سفر نوروزی به ناشناخته‌های جذاب و دیدنی زادگاه رستم دستان / از تماشای بزرگترین قعله تاریخی تا بازدید از تنها باغ وحش تحقیقاتی کشور
سفر نوروزی برای مردم کشور حال و هوای خاصی دارد، به گونه ای که برخی از گردشگران و مسافران از ماه ها قبل انتخاب خود را کردند، افزون بر آنکه برخی سفر به سرزمین شگفت انگیز "زادگاه رستم دستان" را برگزیده که باید برای بهره مندی هر چه بیشتر از آن با جاذبه های طبیعی و تاریخی این دیار آشنایی داشته باشند.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از عصرهامون، نقاط گردشگری و دیدنی سیستان و بلوچستان را اگر بخواهیم در قالب یک لیست ارائه دهیم علاوه بر طولانی بودن، در عین حال شگفت‌انگیز هستند. این خطه از کشور را بهشت عاشقان تاریخ می گویند چرا که از آن در شاهنامه یاد شده و افسانه ها، اسطوره ها و مردمانش در تاریخ ایران جاودانه ماندند و از هر دوره و زمان اثری در آن نهفته هست که ساعت ها می توان به تماشای آن نشست؛ از شهر سوخته که قدیمی‌ترین شهر دنیا بوده تا قلعه بمپور که یادگار دوران ساسانی هست، و یا سواحل مکران، کوه‌های مینیاتوری چابهار، تالاب لیپار با رنگ‌های سحرآمیزش، اینها تنها بخشی از سه هزار و 500 اثر تاریخی، طبیعی و باستانی شگفت انگیز در این دیار به شمار می رود. در این گزارش سعی بر آن هست تا چند مکان از معروف ترین جاهای دیدنی تاریخی منطقه شمال استان "سیستان"، زادگاه رستم دستان را معرفی می‌کنیم. منطقه سیستان از پنج شهرستان زابل، زهک، هیرمند، هامون و نیمروز تشکیل شده است. محوطه جهانی شهرسوخته، کوه خواجه یا اوشیدا، قلعه رستم، آسبادهای حوضدار و دریاچه و تالاب بین المللی هامون از جاذبه های طبیعی و تاریخی شهرستان هامون؛ موزه مردم شناسی سیستان، بازار زابل، زیارت بی بی دوست، حسینیه و حوزه علمیه حاج آقا صدر از جاذبه های طبیعی و تاریخی منطقه زابل و کاروانسرای فرنگی، گمرک بلژیکی ها، میل نادر، سرای حاجی بزی خالصی، دریاچه هامون و تختک های دریاچه هامون، جنگل لورگ باغ، جنگل های حفاظت شده هامون، منطقه شکار ممنوع موکد سرخ سفیدآبه، رودخانه هیرمند، از جاذبه های طبیعی و تاریخی شهرستان نیمروز است. همچنین زاهدان کهنه، رام شهرستان، دهانه غلامان، آتشگاه و قلعه کله کنگ، روستای تاریخی قلعه نو از جاذبه های طبیعی و تاریخی شهرستان زهک و ارگ محمد حسین خان نارویی، چاه نیمه در شهرستان زهک، آتشکده کرکو، ارگ جال آباد (خان ملک)، آس باد رنده، جنگل نیاتک، ساحل دریاچه هامون از جاذبه های طبیعی و تاریخی شهرستان هیرمند به شمار می رود. شهر سوخته، آغازگر تمدن شهرنشینی
شهر سوخته نام منطقه‌ای باستانی و شگفت انگیز در جنوب شرق ایران زمین، سرزمین آغاز تمدن بشری است، سرزمینی اساطیری که بدون شک منبع تاریخی برای مشخص شدن هویت انسانی است. این مکان از نادرترین شهرهای باستانی است که در آن زنان عهده دار امور مالی خانواده بوده اند. در شهر سوخته انواع سفالینه ها و ظروف سنگی، معرق کاری، انواع پارچه و حصیر یافت شده که معرف وجود چندین گونه صنعت، به ویژه صنعت پیشرفته پارچه بافی در آنجاست، کشف نخستین چشم مصنوعی جهان، کشف نخستین جراحی مغز جهان، کشف خط کش پنج هزار ساله و کشف نخستین پویانمایی (انیمیشن) جهان در شهر سوخته تنها بخشی از رازهای این جاذبه تاریخی است. کوه خواجه کوه خواجه که از آن به عنوان کوه اوشیدا یا کوه رستم یاد می شود، تنها عارضه طبیعی در دشت سیستان که نام خود را از آرامگاه خواجه مهدی یکی از دوستداران خاندان علوی که مزارش بر فراز این کوه واقع شده گرفته است.بر روی این کوه آثاری از دوران اشکانیان، ساسانیان و دوران اسلامی به جای مانده که کهن دژ، قلعه کک کهزاد، قلعه چهل دختران، بقایای راه قدیمی، حضارهای مختلف، قبور شسنگی، چند زیارتگاه اسلامی، قبرستان دوره میانه اسلامی و آرمگاه خواجه مهدی و محوطه های باستانی از جمله آثار مهم آن می باشد.
