رشد کودکان و نوجوانان با گنجینه قصه‌های فارسی
دبیر اجرایی بیست و چهارمین دوره جشنواره منطقه‌ای قصه گویی گفت: می توان با کاربردی سازی گنجینه های قصه های فارسی به دستاوردی از نوع رشد و اعتلای فرهنگ و نگرش کودکان و نوجوانان رسید.
علی رشیدی نیا دبیر اجرایی بیست و چهارمین دوره جشنواره منطقه‌ای قصه گویی و مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان تهران گفت: قصه گویی بخش جدایی ناپذیر فرهنگ ما است و فرهنگ عامه بدون قصه غیر قابل تصور است که ترویج و توسعه‌ی آشنا کردن نونهال با این فرهنگ ضروری است.
به گفته رشیدی نیا، شیوه‌های قصه گویی سنتی، که بسیار ارزشمند است باید روزآمد شوند تا در جدال با تکنولوژی عقب نیفتند و از دسترس خارج نشوند، امروز علم برای تکنیکال کردن و به روز کردن مفاهیمی، چون قصه گویی، قصه نویسی، نمایش و... راه حل‌های عملی دارد، یکی از بخش‌های مهم جشنواره قصه گویی، بخش بین الملل است، برای جشنواره مهم است که عموم مردم در اقشار مختلف، با شیوه‌های سنتی و روش‌های نوین قصه گویی آشنا شوند و آن را به عنوان یک ابزار ارتباطی و فرهنگ ساز بشناسند.
او می‌گوید: در مرحله منطقه‌ای ارتقا آشنایی با فرهنگ بومی و اقلیمی استان‌های ایران اسلامی و پیوند میان آن‌ها نیز از دیگر هدف‌ها است، قصه گویی یکی از مهم‌ترین روش‌های ارتباط میان نسل‌ها از دیرباز تا کنون بوده است.
دبیر اجرایی بیست و چهارمین دوره جشنواره منطقه‌ای قصه گویی گفت: پوستر جشنواره قصه گویی در مرحله استانی به صورت یکسان به تمامی استان‌ها ارسال شد و در مرحله منطقه‌ای عناصر و مولفه‌های بومی و اقلیمی استان میزبان بر این پوستر افزوده شد، با توجه به ظرفیت‌های فرهنگی، اجتماعی و هنر معماری کلان شهر تاریخی تهران اجزایی که بخشی از شناسنامه استان تهران است به پوستر افزوده شد.
رشیدی نیا گفت: بخش منطقه‌ای (منطقه 5) قصه گویی، مرحله‌ای است که با حضور استان‌های تهران، البرز، سمنان، خراسان شمالی، گلستان، گیلان و مازندران برگزار شد و منتخبان مرحله استانی در آن حضور داشتند، با توجه به ظرفیت تعریف شده برای هر استان در بخش‌های ملی نوجوانان و بزرگسالان، آیینی سنتی نوجوانان و بزرگسالان، زبان اشاره، مادر بزرگ‌ها و پدر بزرگ‌ها به رقابت سازنده پرداختند.
وی افزود: در هر بخش بین 1 تا 3 برگزیده استانی از هر استان ظرفیت حضور وجود داشت، بیشترین منتخبان استانی جشنواره در بخش‌های ملی نوجوانان و بزرگسال و آیینی سنتی نوجوانان حضور داشتند و در مجموع 86 نفر در این جشنواره به رقابت موثر پرداخته اند که از این تعداد از بین چند صد شرکت کننده مرحله مقدماتی به مرحله منطقه‌ای راه یافته بودند.
به گفته رشیدی نیا، قصه گویی فعالیتی دو سویه است، مخاطب قصه یا قصه گو در تعاملی دو جانبه قرار دارند، وقتی کودک و نوجوان قصه‌ای را می‌شنود، می‌تواند اگر در استنباط آن با دشواری رو به رو شد در تعامل با قصه گو آن را رفع کند، همین طور می‌شود از تاثیر مخاطب بر فرآیند قصه گویی نیز سخن گفت، چون در برخی انواع قصه گویی مثل نقالی مخاطب نیز در پیشبرد روند قصه گویی موثر است.
