رهاسازی آب از سدهای مازندران برای مصارف کشاورزی پایان یافت
ساری - ایرنا - میانگین ذخیره آب سدهای مازندران این روزها کاهش حدود 30 درصدی را نسبت به مدت مشابه چنین روزهایی در سال گذشته نشان می‌دهد؛ وضعیتی که نشانگر عمیق شدن ریشه خشکسالی و به خطر افتادن محور اصلی اقتصاد استان یعنی کشاورزی است.
به گزارش خبرنگار ایرنا، طبق داده های شرکت آب منطقه ای مازندران، از مجموع ظرفیت 442 میلیون متر مکعبی سدهای مازندران، هم اکنون فقط حدود 100میلیون مترمکعب در مخازن 11 سد بزرگ و کوچک استان وجود دارد که نسبت به چنین روزهایی در سال گذشته حدود 40 میلیون متر مکعب کمتر است.
بیشترین تنش و رسوخ خشکسالی بر منابع آبی 2 سد بزرگ مازندران نمایان شده است. مازندران دارای 2 سد بزرگ شامل سد شهید رجایی در ساری و سد البرز در سوادکوه است. ظرفیت اسمی سد شهید رجایی 162 میلیون و سد البرز هم142 میلیون متر مکعب است. این2 سد در مجموع حدود 87 درصد مجموع ظرفیت ذخیره سازی آب استان را دارند و 13 درصد بقیه هم مربوط به 9 سد کوچک است.
در حال حاضر طبق داده های شرکت آب منطقه ای مازندران 73 درصد از ظرفیت 162 میلیون متر مکعبی سد شهید رجایی ساری خالی است، یعنی حجم آب موجود این سد اکنون فقط 22 میلیون متر مکعب است که این آمار نسبت به چنین روزهای در سال گذشته که 38میلیون متر مکعب بوده، حدود 40 درصد کمتر شد.
سد شهید رجایی برای کشاورزی شرق مازندران و آب شرب شهروندان ساری بسیار مهم است؛ یعنی علاوه بر این که آب مورد نیاز 52 هزار هکتار اراضی کشاورزی پایین دست را تامین می کند، حدود 15 درصد آب شرب شهروندان ساروی نیز از این سد وارد شبکه می شود.
خطرات کاهش بیش از حد حجم آب موجود سد شهید رجایی ساری و بسته شدن خروجی این سد از این جهت مهم است که هنوز شالیزار های پایین دست واقع در شهرستان های ساری و میاندرود که بیشترین کشت ارقام پرمحصول را دارند، به آبیاری نیاز دارد؛ موضوعی که هشدار سرپرست جهاد کشاورزی ساری و میاندرود را در پی داشت. سیداسماعلیل علوی اعلام کرد که با توجه به میزان بالای آب بری این ارقام و کاهش محسوس حجم آب ذخیره سد، خطر به بار ننشستن و خشکیدن شالیزارهای پایین دست این منطقه زیاد شده است.
وی با اعلام این که به دلیل کاهش بارندگی های بهنگام که برای جبران آب مصرف شده پشت سد ضروری است، تنش خشکسالی بیشتر شده است، افزود: حدود 150 هکتار از شالیزار های پایین دست این سد به خاطر کم آبی و خشکسالی تقریبا رها شده است.
بارندگی های بهنگام برای کشاورزی مازندران که همواره از اهمیت خاصی برخوردار است، طبق آمار رسمی هواشناسی امسال رخ نداده است. یعنی کاهش محسوس بارندگی های خرداد؛ تیر و مرداد ماه که زمان 90 تا 110 روزه کاشت تا برداشت شالیکاری است، سبب شد تا وضعیت ذخیره آب ناشی از بارندگی های بهنگام برای مصرف کشاورزی بشدت دچار مشکل شود.
پایان رهاسازی آب سد شهید رجایی ساری برای اهداف کشاورزی
مدیر نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای مازندران هم اعلام کرد که رهاسازی آب مورد نیاز کشاورزی از سد شهید رجایی ساری در فصل زراعی جاری با رهاسازی و تنظیم 114 میلیون متر مکعب پایان یافته است.
جواد طوسی افزود: بر اساس مصوبات جلسات مشترک شرکت آب منطقه‌ای، سازمان جهاد کشاورزی و اداره کل هواشناسی مازندران، عملیات رهاسازی آب از این سد که یکم اردیبهشت امسال آغاز شده بود متوقف شده است.
وی با بیان این‌که شبکه سد شهید رجایی بیش از 20 هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی پایین‌دست را آبیاری می‌کند، ادامه داد: رهاسازی آب این سد در مرحله نخست طبق برنامه تا پایان تیر با انجام نوبت‌بندی و حضور شبانه‌روزی عوامل انجام شد، اما با توجه به نیاز آبی دشت تجن و شرایط آبی منطقه، در ماه‌های مرداد و شهریور نیز سه مرحله رهاسازی آب صورت گرفت.
