سازوکار لازم برای «تناسبی شدن انتخابات» فراهم نیست

دبیر کل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی گفت: آمادگی تناسبی شدن وجود ندارد چراکه احزاب و جریان‌های سیاسی امروز در این حد نیستند که چنین سیستمی را پیش ببرند؛ بنابراین سازوکار لازم فراهم نیست.

مجتبی شاکری دبیرکل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی در گفتگو با خبرنگار مهر، درباره تناسبی شدن انتخابات و تأیید این تصمیم مجلس توسط شورای نگهبان گفت: فرمولی که برای اصلاح قانون انتخابات و تناسبی شدن آن به تصویب نمایندگان مجلس و تائید شورای نگهبان رسیده بود را خواندم؛ اما به نظرم آنچه تدوین شده بسیار پیچیده و گنگ است. جا انداختن چنین اصلاحی در قانون انتخابات در جامعه در میان مردم کار سختی است.

وی افزود: این پیچیدگی موجب می‌شود مردم احساس کنند قرار است اتفاقات عجیب و غریبی در انتخابات بیفتد که برای آنها قابل فهم نیست.

شاکری با تاکید بر اینکه فرهنگ‌سازی در زمینه اصلاح قانون انتخابات کار سختی است، بیان کرد: این اصلاحیه، نقش بالا و پررنگی به احزاب و لیست‌های حزبی و جریانی سپرده است؛ در حالی که مردم ما تا به حال فقط تجربه انتخاب فردی را داشته‌اند، یعنی معمولاً به لیست واحد یا ترکیبی از لیست‌ها رأی می‌دادند.

دبیر کل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی با اشاره به اینکه تناسبی شدن انتخابات امکان دو مرحله‌ای شدن را بالا می‌برد، از طرف دیگر با توجه به فاصله کوتاه زمانی که تا انتخابات داریم نگرانی و ابهام مردم در این باره بیشتر می‌شود. جزئیات این اصلاح با توجه به ضرب و تقسیم و جمع و منهایی که باید برای محاسبه نهایی صورت بگیرد، آن را پیچیده کرده است. ما تا کنون هیچگاه انتخاباتی با قوانین این چنین پیچیده برگزار نکرده‌ایم.

وی عنوان کرد: جامعه ما در حال حاضر در مرحله‌ای نیست که چنین تغییری در آن ایجاد شود و نتیجه داشته باشد؛ ما در شرایطی نیستیم که همچون برخی کشورها، دو یا چند حزب بر سر کرسی‌ها با یکدیگر رقابت کنند؛ در واقع احزاب و جریان‌ها و جبهه‌های سیاسی ما امروز در این حد نیستند که چنین سیستمی را پیش ببرند؛ بنابراین سازوکار لازم برای این اصلاح فراهم نیست.

شاکری اظهار کرد: در برخی کشورها که رقابت میان دو حزب وجود دارد یا انتخابات‌های «پارلمان‌تاریستی» برگزار می‌کنند، در این زمینه تجربه‌هایی دارند و می‌توانند به تدریج به سمت تمرکز بر رقابت لیستی بروند؛ ولی ما در شرایط فعلی خصیصه‌های لازم برای رفتن به سمت چنین تغییری را نداریم.

دبیر کل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی با تاکید بر اینکه تناسبی شدن انتخابات تصمیمی زودهنگام است که ابتر خواهد ماند، تصریح کرد: پیش از آنکه مجلس بخواهد در جایگاه قانون‌گذاری به موضوع ورود کند باید فرهنگ و منطق و گفتمان لازمه در جامعه شکل بگیرد.

وی متذکر شد: گفتمان از پایین ساختار جامعه و از خوسته‌ای مردمی که بر آن اصرار وجود دارد شکل می‌گیرد و بعد از آن، به سطوح بالاتر می‌رود تا قانون‌گذاری و فرهنگ‌سازی برای آن انجام شود؛ نه آنکه بدون این زمینه، از بالا سعی کنیم گفتمان سازی کنیم؛ بنابراین به نظر می‌رسد این تصمیم زودهنگام است و پاسخ نخواهد داد.

شاکری با بیان اینکه تناسبی شدن انتخابات به جای آنکه مشارکت را افزایش دهد با عجیب و غریب نشان دادن پروسه، میزان مشارکت را پایین خواهد آورد، بیان کرد: کافی است به تعدادی از مؤسسات نظرسنجی و رسانه‌های جمعی این موضوع را ارجاع دهیم و از آنها بخواهیم نظر عموم مردم را درباره چگونگی تناسبی شدن انتخابات بپرسند. آیا جامعه خروجی متن قانون انتخابات را فهم خواهد کرد؟

دبیر کل جمعیت جانبازان انقلاب اسلامی در واکنش به این نکته که اصلاح قانون انتخابات خواسته و تاکید مقام معظم رهبری در سال‌های اخیر بوده است، گفت: اینکه تصمیم مجلس را به تأکیدات مقام معظم رهبری متصل کنیم، به نوعی تحمیل آن مصوبه است؛ مصوبه‌ای که مردم چیزی از آن متوجه نمی‌شوند. تغییر و اصلاح باید به گونه‌ای انجام شود که برای مردم قابل فهم باشد.

وی تاکید کرد: مجلس پیش از آنکه مطلبی را تبدیل به قانون کند، باید از طریق ساز و کار و ابزارهایی که در اختیار دارد، پیوست اجتماعی آن را بسنجد و ارزیابی کند که تصمیماتش در جامعه چه بازخوردی خواهد داشت.

شاکری یادآور شد: در شرایطی که فرهنگ‌سازی و فهم تغییرات برای تناسبی شدن انتخابات صورت نگرفته، اگر کوچک‌ترین ابهام یا اتهامی مطرح شود پاسخ به کار راحتی نخواهد بود و این موضوع به جامعه و انتخابات ضرر خواهد زد.

وی خاطرنشان کرد: ما با فرمول‌ها نمی‌توانیم مشارکت را افزایش دهیم؛ فرمول برای جامعه قابل فهم نیست. تا زمانی که به وضعیت بهتری برای بالا بردن مشارکت نرسیم، نمی‌توانیم با رفع نقص‌های قانونی تغییر خاصی در امور رقم بزنیم. کار فوق‌العاده، نیازمند گفتمان‌سازی است و درباره تناسبی شدن انتخابات این موضوع اتفاق نیفتاده است.