رونق تولید در گرو دست‌های پینه بسته کارگر / مطالباتی که گوش شنوا می خواهد

به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، کارگران را به واسطه کارشان می‌توان شاهرگ نظام‌های اقتصادی دنیا تلقی کرد چرا که در سده‌های اخیر کارگران منشا تحولات عظیم و گسترده در تمام ابعاد در سطح جهان و در تمام عرصه‌ها به خصوص سیاسی و اقتصادی بودند وهفته کار و کارگر تنها بهانه‌ای است تا از زحمتکشان عرصه کار تجلیل شود. از قشری که تلاش آنها موجب ساختن فرداهاست، چگونه می توان از کارگر و بازوان فعال او تجلیل کرد؟

کارگران زحمت کش ترین قشر جامعه هستند, زحمت کشانی که از حقوق و مزایای کمتری نسبت به دیگر اقشار جامعه بهره مند هستند. در توصیف کارگر همین بس که بگوییم کارگر یعنی کسی که بیشترین زحمت را کشیده و حجم سنگینی از کارها را بر دوش دارد و در مقابل از حداقل مزایا برخوردار است.

11 اردیبهشت روزی است که به نام کارگر نامگذاری شده است تا به این وسیله اهمیت کار تبیین گردد و نقش کارگران در به حرکت درآوردن چرخ‌های اقتصاد کشور نمایانده شود. آیا به راستی تنها با نامگذاری یک روز ارزش کارگر مشخص می شود؟ این اقدام اگرچه لازم و مفید است و ارزش کار و مقام کارگر را گرامی می‌دارد، اما نباید از نظر دور داشت که این‌گونه بزرگداشت‌ها نمی‌تواند جایگاه کار در فرهنگ اسلامی را مشخص کند و به اکرام کارگران آنگونه که تعالیم دین اسلام سفارش کرد بپردازد.

در نگاه فرهنگ غنی و زندگی‌ساز اسلام، "کار" با جهان هستی و همه موجودات ارتباط دارد. اهمیت کارگر از آنجاست که خلقت و در پی آن استمرار حیات نه تنها در زمین بلکه در منظومه شمسی با کار محقق می شود.

کارگران کارخانه‌ها، واحدهای تولیدی و صنعتی, کارگران معادن و... در تامین نیا‌زهای جامعه به صورت کلان و در سطح کشور نقش اساسی دارند و از همین روست که ولی نعمت نام گرفته‌اند و شایسته احترام و تکریم هستند.

شاهد این حرف سخنان امام خمینی (ره) است که بیان کرده‌اند" اختصاص یک روز به کارگران شاید به لحاظ تشریفات و تعظیم باشد والا هر روز روز کارگری و کارگران است بلکه عالم از کار و کارگر تشکیل شده است. اینکه ما یک روز اختصاص بدهیم به کارگر، مثل این است که یک روز را اختصاص بدهیم به نور، یک روز را اختصاص بدهیم به خورشید."

مطمئنا هیچ شخصی نمی‌تواند منکر تاثیر عمیق قشر کارگر در توسعه یک کشور و برنامه‌های کلان باشد. قطعا هر اندازه ابزار و تکنولوژی‌ها توسعه یابند، نیاز جامعه به زحمات و نیروی بازوی قشر کارگر همیشه احساس خواهد شد.

اما با وجود این برای رفع مشکلات این قشر تأثیر‌گذار، توجهات کافی نمی‌شود و امروز شاهد این هستیم که عدم رعایت مسائل ایمنی توسط کارفرمایان یا عدم بیمه کارگران و نبود امنیت شغلی از مهمترین معظلات این نیروی مهم انسانی است.