قلعه رستم، بزرگترین قلعه تاریخی در سیستان و بلوچستان یک ارگ حکومتی دو ایوانه مربوط به دوره صفوی است که تاکنون چندین دوره مرمت بر روی آن انجام شده، قلعه رستم که در دوره خود به عنوان پادگان نظامی شهر حوضدار کاربرد داشته بزرگترین قلعه تاریخی در سیستان و بلوچستان است. آسبادها یکی از شاخص‌های مهم تمدن در سیستان آسبادها یکی از شاخص‌های مهم تمدن و پیشرفت سیستان هستند، این آسبادهای عظیم الجثه با ارتفاع تقریبی 10 تا 15 متر موید وفور غلات و کشاورزی گسترده در این شهر است دور از ذهن نیست که وجود شهر حوضدار کندر باعث شناخته شدن سیستان به نام انبار واحدهای کشور از سوی تاریخ‌نگاران باشد. دریاچه و تالاب بین‌المللی هامون این دریاچه در دشت سیستان با مساحت 4 هزار کیلومتر مربع در فصول پر آبی بزرگترین دریاچه آب شیرین کشور است که در شمال و شمال غربی این دشت قرار گرفته، هامون پوزک در شمال شرقی، صابوری در شمال و هیرمند یا هلمند در غرب سیستان می باشد. این پهنه از مناطق بسیار زیبا و دیدنی در شرق ایران است که قداست خاصی نزد زرتشتیان دارد و به دریاچه کیانسه در استان معروف است، و زیستگاهی وسیع برای انواع پرنده‌های مهاجر از جمله فلامینگو، پلیکان، درنا، کفچه نوک، انواع اردک، غاز، قو و چنگر چور به شما می رود. موزه مردم شناسی سیستان این موزه در ساختمان کنسولگری انگلیس در شهرستان زابل قرار دارد. موزه شامل دو بخش شامل 33 گالری که از مردم شناسی و باستان شناسی است 27 گالری مربوط به مردم شناسی سیستان از جمله معرفی شاهنامه، مراسم و آیین‌های سنتی، ازدواج، تولد، مرگ، تغذیه، مشاغل، آلات موسیقی، پوشاک محلی و غیره می‌باشد و 6 کالری نیز مربوط به آثار باستانی مکشوفه از سایت‌های دشت سیستان، شهرسوخته، دهانه غلامان، کوه خواجه و زاهدان کهنه می باشد. زیارت بی بی دوست داستانی که نسل در نسل در میان مردم سیستان روایت می‌شود، مضمون آن دربردارنده پاکی و صداقت دختری است که به خدای خویش از شر شیطان پناه برده و در زمین فرو می‌رود؛ مقبره این خانم همیشه مملو از جمعیت است که از نقاط مختلف برای زیارت و طلب حاجت به زیارتش می روند. رودخانه هیرمند، شاهرگ حیاتی سیستان رودخانه هیرمند یکی از بزرگترین جریان های آبی جنوب آسیای مرکزی می‌باشد که سرچشمه آن آب چشمه سارهای کوه های بلند شمال غربی کابل است. زاهدان کهنه؛ لندن شرق این اثر در حدود 90 کیلومتری شمال غربی تبدیل شهرستان زهک روی بلندی‌های بین رود ناصر و رود پریان واقع شده؛ "هنری ساروج لندور" جهانگرد باستان شناسی و جغرافیدان انگلیس در سال 1901 به سیستان سفر کرد و زاهدان کهنه را به لندن شرق تشبیه کرده است. رام شهرستان، مقر و کرسی نشین پادشاهان کیانی از این شهر مهم سیستان به عنوان مقر و کرسی نشین پادشاهان کیانی در کتب مختلف تاریخی و جغرافیایی نام برده شده است، این شهر مرکز حکومت سیستان در