سهم درآمدهای مالیاتی از بودجه اتاق
در جدیدترین نشست هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران در مشهد، بودجه سال 1401 در بخش منابع و مصارف بررسی شد.
همچنین شرحی از بودجه ریزی اتاق در دوره دهم ارائه شد و اعداد مربوط به منابع و مصارف آن به سمع و نظر هیات نمایندگان رسید. بنا به قولی که در ابتدای تشکیل هیات‌رئیسه دوره دهم داده شد، روش بودجه ریزی جدید اتاق، دیگر مانند گذشته نیست و براساس تخصیص بدون نظارت درآمدهای حاصل از 3درهزار و 4درهزار نخواهد بود.
این شیوه بودجه ریزی که به آن بودجه ریزی عملیاتی گفته می‌شود، بر مبنای پایش نتایج و نیز عملکرد هر اتاق استانی در راستای طرح و سیاست کلی تدوین‌شده در اتاق خواهد بود. همان‌طور که از اعداد مطرح شده در این گزارش نیز مشخص خواهد شد، هم در سال 1401 و هم در سال 1400 عمده مصارف بودجه اتاق، یعنی نزدیک به 90درصد از آن مربوط به بخش کمک و تسهیلات است. این مساله هرچه بیشتر نیاز به نظارت و پایش دائمی بودجه را مشخص می‌کند.
پیش از این اعضای هیات‌رئیسه اتاق دهم به «دنیای‌اقتصاد» اطلاع داده بودند که در برخی استان ها، بودجه اتاق بدون انضباط و بدون برنامه هزینه می‌شود و نظارتی نیز تاکنون از سوی اتاق انجام نمی شد.
مساله‌ای که در برخی موارد سبب ورود نهادهای بیرون از اتاق برای نظارت به هزینه‌کرد بودجه شد. برای جلوگیری از هر دوی این موارد طرح بودجه براساس عملکرد و نتایج در اتاق دهم مطرح است.
به گفته اعضای هیات‌رئیسه، جز نظارت و پایش، دیگر خصیصه این شکل از بودجه ریزی سیالیت آن خواهد بود؛ به این معنی که کمک و تسهیلات اتاقی که نتایجی بهتر داشته باشد تا بیش از سهم سنتی 40درصدی از 4درهزار و 3درهزار مالیاتی نیز خواهد رفت و برعکس، چنان چه اتاقی به سیاست‌های کلی اتاق وفادار نبوده و عملکرد مناسب نیز نداشته باشد، بودجه کمتری دریافت خواهد کرد. باید دید موفقیت این روش تا چه حد است.
نکته قابل‌توجه دیگر، سهم بسیار اندک درآمدهای اتاق از محل فروش است که حتی به یک‌درصد نیز نمی رسد.
مبحثی که پیش از این بارها مورد بحث قرار گرفته است و از روش‌های ممکن برای قطع وابستگی به 3 و4در هزار که در حال حاضر حدود 90درصد است و عمدتا مربوط به پرداختی شرکت‌های موسوم به خصولتی است سخن به میان آمده است.
بودجه عملیاتی چیست؟
به گفته ساسان شاه ویسی، دبیر کل اتاق بازرگانی ایران، در آخرین نشست هیات نمایندگان اتاق دهم، بودجه در ابتدای سال ابزاری برای برنامه ریزی، در طول سال ابزاری برای کنترل و در پایان سال ابزاری برای ارزیابی عملکرد است. بنا به گفته او روش‌های مختلفی برای بودجه ریزی وجود دارد که در این میان بودجه ریزی براساس عملکرد بهترین روش است که به صورت مکتوب، برنامه ها را طبق نتایج به یکدیگر پیوند می‌دهد.
شاه ویسی همچنین گفت: بودجه ریزی بر اساس عملکرد به نتیجه گیری مورد انتظار از بخش های مالی و غیرمالی تاکید دارد. این روش تاکید ویژه ای بر نتایج و نگاه به برنامه ریزی بلندمدت دارد که موجب توجه به رسالت اصلی سازمان، بهبودهای شاخص های کارآیی و اثربخشی و عملکرد کارکنان می‌شود.
این شیوه بودجه ریزی به نتایج قابل اندازه گیری براساس ستانده ها اتکا دارد.
ساختار بودجه
دبیر کل اتاق بازرگانی ایران سپس به ارائه ارقام بودجه پرداخت که براساس آن جدول منابع و مصارف سال 1401 تشریح شد. داده‌ها نشان می‌دهد از منابع، 80درصد مربوط به مبالغ عملیاتی بودجه شده و 9درصد با مبالغ غیرعملیاتی منطبق است.
درآمد عملیاتی دربرگیرنده 3درهزار و 4درهزار مالیاتی و یک درهزار فروش است که 89درصد از درآمد بودجه اتاق را ارائه می‌کند، اما آن گونه که دفاتر مالی نشان می‌دهد، براساس بودجه مصوب و متمم سال 1401، درآمد 4درهزار مالیاتی 71درصد درآمد عملیاتی و درآمد 3در هزار، به میزان 6/ 28درصد و درآمد فروش 2/ 0درصد از این میزان را تشکیل می‌دهد.
