زمستان سخت و زمستان سهل!
علیرضا مهدیه - کارشناس و فعال معدن
مدیریت انرژی و بهینه‌سازی مصرف آن، یک مقوله تخصصی است که لاجرم به شهروندان هم سرایت می‌کند و از این طریق فرهنگ‌سازی می‌شود که چگونه باید از مصرف بی‌رویه جلوگیری کرد و مصرف را به‌حداقل کاهش داد. گاهی این فرهنگ با ترس گران شدن هزینه و قبض سنگین‌تر است که مردم را بر آن می‌دارد تا گرما و سرما را تحمل کنند و گاهی نگرانی برای آینده است و اینکه شاید با صرفه‌جویی، آینده‌ای برای آیندگان باقی بگذارند.
اما بهینه‌سازی مصرف انرژی در ایران با انواع آن در جهان تفاوت شگرف دارد و هیچ کشوری از نروژ گرفته تا امریکا با ایران قابل‌قیاس نیستند و کشور ما در حال حاضر در گذار جهانی انرژی، تغییرات خاصی نداشته است.
گذر سهل از زمستان در بسیاری از نقاط جهان و با مدیریت و برنامه‌ریزی دقیق و کاهش نرخ انواع انرژی، نمونه بارزی از تفاوت‌های فاحش میان ما و آنها است که می‌توان دید و باید آموخت که چگونه بدون شعار می‌توان به توسعه رسید و خوشبختی خود را در بدبختی دیگران دنبال نکرد.
کشور ما قبل از حمله روسیه و بحران انرژی در اروپا و بالا رفتن نرخ انواع انرژی، با بحران انرژی به شکل‌های گوناگون دست به گریبان بوده است و همین تابستان پیش در اوج گرما برق قطع می‌شد.
جالب اینجا است که این بی‌برقی در کشوری اتفاق می‌افتاد که هرچه نداشته باشد، انرژی بسیار دارد و یکی از بالاترین ذخایر نفت و گاز جهان را به خود اختصاص داده است و بدون در نظر گرفتن ظرفیت بالای این کشور در تولید انواع انرژی‌های تجدیدپذیر و پاک، با همین گاز می‌شود، برق فراوانی تولید کرد و حتی در اختیار همسایگان هم گذاشت و باوجود بهانه‌های موجه و غیرموجه تحریم، نبود زیرساخت‌های مناسب و استهلاک شبکه و از اتفاق سوءمدیریت، باز هم می‌توان انرژی تولید کرد و به‌جای تبدیل آن به کالاهای شبه‌خام و با ارزش‌افزوده ناچیز، انرژی‌هایی بهینه تولید کرد و آن را در دسترس عموم مردم گذاشت که شاید حداقل جایگزین کالاهایی با ارزش‌افزوده بالاتر باشد و در اوج سختی و سرمای زمستان، به کار گرمایش اتاق‌های یخ‌زده این روزها بیاید.
زمستان سخت در کشوری که مدیرانش آن را به دیگران حواله می‌دادند و میزان آمادگی، ذخایر و منابع خدادادی کشورشان را به رخ آنها می‌کشیدند و فراموش کرده بودند که روزی کشوری به‌نام ونزوئلا با بزرگ‌ترین ذخایر نفت جهان، مجبور به واردات انرژی از ایران شد و پرریسک‌ترین محموله‌ها را به کشورش وارد کرد. زمستان سخت اینک در کشوری رخ نموده است که جزو مصرف‌کنندگان عمده انرژی در جهان نیست و از اتفاق به‌عنوان کشوری صاحب انرژی، مصرف سرانه بالایی در انواع انرژی ندارد.زمستان سخت اینک در کشوری جولان می‌دهد که یکی از بالاترین یارانه‌های انرژی را در جهان دارد و می‌تواند با مدیریت بهره‌وری، این مزیت فوق‌العاده را به محصولات و خدمات فوق‌العاده‌تر، تبدیل کند. در این یادداشت، پای تحریم‌ها را به میان نکشیدیم و نپرسیدیم که چرا تحریم هستیم و چرا در مدت زمانی طولانی باید همچنان تحریم بمانیم؟ اما حق داریم به‌عنوان یک شهروند آرزو کنیم که به‌زودی شاهد مدیریت منابع بیکران انرژی کشور باشیم تا در زمستان از گاز به مازوت نرسیم و در سرمای سخت به‌دنبال هیزم و زغال ندویم.