رشیدی نیا گفت: گاهی این تصور شکل می‌گیرد که رسانه‌های نوین و ارتباط الکترونیکی جایگزین قصه گویی شده است، اما همچنان قصه گویی تعاملی نقش پویایی در دنیای امروز دارد، البته کانون پرورش فکری از امکانات دنیای مجازی نیز هم در دوران کرونا و هم در این مرحله از قصه گویی برای پویایی گسترده‌تر جشنواره و فراهم آوردن امکاناتی برای اینکه مخاطبان دیگر در استان‌های مدعو بتوانند از تماشای قصه گویی‌ها بهره‌مند شوند، استفاده کرده است.
او می‌گوید: در قصه گویی عواملی مانند تناسب قصه با سن مخاطب حائز اهمییت است، این که آیا قصه‌ای که انتخاب شده می‌تواند موجب این شود که شوق شنیدن را در مخاطب برانگیزد، محتوای قصه یا ویژگی‌های فردی قصه گو برای بیان آن هماهنگی دارد.
مدیر کل کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان استان تهران گفت: دارا بودن حافظه‌ی خوب از ویژگی‌های موثر در قصه گویی است، اما از یاد نبریم که نیازی نیست تا قصه گو عبارات و جمله‌های متن را یک به یک حفظ کند، تسلط به داستان، معرفی شخصیت‌های آن، دقت به جزئیات و به ثمر رساندن موثر قصه گویی در این زمینه اهمییت دارد.
رشیدی نیا گفت: باید به این امر مهم اشاره داشت که قصه گویی نقش‌های بسیار اثرگذاری دارد که می‌توان به مواردی مثل حفظ میراث غنی فرهنگی، تاریخی و دینی ایران اسلامی اشاره کرد، پاسداشت و حفظ و حراست از فرهنگ و میراث قصه گویی از مولفه‌هایی است که کانون پرورش فکری در جشنواره قصه گویی به آن می‌پردازد و برای هر سن و سالی جاذبه‌های کمیاب خود را دارد.
وی افزود: قصه گویی از کهن‌ترین صورت‌های ادبیات است که ادراک، کشف، سازماندهی و تغییر اطلاعات به کمک دو دنیای بیرونی و ذهنی، حافظه، انباشت و بهسازی اطلاعات دریافت شده از قصه ها، استدلال، استفاده از آگاهی‌ها برای استخراج و نتیجه گیری یافته‌ها (پیام‌های قصه)، بازتاب، ارزشیابی کیفی آرا و راه حل‌ها (نتیجه رفتار شخصیت‌های قصه)، روشن بینی، تشخیص روابط دو و یا اجزای بیشتر آن آگاهی مجموع نقش‌هایی هستند که برای قصه گویی برشمرده اند.
او می‌گوید: با توجه به نقش قصه گویی در تاریخ ادبیات ایران و سبقه تاریخی آن می‌توان با کاربردی سازی گنجینه‌های قصه‌های فارسی دستاوردی از نوع رشد و اعتلای فرهنگ و نگرش کودکان و نوجوانان داشت.
رشیدی نیا گفت: ابزار قصه گویی در بخش‌های آموزشی معرفی سرزمین، شخصیت و وقایع نقش موثری ایفا می‌کند، همچنین با لحاظ کردن انواع و گونه‌های مختلف قصه گویی در بخش آیینی و سنتی و بخش علمی شیوه مناسبی است، برای آموزش مفاهیم دینی و علمی دنیای قصه گویی بسیار متنوع و ابزار و شیوه‌ها و روش‌های آن تنوع زیادی دارد و در طرح کانون و مدرسه بسیار اثر بخش و اثر گذار خواهد بود.
باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری ادبیات