رهبر معظم انقلاب, سال 1401در دیدار روز کارگر بر یکی از دغدغه های اصلی کارگران که بحث امنیت شغلی و قراردادهای کار است اشاره کردند و فرمودند: «در مورد امنیت شغلی. خب، بحث امنیت شغلی که میشود، بیشترین مطلبی که غالباً مطرح میشود به عنوان ناامنی شغلی، همین قراردادهای موقت و مانند این حرفها است؛ قراردادهایی که بین کارگر و کارفرما بسته میشود و مایه‌ی این است که امنیت پایدار شغلی وجود نداشته باشد؛ این [مطلب] گفته میشود و درست هم هست. یکی از مسائلی که باید اصلاح بشود و درست بشود و یک قانون عادلانه‌ای اینجا به وجود بیاید [همین است]. قانون عادلانه یعنی اینکه هم کارگر خیالش آسوده باشد، هم کارفرما و کارآفرین بتواند انضباط را در محیط کار تأمین کند؛ یعنی این جور هم نباشد که جوری رفتار بشود که بکلی بی‌انضباطی حاکم بشود؛ نه، باید هر دو طرف بتوانند بهره ببرند. لکن من میخواهم این را عرض بکنم که ناامنی شغلی فقط ناشی از این مسئله‌ی قراردادهای موقت نیست؛ عوامل دیگری هم وجود دارد که حالا من نمیخواهم بشمرم؛ من [فقط] روی یک عامل بخصوص میخواهم تکیه کنم و آن این است که «تولید ملی» وقتی که ضربه بخورد، کار و اشتغال کارگر هم ضربه خواهد خورد؛ این حتمی است. تولید ملی؛ اینکه ما این همه روی تولید ملی، تولید داخلی، محصول داخلی تکیه میکنیم، برای این است.»

متاسفانه قراردادهای موقت کار امنیت و آرامش را از کارگران سلب نموده است تا آنجا که امکان برنامه‌ریزی و بهره‌مندی ازیک زندگی شرافتمدانه و بدون اضطراب را برای کارگران به خطر انداخته است از مسئولین محترم تقاضا داریم با اجرای صحیح تبصره 1 ماده 7 قانون کار عزت و کرامت نیروی کار که زمینه‌ساز ابتکار، خلاقیت و بهره‌وری است مورد توجه ویژه قرار گیرد.

یکی دیگر از دغدغه های کارگران بحث عدم اجرای صحیح قانون سخت و زیان آور است که کارگران خواستار اجرای صحیح قانون در مشاغل سخت و زیان‌آور هستند و از مسئولین سازمان تامین اجتماعی انتظار دارند در جهت رفع و تسری مشکلات کارگران مشمول این قانون برابر با ماده 50 قانون تامین اجتماعی عمل نمایند.

رهبر معظم انقلاب بارها به اهمیت روز کارگر و دیدارهای سالانه اشاره کرده‌اند: از جمله در اردیبهشت 1391که در اجتماع کارگران کارخانه‌جات تولیدی داروپخش فرمودند: «هر سال به مناسبت هفته کارگر، کارگران عزیز در حسینیه پیش ما می‌آمدند؛ آنجا یک دیداری داشتیم، دو کلمه حرف می‌زدیم؛ امسال من آمدم خدمت کارگرها؛ این کارخانه را - شرکت داروپخش - به‌عنوان یک مرکز نمادین انتخاب کردیم. شما کارگران این کارخانه و کارگرانی که از کارخانه‌های دیگر تشریف آوردید، توجه کنید که من برای ادای احترام، برای ادای تشکر از کار و کارگر ایرانی، امسال این برنامه را به این شکل درآوردم».

کارگران، ستون فقرات جامعه یک سال بعد (1392) نیز ایشان مهمترین ویژگی طبقه کارگر را مایه گذاشتن از جسم و جان خود برای پیشرفت و آسایش کشور دانستند و افزودند: «کارگران ستون فقرات یک جامعه هستند که در صورت نبود و یا ضعف آنها، کشور فلج خواهد شد... اگر قشر کارگر از امید و رفاه و امنیت شغلی برخوردار باشد، حرکت کشور در مسیر پیشرفت سریعتر و آسان تر خواهد شد».

ایشان در سال 1393تاکید همیشگی خود را بر تکریم کار و کارگر اینگونه بیان کردند: «من دو مطلب را به‌طور کوتاه عرض می‌کنم: یک مطلب در مورد مسائل کار و کارگر [است‌]. آنچه ما همیشه روی آن تکیه کردیم، تأکید کردیم و از بن دندان معتقدیم که برای کشور، برای فرهنگ عمومی کشور یک ضرورت است، عبارت است از تکریم و احترام‌گذاشتن به کار و کارگر». «اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه خواهد بود یا نه، دستش به کار نمی‌رود؛ باید امنیت شغلی به وجود بیاید؛ این هم راه‌هایی دارد، این هم باز از مسئولیت‌های مسئولین گوناگون دولتی و مدیران و کارفرمایان و دیگران است.

