ساخت تجهیزات "اتاق تاریک" برای تحریک حواس کودکان فلج مغزی، بیشفعال و اوتیستیک
یکی از شرکتهای مستقر در مرکز رشد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، موفق به ابداع دستگاههای متعددی شده که به کودکان اوتیستیک، دارای اختلالات یادگیری و حتی فلج مغزی کمک میکند تا بتوانند حواس خود از جمله بینایی و شنوایی را تعدیل کرده و توجه و تمرکز لازم را در محیطی بازیگونه صرف انجام تمرینات در کلینیکهای کاردرمانی کنند.
سمیه صدقی، مدیر این شرکت فناور در گفتوگو با ایسنا، با بیان اینکه شرکت ما در سال 88 و با هدف تولید سیستمهای مکاترونیکی تأسیس شده است، اظهار کرد: از سال 91 به سمت تولید تجهیزات توانبخشی و کاردرمانی متمایل شدیم و تجهیزاتی که ما تولید میکنیم مربوط به "سنسوری روم" یا "اتاق تاریک" در کلینیکهای کاردرمانی هست که کمک میکند بیماران اوتیسم، بیشفعال و دارای اختلالات یادگیری و حتی فلج مغزی بتوانند با کمک کاردرمانها حسهای خود را تعدیل کنند.
وی افزود: سیستمهای مکاترونیکی با حواس بدن همچون لامسه، بینایی و شنوایی ارتباط دارند. بیماران اوتیسم با چنین حواسی مشکل دارند و تعدیل حس آنها در اولویت قرار دارد.
این کارشناس ارشد رشته مکاترونیک سپس به ارائه توضیحی درباره اتاق تاریک پرداخت و تشریح کرد: اتاق تاریک وظیفه ایجاد تمرکز روی یک تمرین، یک دستگاه و آنچه خود درمانگر و توانجو در حال تمرین هستند، را دارد؛ بدین ترتیب اتاق تاریک شده و آن تمرین با افکت و جذابیتی که در اتاق ایجاد میکند، توجه کودک اوتیستیک را جلب میکند.
صدقی ادامه داد: بر این اساس تمرکز روی تمرین و دستگاهی که درمانگر و کودک مشغول کار با آن هستند، ایجاد شده و محیط آموزشی مناسب با کارایی بالا را برای کودکان توانجو که به دلیل بیماری دچار اختلال در تمرکز هستند، ایجاد میکند. به طور کلی تجهیزات اتاق تاریک محیط انگیزشی و جذابی را برای کودک ایجاد میکند. این در حالی است که این تجهیزات کار را برای درمانگری که در طول روز با چند توانجو کار میکند، تسهیل میکنند.
وی تعداد محصولات این شرکت را 21 محصول عنوان کرد و با اشاره به اینکه از این میان، 8 الی 9 محصول به طور کلی ابداعی این شرکت بوده است، اظهار کرد: بقیه محصولاتی که تولید کردهایم هم نسبت به نمونههای خارجی، تا حد امکان با استفاده از ابزار و تجهیزات موجود، ارتقا پیدا کرده و از نمونه خارجی کارکرد بیشتر و حتی چندگانه دارند. به طوری که به عنوان مثال یک سیستم بتواند هم بینایی و هم شنوایی را تحریک کند و کاردرمانگر بتواند با خرید یک دستگاه، از کارایی بیشتری بهرهمند شود.
مدیر این شرکت فناور خاطرنشان کرد: کارکرد محصولات به این صورت است که هر کدام یک یا چند حس از حواس پنجگانه را درگیر میکند و با کمک این دستگاهها میتوانیم تحریک یکی از حواس و عمل و عکسالعمل گرفتن را داشته باشیم. به عنوان مثال یکی از حسهایی که درست کار کردن آن میتواند بر عملکرد کودکان دچار فلج مغزی یا اوتیستیک تأثیر بگذارد، قوه تعادل است.
صدقی با اشاره به اینکه دو نمونه از محصولات شرکت برای تقویت قوه تعادل طراحی و ساخته شده است، توضیح داد: یکی از این محصولات "بالانس بیم" (balance beam) یا "باریکه تعادل" است. این دستگاه مشوق حرکات راه رفتن کودک بوده و با حرکت و قدم گذاشتن و ایستادن روی هر رنگ، منبع نوری متصل به سیستم به همان رنگ در میآید.
وی ادامه داد: دستگاه دیگری که برای تقویت قوه تعادل طراحی و اختراع آن به نام شرکت ما ثبت شده است، دستگاه تیلت برد کنترلی (controlable Tilt Board) است. تیلت بورد، صفحهای به قطر یک متر دارای دو حرکت چرخش و شیبدار شدن جانبی در حین چرخش، با قابلیت تغییر سرعت و جهت چرخش است.
مدیر شرکت فعال در حوزه کاردرمانی مستقر در مرکز رشد دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی گفت: این دستگاه در رابطه با تحریک حس تعادل و تمرینات وستیبولار (سیستم تعادلی بدن در گوش داخلی ما که سه مجرای عمود بر هم دارد و در سه جهت مختلف مأموریت حفظ تعادل را بر عهده دارد) ابداع شده است. تیلت بورد یک صفحه دوار با قابلیت تنظیم سرعت و جهش حرکت و میزان شیب صفحه دوار است که کودک بر روی آن قرار میگیرد و زاویه آن نسبت به سطح افق قابل تنظیم است.
صدقی خاطرنشان کرد: یکی دیگر از دستگاههای ابداعی ما، دستگاه تعقیب بینایی (Visual Tracking) است. یکی از مشکلاتی که کودکان اوتیستیک دارند، تعقیب کردن یک جسم از طریق حس بینایی است. دستگاهی که در این رابطه اختراع کردیم میتواند تمرکز لازم برای این کار را در محیط به عنوان یک تمرین برای کودکان ایجاد کند.
وی افزود: این دستگاه شامل 16 میله عمودی شفاف است که با فاصله از هم روی یک استند قرار گرفتهاند و روشن شدن هر یک با یک کنترلر ولومی قابل کنترل است. بهبود و هماهنگسازی حرکت چشمی، ارتقای درک حس عمقی و هماهنگی چشم و دست از جمله اهداف کار با این دستگاه است.
مدیر این شرکت مستقر در مرکز رشد فناوری و تجهیزات توانبخشی در بخش پایانی صحبتهای خود گفت: سعی کردیم محصولات را با ادوات و تجهیزات داخل طراحی کنیم و بسازیم. همچنین در ساخت آنها از انعطافپذیری برخوردار بودیم و تجهیزات موجود را با برخی از ادواتی که کمیاب شده بودند، جایگزین کردیم. بدین ترتیب توانستیم با انجام تغییراتی که البته برای ما انرژیبر بودهاند، نیاز کاردرمانگران را تأمین کنیم.
صدقی با تأکید بر آنکه محصولات ایرانی در کنار قیمت مناسب خود، قابلیت رقابت با نمونههای خارجی را هم دارند، اظهار کرد: خواسته ما حمایت از شرکتها و باز شدن پای آنها به نمایشگاههای بینالمللی و دیده شدن محصولات ایرانی است؛ به طوری که اگر محصولات حداقل در نمایشگاههای کشورهای همسایه همچون ترکیه و عراق شرکت داده شوند، ارزش افزوده خوبی برای کشور خواهند داشت و امکان صادرات آنها فراهم خواهد شد. این در حالی است که فروش این محصولات در داخل با حداقل سود و بیشتر با اهداف انساندوستانه انجام میشود.
انتهای پیام