مدیر نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای مازندران خاطرنشان کرد: با بسته شدن دریچه سد شهید رجایی، رهاسازی آب از سایر سدهای استان نیز برای مصارف کشاورزی پایان یافت و تا فصل زراعی سال آینده دیگر آبیاری کشاورزی از سدها در استان انجام نمی‌شود.
بر اساس جدول داده های آماری هواشناسی، مازندران تیر ماه و خرداد ماه امسال کمترین بارندگی ها را در 11 ماهه فصل زراعی جاری یعنی از اول مهر ماه سال گذشته تا پایان مردادماه امسال داشت و در هر یک از این 2 ماه تنها هفت میلی متر بارندگی به ثبت رسید. میانگین بارش مرداد ماه سال جاری استان نیز 30 میلی متر بوده که نسبت به مدت مشابه سال قبل که 49 میلی متر بوده، حدود 39 درصد کاهش داشته است.
مشاهدات و بررسی ها نشان می دهد که از اول شهریور تا کنون نیز بارندگی در مازندران رخ نداده است و تنش خشکسالی و کم آبی همچنان بر منابع آبی استان تداوم دارد.
مدیر نگهداری و بهره‌برداری از تاسیسات آبی و برقابی شرکت آب منطقه‌ای مازندران گفت: حدود سه هزار هکتار از هشت هزار و 600 هکتار زمین های شالیزاری حوزه شهرستان میاندرود در بخش انتهایی شبکه آبیاری سد شهید رجایی قرار دارد که طبق بررسی کارشناسان به دلیل تنش خشکسالی با کاهش عملکرد مواجه خواهند شد. وی تصریح کرد: اگر چه با هماهنگی مراکز خدمات کشاورزی بخش گوهر باران، اعضای شورای اسلامی و دهیاران، هشدارهای لازم مبنی بر زیر کشت نرفتن زمین های این منطقه کشت ارقام پرمحصول داده شده است، اما به دلیل قیمت مناسب شالیکاران زیر بار این هشدارها نرفتند.
سرپرست جهاد کشاورزی ساری و میاندرود به رها شدن حدود 9 هکتار از زمین های شالیزاری منطقه میانبند شهرستان ساری به دلیل کاهش و حتی به صفر رسیدن دبی آب چشمه های منطقه اشاره کرد و گفت: شرکت آب منطقه ای در رها سازی و نوبت بندی آب سد شهید رجایی به رغم همه مشکلات همکاری خوبی داشته است، اما اکنون آبی برای رها سازی وجود ندارد.
سهم شرق مازندران از اراضی شالیزاری مازندران طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی استان حدود 50 هزار هکتار است که حدود نیمی از آن یعنی 24 هزار هکتار متعلق به شهرستان های ساری و میاندرود، 12هزار و 500 هکتار در شهرستان بهشهر و 10 هزار هکتار هم مربوط به شهرستان نکا است و شالیکاران گلوگاهی هم 2 هزار و 500 هکتار شالیزاری دارند.
تنش خشکسالی بر کشت دوم برنج در اراضی پایین دست سد البرز
در همین حال، طبق داده های شرکت آب منطقه ای مازندران وضعیت آب موجود پشت سد البرز دومین سد بزرگ استان مازندران در سوادکوه نیز بغرنج است، یعنی از ظرفیت 142میلیون مترمکعب، حجم فعلی آب ذخیره شده 65 میلیون متر مکعب است که نسبت به مدت مشابه چنین روزی که 88 میلیون مترمکعب آب داشته 26 درصد برابر با 23میلیون متر مکعب کمتر آب دارد.
بررسی ها نشان می دهد اگرچه بیشتر زمین های شالیزاری پایین دست این سد محصول کشت اول را برداشت کرده اند، اما با توجه به استقبال بیش از حد شالیکاران به کشت دوم، اکنون بیشتر این زمین ها با کمبود آب مواجه شده اند. از طرفی طبق مقررات، استفاده از آب سد برای کشاورزی فقط برای یک مرحله است، اما با همکاری شرکت آب منطقه ای رها سازی آب از این سد همچنان ادامه دارد، ولی بسیار کم و حتی خروجی سدها در بعضی از وقت ها بسته می شود.
طبق آمار رسمی جهاد کشاورزی مازندران بیش از 104 هزار هکتار از این سطح دوباره زیرکشت این محصول راهبردی رفته است که تا 80 درصد مربوط به حوزه مرکزی و غرب استان است.
همچنین طبق گزارش رسمی جهاد کشاورزی مازندران محصول کشت اول برنج در 185هزار هکتار برابر با حدود 86درصد از شالیزارهای استان برداشت شده است.
مازندران استانی با محور تولیدی کشاورزی است که تقریبا کشت تمامی محصولات آن به بارندگی و ذخیره سازی آب بستگی دارد. طبق آمارهای رسمی تعداد بهره برداران بخش کشاورزی مازندران حدود 500 هزار نفر است و هرگونه تغییر در بارندگی به صورت مستقیم بر زندگی و معیشت آنان و در نهایت بر امنیت غذایی کشور که مازندران نقش حدود 12 درصدی در تولید ارزش افزوده آن دارد، اثرگذاری خواهد کرد.
برچسب‌ها
پرونده خبری