درسال 1394 ایشان ضمن تکرار اهمیت تکریم کارگران خطاب به مسئولان مواردی را تذکر دادند: «مسئولان توجه کنند به مسائل مربوط به کارگران، رفع مشکلات محیط‌های کارگری و جامعه کارگری. مشکلاتی وجود دارد؛ مساله تعویق‌ها، اخراج‌ها، مساله معیشت و امثال اینها؛ اینها چیزهایی است که در سطح کشور و در میان جامعه کارگری وجود دارد و مشکلات کارگران است. مسئولین همتشان را بیش از پیش به این مسائل متوجه کنند؛ هدف از این دیدار اینهاست».

در اردیبهشت سال بعد (1395) رهبر معظم انقلاب با اشاره به «مساله امنیت شغلی کارگر» از تعطیلی کارگاه‌های تولیدی به عنوان آفت نام بردند و فرمودند: «اگر ذهن کارگر مشغول باشد که آیا فردا در این کارگاه خواهد بود یا نه، دستش به کار نمی‌رود؛ باید امنیت شغلی به وجود بیاید؛ این هم راه‌هایی دارد، این هم باز از مسئولیت‌های مسئولین گوناگون دولتی و مدیران و کارفرمایان و دیگران است؛ باید کاری کنند که امنیت شغلی وجود داشته باشد. تعطیلی کارگاه‌ها جزو آفت‌های بزرگ است؛ جزو مصیبت‌های کارگر، یکی این است که این کارگاه تعطیل بشود».

ستون فقرات اقتصاد و تولید ایشان در سال 1396کارگر را «ستون فقرات اقتصاد و تولید» خواندند و افزودند: برای داشتن اقتصاد پیشرفته و مستقل و رونق اقتصادی باید به قشر کارگر اهمیت فراوان داد و اگر بخواهیم جامعه کارگری از امتیازات و حقوق شایسته برخوردار باشد، باید روی تولید ملی تکیه و تأکید کنیم.

تاکید حضرت آیت‌الله خامنه‌ای «بر برجستگی و هنرمندی نیروی کار ایرانی و حمایت از کالای ایرانی که مانع از بیکاری کارگران خواهد شد»، توصیه به اینکه «رعایت حق نیروی کار، حقوق طبیعی نیروی کار یعنی دستمزد عادلانه، پرداخت منظم و بدون تأخیر، ثبات اشتغال و...» باید رعایت شود، از دیگر مباحثی است که در سال‌های بعد مطرح کردند.

درسال 1397نیز ایشان حمایت از کالای ایرانی را به معنای حمایت از نیروی کار و تولید داخل دانستند و خاطرنشان کردند: این حمایت، همه‌جانبه، و بر عهده‌ی مسئولان و همچنین مردم است. اگر این مشکلات برطرف شوند، دیگر شاهد آن نخواهیم بود که کارخانه‌ای با یک سوم ظرفیت خود کار کند، زیرا خالی بودن ظرفیت یک کارخانه به معنای بیکاریِ متراکم در داخل است.

درسال 1398نیزرهبر معظم انقلاب فرمودند:« مسئله‌ی امنیت شغلی، مسئله‌ی احترام کارگر، مسئله‌ی مزد کارگر، اینها مسائل اساسی است؛ باید به اینها بدرستی برسند. کسانی هستند که دنبال سوء‌استفاده‌ی خودشان هستند. من اولِ سال گفتم، کارخانه‌ی سرِپا را از دولت میخرد - حالا به چه قیمتی، بحث دیگری است - و کارخانه را از بین میبرد، ماشین‌آلات را به فروش میرساند، کارگر را بیکار میکند، زمین را برج میسازد؛ باید جلوی اینها گرفته بشود»

