رقابت ناشران در دوران کرونایی / کتاب کاغذی یا صوتی؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در بیش از یک سالی که جهان میهمان کرونا است، بسیاری از حوزه های فرهنگ درگیر این ویروس شده اند و عملا بسیاری از رویدادهای فرهنگی یا لغو و یا در بهترین شرایط به صورت مجازی برگزار شده است.

صنعت نشر و داستان کتاب و کتابفروشی ها، علاوه بر اینکه از کرونا صدمه دیده اند، بالا رفتن ارز نیز آسیب های فراوان دیگری بر پیکر این صنعت و بازار فرهنگی در کشورمان داشته است تا جاییکه منجر به ورشکستگی و یا تعطیلی بسیاری از کتابفروشی ها و ناشران کتاب شده است.

تعطیلی و ورشکستگی کتابفروشی ها / نامه اعتراضی به وزیر

در اواخر فروردین ماه بود که بیش از 100 کتابفروشی در نامه‌ای به سیدعباس صالحی، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی از تعطیلی اخیر کتابفروشی‌ها در جریان موج چهارم کرونا انتقاد کردند.

طی روزهای اخیر به دلیل موج چهارم کرونا در کشور، کتابفروشی‌ها در زمره کسب و کارهای گروه 1 محسوب نشده و موظف به تعطیلی شدند؛ امری که انتقادات بسیاری را در میان ناشران و کتابفروشان به همراه داشت. در جدیدترین بازتاب این تعطیلی‌ها، انجمن کتابفروشان انقلاب اسلامی نیز در نامه‌ای که به امضای 100 کتابفروشی رسیده است، از وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خواستند که با توجه به مشکلات متعدد، در این زمینه تصمیم‌گیری شود.

در بخشی از این نامه آمده است: «همانگونه که مطلع هستید در هفته اخیر برخی مشاغل با تعطیلی دوهفته‌ای روبه رو شده‌اند و حق فعالیت تا اطلاع بعدی را ندارند. کتابفروشی‌ها نیز علی رغم پیگیری‌ها در گروه 2 از دسته بندی مشاغل قرار گرفتند و ناچار به تعطیلی شدند و نیز مستحضرید تعداد کتاب فروشی‌های سراسر کشور از 2000 فروشگاه فراتر نمی‌رود و این تعداد، فاصله قابل توجهی در مقایسه با دیگر کسب و کارها دارد. از طرفی نگاه دقیق‌تر به اقتصاد کم سود کتابفروشی‌ها نشان می‌دهد این مکان‌ها پیش از آن که محل کسبی برای صاحبان آنها باشند، محلی برای انتقال دانش و آگاهی است. در شرایط عادی به علت مشکلات عدیده اقتصادی در کتابفروشی‌ها همانند خواب سرمایه، اجاره سنگین، گرانی کتاب و عوامل دیگر شاهد تعطیلی و یا ورشکستگی آنها هستیم. حال با تعطیلی‌های اخیر این مشکل نیز بر دیگر مشکلات افزوده شد و آسیب جدی به کتابفروشی‌ها وارد کرد.»

ماجرای گرانی کاغذ

علاوه بر مشکلات متعددی که کرونا برای صنعت نشر بوجود آورده، داستان گرانی کاغذ نیز در این 6 ماه اخیر، ضربه سهمگین دیگری بر پیکر نحیف بازار نشر بود که صدای اعتراض بسیاری از ناشران و مصرف کنندگان کاغذ را درآوره است.

آمارهای منتشر شده از واردات کاغذ تا پایان پاییز سال گذشته حاکی از کاهش چشمگیر واردات کاغذ تحریر و روزنامه است و در نهایت بعد از نوروز 1400 ناشران با مشکلات جدی در تامین کاغذ مواجه شدند و قیمت این محصول تقریبا نسبت به زمان مشابه سال قبل سه برابر شد.

