سرمایه کلان نفت و گاز / تحریم ها کنار رفت؟
طبق گفته مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران، تحریم ها مانع سرمایه گذاری خارجی در حوزه نفت و گاز نشده است.
توسعه نفت و گاز، یکی از ارز آور ترین اقداماتی است که دولت باید توجه ویژه ای به آن داشته باشد و میادین موجود در کشور را توسعه دهد.
با وجود تحریم های سختگیرانه، کشور ما توانسته در صنعت نفت عرض اندام کرد و توانست سرمایه های خارجی را جذب کند؛ وزیر اقتصاد هم گفته بود، بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی مربوط به این بخش است.
سرمایه گذاری خارجی در پروژه‌های مختلف نفتی مسأله‌ای که با وجود تحریم‌ها در حال اتفاق است چندی پیش مرتضی شاهمیرزایی مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: کشورهای همسو درخواست‌های متعددی برای سرمایه‌گذاری در ایران دارند تا در هاب مکران و جاسک پتروشیمی و پتروپالایشگاه احداث کنند. مثلاً یکی از کشورها یک پیشنهاد سرمایه‌گذاری 2.5 میلیارد دلاری روی میز گذاشته است.
محسن خجسته مهر مدیر عامل شرکت ملی نفت ایران با بیان اینکه رشد اقتصادی کشور نیازمند سرمایه‌گذاری جهت توسعه میادین نفت و گاز با اولویت میادین مشترک است، اذعان کرده بود، به منظور توسعه میادین نفت و گاز کشور به ویژه میادین مشترک برنامه‌های تولید پیش‌بینی شده به طوری که بر اساس یک برنامه هشت ساله با انجام 160 میلیارد دلار برای توسعه میادین نفت و گاز ظرفیت تولید نفت به 5.7 میلیون بشکه در روز و گاز به 1.5 میلیارد مترمکعب در روز خواهد رسید.
به گفته این مقام مسؤول با یک دیپلماسی فعال با کشور روسیه از جمله شرکت گازپروم که جزو شرکت‌های صاحب نام این کشور است مذاکرات فشرده‌ای را برگزار کردیم که علاوه بر قرارداد جدید تفاهم‌نامه‌هایی نیز امضا شد، ضمن آنکه سال گذشته دو قرارداد جدید با دو شرکت روسی و چهار تفاهم‌نامه جهت نهایی سازی قراردادها امضا کردیم.
البته نکته قابل توجه آنکه با وجود تحریم‌ها ایران توانسته سرمایه گذاران خارجی را جذب کند، خجسته مهر هم صحه بر این موضوع گذاشته و گفته بود، ما در حال حاضر و زمانی که هم تحریم بودیم موفق شدیم برای 7 میدان نفتی 4 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری قرارداد امضا کنیم این روند ادامه دارد و هیچ نگرانی بابت سرمایه گذاری و تزریق این میزان سرمایه نداریم.
بر اساس اعلام وزارت نفت، ارزش تفاهم‌نامه‌ای که بین شرکت ملی نفت ایران و گازپروم روسیه امضا شده، 40 میلیارد دلار است.
روسیه در چند ماه اخیر قرارداد توسعه هشت میدان نفتی ایران را به امضا رسانده است که به همین امر می‌توان روسیه را سکان دار سرمایه گذاری در صنعت نفت ایران عنوان کرد. البته این اولین سرمایه گذاری روسیه در صنعت نفت ایران نیست چرا که سال 96 بود که شرکت ملی نفت ایران، شرکت‌های زاروبژنفت (Zarubezhneft) روسیه و دانا انرژی برای توسعه میدان‌های مشترک نفتی آبان و پایدار غرب قرارداد امضا کردند قراردادی 10 ساله با هدف اجرای طرح بهبود بازیافت و افزایش تولید و بهره‌برداری که سهم مشارکت شرکت روس در این قرارداد 80 درصد و سهم شریک ایرانی 20 درصد است.
این قرارداد به دنبال امضای تفاهم‌نامه با شرکت روسی زاروبژنفت در 22 تیرماه سال 95 در زمینه مطالعه میدان‌های آبان و پایدار غرب به منظور شتاب در برنامه‌های توسعه میدان‌های مشترک و بر اساس الگوی جدید قراردادهای نفتی است.
پین دیگر کشوری که سرمایه گذاری‌های متعددی در صنعت نفت ایران داشته است شاید برای همین است که سهم ایران به دلیل عدم جذابیت الگوی قراردادی و محدودیت‌های تحریمی از سرمایه‌گذاری 64 میلیارد دلاری چین در بخش انرژی خاورمیانه در یک دهه اخیر، کمتر از 4% بوده که عمدتاً در بازه 2013-2017 انجام شده است.
با تمام این تفاسیر به نظر می‌رسد صنعت نفت با وجود تحریم‌ها در جذب سرمایه گذار خارجی به خوبی عمل کرده است به طوری که وزیر امور اقتصاد و دارایی در این راستا گفته بود، بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت انجام شده است.
به گفته این مقام مسؤول بخش نفت با 4.8 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی کارنامه قابل‌توجهی نسبت به سال‌های گذشته دارد و در 11 ماه امسال بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت نفت انجام شده است.
حتی خاندوزی در یادداشتی در صفحه شخصی خود اعلام کرد، در سال 1402 رکورد بیشترین سرمایه‌گذاری خارجی واقعی در 16 سال اخیر شکسته شد. چینی‌ها در 1402 بیشترین ورود سرمایه را داشتند. که به نظر می‌رسد بخش اعظمی از سرمایه گذاری این کشورها در حوزه نفت صورت گرفته است.