رهبر معظم انقلاب در سال 1399بار دیگر کارگران را ستون اصلی خواندند و فرمودند:«برای رسیدن به این اقتصاد سالم دو سه ستون اصلی وجود دارد؛ یک ستون اصلی عبارت است از ستون کارگر؛ بنابراین یکی از عاملهای درجه‌ی اولِ تولید ثروت در کشور عبارت است از کارگر؛ البته کارگر هر چه ماهر باشد، نوآور باشد، خلاق باشد - همچنان که امروز در این گزارش دیده شد که کارگرها از خودشان خلاقیت و نوآوری و مهارت نشان میدهند - طبعاً نتیجه‌ی کار برتر و بالاتر است. لذاست که یکی از وظایف ما در زمینه‌ی مسائل کارگری این است که بتوانیم دانش و مهارت نیروی انسانی‌مان را ارتقا بدهیم؛ این یکی از وظایف است که حالا دیدم بعضی از بنگاه‌های اقتصادی به این نکته توجه دارند و در گزارششان بود. یکی از وظایف بنگاه‌های اقتصادی این است که بتوانند دانش و مهارت نیروی کار را، نیروی انسانی موجود را افزایش بدهند و ارتقا بدهند؛ این میتواند نتیجه‌ی مطلوبی ببخشد.»

رهبر انقلاب در سال 1400 نیز با اشاره به شعار سال و موضوع پشتیبانی از تولید، خاطر نشان کردند: یکی از انواع پشتیبانی از تولید، حمایت از کارگران است زیرا کارگر فعال و با نشاط، ثروت ملی ایجاد می کند که در نهایت زمینه‌ساز آبرو، اقتدار و استقلال کشور خواهد بود.

حضرت آیت‌الله خامنه‌ای با تأکید بر اینکه حمایت از کارگر فقط افزایش پایه حقوقی متناسب با افزایش تورم نیست، افزودند: ارتقای سطح مهارت آموزی و تخصص کارگران، توجه به بیمه و بهداشت و درمان آنان، امنیت شغلی، برنامه‌ریزی برای مسکن کارگران و ایجاد روابط عادلانه میان کارگر، کارآفرین و دولت ابعاد دیگر موضوع حمایت از کارگر است.

در مجموع، پرتکرارترین محتوای سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدارهای مربوط به هفته کارگر «ارزش و اهمیت کار و نیروی کار»، «تکریم کارگر و رعایت حقوق آنهاست»«توجه به معیشت و مشکلات کارگران» که مسئولان و کارفرمایان را به آن دعوت می‌کنند.

به گزارش تسنیم، هم اکنون در کشور ما بیش از 14میلیون نفر کارگر مشمول قانون کار به صورت مستقیم در بخش های مختلف اقتصادی فعالیت دارند که اگر خانواده های آنها و دیگر مشمولان قانون کار را نیز به این جمعیت بیفزاییم، جمعیتی بالغ بر 50 درصد از کل افراد کشور را شامل می شود.

بخش اعظم هدایت و نگهداری بنگاه های کشور بر دوش کارگران سنگینی می کند و آنها هستند که چرخ های اقتصاد کشور را به گردش درمی آورند و به راستی با توقف حتی یک روز از کار این قشر زحمتکش، تولید نیز در کشور متوقف خواهد شد، این کارگران مطالبات زیادی دارند که همچنان مغفول مانده است، بنابراین در سالی که با نام «مهار تورم و رشد تولید» نامگذاری شده است باید منتظر اقدام مسئولان باشیم تا ببینیم چه شرایطی برای حماسه سازان فراهم خواهد شد.

تعیین دستمزد قانونی و عادلانه، امنیت شغلی، ساماندهی قراردادها، اصلاح قانون کار، اجرای قانون کار شایسته، صیانت از نیروی کار و حفظ امنیت شغلی، بهره‌مندی از مزایای بیمه درمان، ساماندهی نیروهای شرکتی و تبدیل وضعیت نیروهای قراردادی، بهره‌مندی از مزایای بازنشستگی، اجرای قانون مشاغل سخت و زیان آور، پرداخت بیمه بیکاری را می توان جز مهمترین مطالبات این قشر خواند که نیازمند گوش شنوای مسئولان است.