دوره ساسانی به شمار می رفته و پس از آن شهر زرنگ به عنوان مرکز حکومت سیستان در دوره اسلامی برگزیده شد. دهانه غلامان این شهر باستانی در 20 کیلومتری شهر زابل و دو کیلومتری جنوب روستای قلعه نو قرار دارد و به دوران هخامنشی تعلق دارد، آنچه در این شهر بیشتر از همه مشهود است توجه مردم به مذهب و اجرای آیین‌های خاص نیایشی در آن بوده که به همه دلیل بسیاری این شهر را به نام معبد دهانه غلامان می‌شناسند. آتشگاه و قلعه کله کنگ این مکان باستانی یکی از آتشکده های مهم و بزرگ دوره ساسانی به شمار می رود قلعه نو؛ تنها روستا با بافت سنتی و معماری بومی منطقه روستای تاریخی قلعه نو تنها روستایی که تاکنون بافت سنتی و معماری بومی منطقه سیستان را حفظ کرده می باشد. در زمان قاجار شکل روستاهای سیستان دفاعی و قلعه ای بوده و چون قبل از تاسیس این روستا در نزدیکی آن روستایی به نام قلعه نو وجود داشته و این روستا به شکل قلعه بوده به همین دلیل نام آن را قلعه‌نو گذاشتند. مجتمع چاه نیمه، تنها باغ وحش تحقیقاتی مصوب کشور در کنار روستای قلعه نو چاله های طبیعی بزرگ قرار دارد که آب مازاد رودخانه هیرمند به وسیله کانالی به آن سرازیر می شود، گنجایش این مخازن 700 میلیون متر مکعب است که به صورت دریاچه مصنوعی درآمده و آب مشروب سیستان و قسمتی از آب کشاورزی را در مواقع بی، بی تامین می‌کند. این مجتمع که در فهرست بزرگترین اردوگاه های فرهنگی کشور قرار دارد با دارا بودن سواحل زیبا، فضای مشجر، مزارع، باغات زیتون و پسته و موزه تاریخی طبیعی تنها باغ وحش تحقیقاتی مصوب کشور است. آتشکده کرکو این آتشکده از آثار شاخص شهرستان هیرمند و متعلق به دوره ساسانی است که به نقل از کتاب تاریخ سیستان، معبد گرشاسب و محل نگهداری آتش مقدس زرتشتیان بوده است. آتشکده کرکو از معابد مهم دین زرتشت در دوره ساسانیان بوده که توسط "کرتیر" موبد قدرتمند آن دوران دستور ساخت آن صادر شده است. آس باد رنده با توجه به غلات و اسناد کتب تاریخی که سیستان با نام انبار غله ایران یاد می‌کنند مردم سیستان در گذشته های نه چندان دور با رام کردن نیروی باد و استفاده مثبت از بادهای موسمی منطقه نظیر بادهای 120 روزه در سیستان و باد قوس در زمستان با ساختار نهادهای عمومی غلات را آرد کرده و نیاز غذایی خود و مردم سرزمین های دور و نزدیک را مرتفع می کردند. به هر حال با وجود این میزان آثار تاریخی و جاذبه های گردشگری شگفت انگیز در ایام نوروز و سیزده به در، مردم در این منطقه به زیارت کوه خواجه و سایر زیارت ها می روند جشن می گیرند و شادی می کنند. ناگفته نماند که بازی های محلی تنوع و تعداد بازی های سنتی در استان گسترده بوده به نحوی که در سیستان بازی هایی همچون کشتی کودی، خوسو، یک قل دو قل و خط بازی و در بلوچستان هبت سنگ، چوک، کپگی، تلکی، هشتکی، هفسنگی و دو تک بازی رایج می باشد. انتهای پیام /