بابک عابدینی، رییس اتحادیه صادرکنندگان صنعت چاپ درباره افزایش قیمت کاغذ در سال جدید، اظهار کرد: از اواخر دی ماه سال گذشته قیمت جهانی پالپ (خمیر کاغذ)، کاغذ و مقوا افزایش داشته و به تبع آن و همچنین به دلیل نوسانات نرخ ارز بر قیمت کاغذ در ایران هم تاثیر داشته، به طوریکه قیمت انواع مقوا و کاغذ تحریر حدود 20 تا 25 درصد افزایش داشته است.

به گفته وی افزایش قیمت جهانی 10 تا 15 درصد بود اما افزایش قیمت داخلی 20 تا 25 درصد که علت آن مشکلات مربوط به واردات و تامین ارز بوده است، اما خبر نگران کننده این است که دولت تصمیم به افزایش نرخ ارز محاسباتی حقوق و عوارض گمرکی از 4200 تومان به ارز نیمایی، یعنی حدود 25 هزار تومان دارد که افزایش قیمت شدید در نقطه فروش به مصرف کننده ایجاد خواهد کرد.

وی با اشاره به واردات بیش از 80 درصد مواد اولیه مورد استفاده در صنعت چاپ، اظهار کرد: صنعت چاپ یک صنعت پایه است، چرا که کلیه بسته بندی‌های محصولات عرضه شده در بازار توسط این صنعت تأمین می‌شود. بنابراین افزایش قیمت مواد اولیه در این صنعت منجر به افزایش قیمت تمام شده کالای مصرفی مردم می‌شود.

رونق گرفتن کتاب های صوتی

کرونا و به تبع آن گرانی کاغذ دست به دست هم دادند تا بازار اپلیکیشن های کتاب رونق خوبی بگیرد و استقبال مردم از کتاب های صوتی و الکترونیک در شرایط کرونایی باعث شده تا تعداد این برنامه های کتاب خوان افزایش پیدا کند.

این ناشران معمولا با دعوت از هنرمندان، بازیگران سینما و گاها خوانندگان موسیقی برای خوانش این کتاب ها، سعی در جذب بیشتر مخاطبان حوزه کتاب و فروش بیشتر این کتاب ها دارند که البته همین کار نیز باعث افزایش قیمت این کتاب های صوتی نسبت به گذشته و گاها بالای 50 هزار تومان شده است. رقمی که شاید بیشتر از نسخه چاپی همان کتاب باشد.

علاوه بر همه مزیتهای کتاب های صوتی، گاها انتخاب رمان های پرشخصیتی مثل «صد سال تنهایی مارکز» و خوانش همه این شخصیت ها توسط یک نفر نشان از اهمیت اقتصادی ماجرا بر وجه هنری و کیفیت کار است.

اکثر ناشران الکترونیک با تبلیغ محصولات خود از کتاب های صوتی تا کتاب های غیر چاپی و با تخفیف های بالاتر از عرف بازار کتاب های کاغذی سعی در جذب مخاطبان دارند که همین ماجرا اعتراض برخی ناشران کاغذی را به همراه داشته است مبنی بر اینکه اعمال این تخفیف های بالاتر از عرف شیوه ای کلاهبرداری از مشتری است. وقتی قیمت کتابی مثلا 50 هزارتومان است و ناشری الکترونیک با افزایش 100 درصدی کتاب قیمت آن را 100 هزارتومان تعیین و با اعمال تخفیف های بالای عرف بازار کاغذی، سعی در فروش آن کتاب دارد، عملا نوعی کلاهبرداری محسوب می شود.

البته پاسخ این ادعا را باید از زبان ناشران الکترونیک نیز جویا شد که قاسم صفایی نژاد، مدیر نشر «صاد» که از ناشران الکترونیک به حساب می آید، با تکذیب این ادعا، صحبتهایی بر خلاف این ادعا بیان کرد که در گفت و گویی که با «دانا» داشته به زودی منتشر خواهد شد.

انتهای پیام /