روایتی از دوگانگی آقای خلخالی و بهشتی در «ضد قهرمان»

باشگاه خبرنگاران جوان؛ زهرا بالاور - عارف افشار کارگردان مستند ضد قهرمان در پاسخ به این سوال که در حقیقت عنوانی که برای مستند انتخاب کردید بر چه اساس است گفت: آقای خلخالی در حقیقت مخالفینی داشتند که به نوعی اسم مستند نماد مخالفین آقای خلخالی اسک که آقای شهید بهشتی هستند. فیلم ما یه کانسپت کلی دارد که ما دست گذاشتیم روی دوگانه تاریخی که در حقیقت دو تفکری را نمایندگی می‌کردند. یعنی در آن زمان دو نفر، دو تفکر را نمایندگی میکردند‌که یک طرف نماد تفکر آقای خلخالی بوده و طرف دیگد نماد تفکر آقای بهشتی بوده است. وی ادامه داد: بر اساس تاریخی که وجود داشته است در حقیقت ما آمدیم و چنین چیزی را با تکیه بد تمام وقایع تاریخی که از ابتدای انقلاب تا سال 60 بود روایت کردیم. اصل داستان ما دست مایه پرداخت ما است. به هرحال در هر دوره‌ای تقابل‌های خوب به سطح عمومی جامعه کشیده می‌شود و مردم ما در ابتدای انقلاب تقسیم شدند. در آن‌زمان آقای خلخالی خیلی محبوب بودند، یعنی قهرمان یک عده‌ای بودند و از طرف دیگر آقای بهشتی و آقای قدوسی و ضد قهرمان آن جمع بودند. در ادامه این امر خیلی بروز و ظهور جدی داشته است تا اینکه عده‌ای مرگ بر بهشتی می‌گفتند. در این مستند تاریخی ما چیزی اضافه نکردیم و بررسی کردیم که چه چیزی رخ داده است و با چه اتفاقاتی این قهرمان و ضد قهرمان عوض شدند. کارگردان مستند صد قهرمان درباره تصاویر مستند و استفاده از تصاویر جدید در این مستند گفت: بله ما در تهران، اردبیل و قم مصاحبه‌هایی داشتیم که خب علاوه بر این‌ها آرشیو جذابک بکر و دست اولی و درست با تنوع خوب در منایع تصاویر داشتیم و این امر خود محل اعتنا و ارجاع دارد‌. وی در پاسخ به این سوال که مدت زمان این مستند چقدر است؟ گفت: نسخه‌ای که فعلاً پیش روی ما است و در جشنواره اکران شد حدودا 82 دقیقه است. افشار درباره ساخت مستند خلخالی گفت: ما مسیر سختی را از دو سال پیش تا به امروز پشت سر گذاشتیم و واقعاً مسیرمان مسیر خیلی ساده‌ای نبود. ما دو سال منتظر نمایش این فیلم بودیم؛ یعنی ما از سال گذشته تا امسال واقعا خیلی سختی کشیدیم که مستند ضد قهرمان نمایش داده شود. الحمدلله دولت جدید همراهی کرد و به هر حال خیلی اذیت شدیم. وی بیان کرد: من یک فریم تصویر دارم که عکسی را نشان میدهد یک طرف آقای خلخالی و یک طرف دیگر نگاه آقای بهشتی را داریم. روایتی در برزخی‌ها از اعدام داریم و اینجا حکم اعدام که آقای خلخالی برای آقای ایرج قادری و شهید بهشتی را داریم که با وساطت و با تلاش خود می‌آید و جلوی این حکم را می‌گیرد. ما از سال گذشته پیگیر نمایش بودیم و دوستان خیلی با ما بد تا کردند و تقریبا این مستند تا به نمایش برسد تقریبا دو سال را طی کرد. کارگردان مستند ضد قهرمان در پاسخ به این سوال که حال حاضر هم سوژه بعدی خود را دارید که چه بسازید؟ گفت: بله، ولی الان مشغول نگارش فیلمنامه یک سریالی هستم که برای نمایش خانگی است. وی در پاسخ به این سوال که درصویربرداری و مصاحبه شونده‌هایی که اشاره کردید مشکلی هم داشتید؟ گفت: یک نکته خیلی جالبی داشتیم این بود که حتی کسانی که با موضع مخالف آقای خلخالی بودند مثلا مخالف ایشان بودند هم حتی حاضر نبودند مصاحبه کنند و این موضوع برای من خیلی جالب بود. مثلا من میگفتم که خب شما که مخالف ایشان هستید شما که می‌گویید کلی دیتا و فکت تاریخی دارید بیایید مسائل را مطرح کنید، می‌گفتند نه من برای مصاحبه نمی‌آیم و فرد راجع به این موضوع هیچ دلیلی هم نداشت. افشار افزود: چیزی که خیلی آزارم میداد همین بود. ببینید بالاخره ما نسلی هستیم که نه انقلاب و نه جنگ را دیدیم و هیچ کدام از این اتفاقات سیاسی و به قول معروف بیسیک کشورمان را ندیدیم. شما تصور کنید من یک جوان دهه هفتادی هستم که با یک عالمه سوال مواجه‌ام و می‌خواهم جواب سوال‌هایم را پیدا کنم و این پاسخ‌ها فقط برای خودم نیست، بلکه برای نسل من است، زیرا ما هنوز هم یک سری دغدغه‌ها داریم. برخی فکر می‌کنند مسائلی بوده و گذشته اما اگر اینگونه است چرا پس از 40 سال ما هنوز مسئله دهه فجر را داریم! متاسفانه برخی همراه و همسو نیستند. عارف افشار در پایان صحبت‌های خود گفت: فقط و فقط جدی‌ترین مسئله‌ام این است که یک مقدار ناراحتم از اینکه ساختار به ما بها نمی‌دهد و به اتفاقات و مسائل مهمی که باید حتما در رسانه به آن‌ها توجه توجه شود، توجه نمی‌شود. ما از اتفاقات گذشته و مسائل جدی فاصله داریم. ما همچنان از مسائل جدی که جوان‌هایمان با آن مواجه هستند و مسائلی درحال تبدیل شدن به معضل و سپس تهدید و بحران می‌شوند فاصله داریم. وی افزود: برخی همچنان از مسائل دو هستند و اینکه اجازه داده نمی‌شود تا ما از مسائل مهم صحبت کنیم این بزرگترین مسئله و درد من به عنوان یک فیلمساز است. درست است که ماز زبان خود مردم، برای مردم و با مردم صحبت می‌کنیم و دیگر‌کسی نمی‌گوید فلان کار را بساز تا ریپورتاژ داشته باشیم. ما مسئله را از زبان خود مردم و برای مردم می‌گوییم و چیزی را اضافه نیاوردیم و روایت را مانند تاریخ آوردیم. من مسئله‌ای را تحلیل نکردم بلکه روایت کردم؛ چون خودم پرسشگر هستم که سوال می‌کنم. وی ادامه‌داد: هنوز برای خودم همچنان سوال هست که چرا یک نفر نمی‌آید راجع به مسئله‌ای صحبت بکند که ما کتاب آقای خلخالی را داریم! در این‌کتاب تمام دوران کاری ایشان و زندگی نامه ایشان بر اساس تاریخ و اسناد وجود دارد اما چرا هیچکس نمی‌آید و مسائل را شفاف مطرح کند.