روشی عجیب در خصوص صادرات کشاورزی / ریسک نرخ ارز سرسام آور است!

محمدعلی رضایی، رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران، توضیح داد که چه عواملی سبب کاهش صادرات محصولات کشاورزی کشور شده و غلبه رقبا را در بازارهای بین‌المللی ایران رقم زده است. او پنج چالش را ذکر کرد. این چالش‌ها عبارتند از: قانون بازگشت ارز حاصل از صادرات که باعث مشکلات مالی برای صادرکنندگان شده است، عدم تولید محصولات کشاورزی با استانداردهای سلامت روز دنیا، تورم و نوسانات قیمتی که به صادرکنندگان ضربه وارد می‌کند، عدم دسترسی به ابزارهای مالی و اعتباری بین‌المللی برای تسهیل تجارت، و برخوردار نبودن تجارت ایران از امکانات شرکت‌های حمل و نقل و کشتی‌رانی. این عوامل را می‌توان به عنوان اصلی‌ترین عوامل کاهش تجارت محصولات کشاورزی ایران دانست.

تقویت صادرات زیرزمینی

وی در ادامه گفت‌وگو از دست رفتن بازارها را معلول عواملی دانست که در بلندمدت رخ داده و خاطرنشان کرد: از دولت‌های گذشته تا امروز بخش خصوصی همواره هشدارهای فراوان درباره عواملی داده که به از دست رفتن بازارهای صادراتی انجامیده و اصلی‌ترین آنها تصمیم بانک مرکزی در سال 1397 مبنی بر اجرای قانون بازگشت ارز حاصل از صادرات بوده است.

رضایی ادامه داد: با این قانون از سال 97 وارد فضایی شدیم که در آن اقتضائات فعالیت بنگاه‌های کوچک و متوسط در نظر گرفته نشده بود، این در حالیست که بیشتر صادرات محصولات کشاورزی در کشور به دست این بنگاه‌ها انجام می‌شود.

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: در روند چرخه مالی که دولت برای بخش خصوصی تعریف کرده موانع فراوانی برای شرکت‌های پیشکسوت ایجاد شده، اتفاقی که به خروج شرکت‌های خوش‌سابقه و حرفه‌ای از بازار انجامید و حضور تاجران زیرزمینی و تازه‌کار در بازارهای صادراتی را تقویت کرد.

این عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی اظهار کرد: افزون بر اینها اختلاف فاحش میان ارز در بازار آزاد و بازار نیما به ورود بیش از پیش صادرکنندگان زیرزمینی انجامید، تاجرانی که نگاه‌شان به تجارت کوتاه‌مدت و موردی است؛ این شرکت‌های زیرزمینی تعلقی به کسب و کار تجارت ندارند، به دنبال برندسازی نیستند و تلاشی برای حفظ بازار نمی‌کنند.

عقب‌ماندگی کشاورزی ایران از استانداردهای روز دنیا

رئیس کمیسیون کشاورزی اتاق بازرگانی ایران در ادامه از تولید نشدن محصولات کشاورزی ایران مطابق با استانداردهای سلامت محور روز دنیا گفت و یادآور شد: بخش خصوصی فعال در عرصه کشاورزی کشور بارها در این باره نیز هشدار داده است؛ کشورهایی که می‌توانند مقصد صادرات محصولات کشاورزی ایران بوده‌اند قوانین مربوط به کالاهای وارداتی را با استانداردهای روز دنیا به‌روزرسانی می‌کنند و در این شرایط موضوع مهمی مانند استاندارد باقی‌مانده سموم در کشور ما به طرز فاجعه‌آمیزی مورد بی‌توجهی قرار گرفته است، در حالی که کشورهای رقیب در کنار تولید محصول پاک به کشاورزی ارگانیک روی آورده‌اند.

رضایی تصریح کرد: متاسفانه برخی دولت‌مردان تصور می‌کنند که تمام بازارهای صادراتی تنها در اختیار تاجران ایرانی است و رقیبی وجود ندارد، در حالی که این رقبا با قیمت‌های رقابتی در این بازارها جولان می‌دهند.

تورم مانع سرمایه‌گذاری‌های کلان صادراتی است

وی همچنین در توضیح تاثیر تورم بر کاهش صادرات محصولات کشاورزی ایران گفت: تورم دو رقمی همواره یکی از اصلی‌ترین موانع پیش روی تاجران در سرمایه‌گذاری‌های کلان صادراتی بوده است، گرچه در سال گذشته روند صعودی رشد تورم متوقف شد، اما همچنان تورم به عنوان یک عامل منفی در سرمایه گذاری‌های کلان صادراتی مطرح است.

وی افزود: نبود ابزارهای مالی و اعتباری بین‌المللی و عدم مشابه‌سازی آن توسط بانک‌ها و صندوق‌های کشور عامل دیگری است که کشورهای رقیب را در بازار جهانی محصولات کشاورزی بر ایران غالب کرده است؛ به باور من هیچ صندوق، بانک یا بیمه‌ای وجود ندارد که حاضر باشد ریسک نرخ ارز را بپذیرد و صادرکنندگان ایرانی را تحت پوشش قرار دهد و چنانچه این اتفاق بیافتد هزینه‌ای را مطالبه می‌کند که برای صادرکنندگان توجیه اقتصادی ندارد.