سقوط قیمت جهانی غذا / آمارها شوکه کننده شد

در گزارش اخیر خود، شرکت مشاوره اقتصادی آکسفورد اکونومیکس اظهار داشته است که بر اساس پیش‌بینی پایه آن، قیمت‌های جهانی کالاهای غذایی در سال جاری احتمالاً با کاهشی مقداری روبرو خواهند شد و این کاهش می‌تواند فشار روی قیمت‌های خرده‌فروشی مواد غذایی را کاهش دهد. یکی از عوامل اصلی این کاهش قیمت، وجود "عرضه فراوان" برای بسیاری از محصولات اساسی، به ویژه گندم و ذرت، خواهد بود.

به گفته این موسسه برداشت «سپر»، (برداشت محصول کشاورزی که حجم محصول نهایی آن غیرمعمول باشد) در ماه‌های اخیر برای هر دو محصول اصلی گندم و ذرت منجر به کاهش مداوم قیمت‌های آتی خواهد شد.

اوج‌گیری شاخص قیمت جهانی مواد غذایی

کشاورزان پس از شروع تهاجم روسیه به اوکراین در سال 2022، تولید گندم و ذرت را به دنبال افزایش قیمت‌ها افزایش دادند. براساس تجزیه‌وتحلیل آکسفورد، درنتیجه این افزایش، برداشت جهانی ذرت برای سال بازاریابی منتهی به ماه اوت سال جاری احتمالاً در سطوح بی‌سابقه‌ای خواهد بود. طبق گزارش آکسفورد، پیش‌بینی می‌شود که برداشت گندم هم بسیار بالا باشد، اگرچه کمی کمتر از سطح رکورد در سال بازاریابی 2022 تا 2023 خواهد بود.

از طرفی فشار عرضه غلات در روسیه و اوکراین هم کاهش‌یافته است. به گفته اقتصاددانان آکسفورد اکونومیکس، علیرغم اجرای نشدن طرح غلات دریای سیاه در ژوئیه سال گذشته، صادرات کشاورزی اوکراین به‌خوبی جریان خود را حفظ کرده و صادرات گندم روسیه هم بازارهای بین‌المللی را تحت تأثیر قرار داده و قیمت‌ها را پایین نگه‌داشته است. گندم و ذرت به همراه برنج بیش از نیمی از کالری دریافتی جهانی را تشکیل می‌دهند. این به آن معنی است که نوسان قیمت آن‌ها بر بودجه غذایی مصرف‌کنندگان در سرتاسر جهان تأثیر مهمی خواهد داشت.

باوجوداینکه قیمت گندم و ذرت کاهش شدیدی داشته است، قیمت برنج به‌طور پیوسته در حال افزایش است، زیرا عرضه جهانی به دلیل محدودیت‌های صادراتی اعمال‌شده توسط هند، که حدود 40 درصد از تولید برنج جهان را تشکیل می‌دهد، با مشکل مواجه شده است. برداشت ضعیف محصول سال گذشته در این کشور هم باعث افزایش قیمت‌ها شد.

برخلاف رکودی که در قیمت گندم و ذرت مشاهده می‌شود، معاملات آتی برنج خام بیش از 8 درصد از سال گذشته افزایش‌یافته است. براساس داده‌های FactSet، در معاملات آتی گندم قیمت این محصول تا به امروز تقریباً 10 درصد کاهش‌یافته است، درحالی‌که قیمت آتی ذرت در مدت مشابه حدود 6 درصد کاهش‌یافته است.

براساس گزارش بانک جهانی، قیمت جهانی مواد غذایی در سال 2023 کاهش 9 درصدی را ثبت کرد. به‌طور مشابه، شاخص قیمت جهانی آژانس مواد غذایی سازمان ملل متحد در ماه فوریه به پایین‌ترین حد خود در سه سال اخیر رسید، اما در ماه مارس شاهد بازگشت جزئی ناشی از افزایش قیمت محصولات لبنی، گوشت و روغن‌های گیاهی بوده است.

اقتصاددانان آکسفورد اکونومیکس انتظار دارند که قیمت‌ها در سال جاری 5.6 درصد بیشتر کاهش یابد، اما در سال آینده دوباره افزایش خواهد یافت. با این اوصاف، آکسفورد اکونومیکس خاطر نشان کرد که ریسک‌های پیش‌بینی قیمت مواد غذایی همچنان «به‌طور قابل‌توجهی به سمت بالا متمایل است» و شرایط آب‌وهوایی نامطلوب هم گزینه‌ای همواره مطرح است.

آب‌وهوای بد اعتماد کسب‌وکارهای کشاورزی و چشم‌انداز محصولات زراعی را تضعیف کرده است، به‌طوری‌که قیمت کاکائو اخیراً به‌واسطه آب‌وهوای نامناسب و مبارزه کشاورزان آفریقایی با آفت و بیماری سطح بی‌سابقه‌ای رسیده است.

به گفته این موسسه اگر شرایط بدآب‌وهوایی ادامه یابد، دورنمای برداشت ممکن است در سایر مناطق کلیدی رشد محصولات زراعی مختل شود. بااین‌همه قیمت‌ها در حال حاضر نزدیک به کف هستند و تا نیمه دوم سال جاری 2024 به‌تدریج شروع به افزایش خواهند کرد.