: در طول دوره شیوع کرونا وابستگی بچه‌ها به فضای مجازی وضعیت را نگران کننده کرده است و این مسئله خود به افزایش آسیب‌های اجتماعی ناشی از فضای مجازی دامن می‌زنند که توجه به این موضوع بسیار جدی خواهد بود.

راه حل کاهش آسیب‌های اجتماعی در دروان شیوع کرونا موسوی چلک در خصوص راه حل فائق آمدن بر افزایش آسیب‌های اجتماعی در دوران شیوع کووید 19 ادامه داد: در چنین شرایطی حوزه اقتصادی، نهادهای تصمیم‌گیری و مسئولان بیشترین نقش را در کاهش آسیب اجتماعی ناشی از کرونا ویروس ایفا می‌کنند چراکه در دوران کرونا متأسفانه افراد کم برخوردار با مشکلات بسیار جدی مواجهه شده‌اند همچنین تناسبی در میزان دستمزد شاغلان با هزینه‌های لازم برای زندگی وجود ندارد.

بحران زاییده زندگی اجتماعی است و هیچ جامعه‌ای خالی از بحران نیست و تنها این نوع رفتار و نحوه برخورد ماست که باید یاد بگیریم با بحران زندگی کنیم وی اظهار کرد: در طول دوره شیوع کرونا فرصت بقا از بسیاری از مشاغل گرفته شده است و مسئولان نسبت به این مسئله باید گامی جدی بردارند اما توجه به این نکته ضروری است که بحران زاییده زندگی اجتماعی است و هیچ جامعه‌ای خالی از بحران نیست و تنها این نوع رفتار و نحوه برخورد ماست که باید یاد بگیریم با بحران زندگی کنیم برای مثال در زمان زلزله سبک زندگی افراد تغییر می‌کند بنابراین تنها در چنین شرایطی است که پیامدهای بحران کمتر خواهد شد.

رئیس انجمن مددکاران اجتماعی با اشاره به نقش آموزش و پرورش در سلامت اجتماعی عنوان کرد: موضوع سلامت اجتماعی یکی از موضوعاتی است که باید بسیار جدی گرفته شود و آموزش و پرورش تنها متولی جدی این مسئله است چراکه مدرسه باید به دنبال اصلاح سلامت روانی و اجتماعی باشد در کنار این دسترسی مردم به منابع و خدمات اجتماعی نیز یکی دیگر از نکات مهمی است که در کاهش آسیب‌های اجتماعی باید به آن توجه کرد.

محرمانه بودن آمار آسیب‌های اجتماعی کمکی به حل آنها نمی‌کند رئیس انجمن مددکاران اجتماعی در پاسخ به سوالی مبنی بر محرمانه بودن آمار آسیب‌های اجتماعی و مشکلات ناشی از آن در حل بحران معضلات اجتماعی افزود: طبیعتا در هر جامعه‌ای برای حل بحران‌ها ما نیاز به یک نوع برنامه ریزی و تحلیل از وضعیت موجود داریم که این مسئله تنها به واسطه تحلیل‌های کمی و آمارها امکان پذیر است.

پس از تحلیل و بررسی آمارها ما می‌توانیم شاهد مدیریت‌های متفاوت برای حل آسیب‌های اجتماعی باشیم همچنین آمارها نقش اطلاع رسانی را می‌توانند ایفا کنند و برای حل معضلات اجتماعی ما می‌توانیم همکاری مردم را به همراه خود داشته باشیم وی اظهار کرد: پس از تحلیل و بررسی آمارها ما می‌توانیم شاهد مدیریت‌های متفاوت برای حل آسیب‌های اجتماعی باشیم البته به عقیده من بخشی از این آمارها همواره باید به صورت محرمانه باشد و تنها در اختیار مسئولان قرار گیرد اما آمارها نقش اطلاع رسانی را می‌توانند ایفا کنند و برای حل معضلات اجتماعی ما می‌توانیم همکاری مردم را به همراه خود داشته باشیم همانطور که مشاهده می‌کنید آمار کرونا سبب شده است مردم نسبت به رعایت پروتکل‌ها دغدغه بیشتری داشته باشند.

موسوی چلک گفت: ایجاد حساسی به واسطه تحلیل‌های کمی و کیفی آمارها می‌تواند سبب شود بسیاری از دغدغه‌های مهم در حوزه آسیب‌های اجتماعی از جمله خشونت اولویت محلات و استان‌ها قرار گیرد بنابراین کارشناسان حوزه آسیب‌های اجتماعی ترجیح می‌دهند برای حل این معضلات آمارها را در اختیار داشته باشند.