همچنین درآمد غیرعملیاتی 9درصد از درآمد بودجه را تشکیل می‌دهد که عمدتا و 9/ 99درصد مربوط به سود سپرده هاست. درآمد فرامزد 7/ 1درصد از درآمد بودجه را دربرمی‌گیرد که عمدتا مربوط به درآمد کارنه تیر است.
عملکرد واقعی یا به عبارت دیگر انحراف از درآمد بودجه در حوزه درآمد 1401 به این صورت است: جمع درآمد تحقق‌یافته 54درصد بیشتر از بودجه مصوب بوده است. عملکرد واقعی سال 1401 همچنین نشان می‌دهد که 81درصد از درآمدهای تحقق‌یافته مربوط به درآمد عملیاتی است.
از این میزان 5/ 71درصد مربوط به 4درهزار مالیاتی است که نسبت به بودجه 36درصد بیشتر است .
در این خصوص 71درصد مربوط به 3درهزار و 5/ 71درصد مربوط به 4 درهزار مالیاتی است که نسبت به بودجه 46درصد تحقق یافته است.
همچینن 3 درهزار مالیاتی 28درصد از درآمد تحقق یافته است که 44درصد از بودجه شناسایی شده و مابقی در حدود 2/ 0درصد مربوط به یک‌درهزار فروش است.
درآمدهای عملیاتی تحقق‌یافته در مجموع نسبت به درآمدهای عملیاتی بودجه‌شده 45 درصد بیشتر شناسایی شده است.
درآمدهای غیرعملیاتی واقعی منعکس‌شده در بودجه سال 1401، 16درصد از منابع اتاق ایران را تشکیل می‌دهد که مربوط به سپرده بانکی است. شاه ویسی پس از ارائه این آمار افزود: در خصوص شناسایی درآمدها تدوین طرح جامع شناسایی درآمد به همراه کنترل های داخلی اثربخش در دستور کار است. این طرح پس از نهایی شدن به اتاق های استانی اطلاع‌رسانی خواهد شد. علاوه بر این جهت ارتقای نقش اتاق در اقتصاد کشور طرح جامع فرهنگ سازی و آموزش طرح مذکور ارائه خواهد شد.
مصارف
شاه‌ویسی در بخش دیگری از گزارش خود گفت: هزینه های منطبق بر حساب های مالی حسابرسی‌شده تهیه شده است. این موضوع با هدف نشان دادن اهمیت مبالغ هزینه های شناسایی‌شده ارائه می‌شود. هزینه های شناسایی‌شده طبق یادداشت 6 صورت‌های مالی حسابرسی‌شده به این شرح است: هزینه های پرسنلی 4درصد، هزینه های اداری و عملیاتی 3درصد و هزینه های کمک و تسهیلات 3/ 99درصد را تشکیل می‌دهد. همچنین در سال 1400 هزینه های پرسنلی 4درصد، هزینه های اداری و عملیاتی 3درصد و هزینه های کمک و تسهیلات 88درصد از هزینه های مرتبط با فعالیت های غیر‌انتفاعی اتاق را تشکیل می‌دهد.
از سوی دیگر بررسی ها نشان می‌دهد که هزینه های پرسنلی اتاق 57درصد رشد داشته است که این موضوع به دلیل افزایش حقوق و مزایای پرسنلی بوده است.
همچنین هزینه های اداری و عملیاتی 6/ 1درصد رشد داشته است که عمدتا مربوط به اصلاح ساختار، استفاده از پرسنل شرکتی و هزینه های انجام‌شده در منطقه آزاد دمشق است. هزینه های مرتبط با کمک و تسهیلات نشان دهنده آن است که این مبلغ نسبت به دوره قبل 200درصد رشد داشته است.
با عنایت به این موارد واضح است که عمده هزینه های اتاق مربوط به بخش کمک و تسهیلات است. از این‌رو اهمیت این سرفصل گویای نیاز به نظارتی نظام مند در راستای شفافیت و انضباط مالی در راستای پاسخگویی به ذی‌نفعان درون‌سازمانی و برون‌سازمانی است . بودجه مصرفی اتاق مربوط به بودجه و عملکرد واقعی مصارف اتاق در سال مالی منتهی به 29/ 12/ 1401 است. از مجموع خروجی مصوب و متمم سال 1401، 9/ 60درصد مربوط به هزینه های کمک و تسهیلات، 9/ 28درصد مربوط به هزینه های سرمایه ای، 6درصد مربوط به هزینه های پرسنلی و 2/ 4درصد مربوط به هزینه های اداری بوده است.
درباره عملکرد واقعی بودجه در بخش مصارف 2/ 71درصد مربوط به بخش کمک و تسهیلات، 9/ 13درصد مربوط به هزینه های سرمایه ای و 2/ 8درصد از هزینه های شناسایی‌شده و 9/ 5درصد از هزینه های تحمیل‌شده مربوط به هزینه های اداری است.
هزینه های محقق‌شده کمک و تسهیلات 15درصد کمتر از بودجه مصوب شناسایی شده و هزینه های سرمایه ای شناسایی‌شده 65 درصد کمتر از بودجه مصوب بوده است. در حالی که هزینه های پرسنلی 9 درصد و هزینه های اداری 3درصد بیشتر از بودجه مصوب بوده است. بررسی‌های فوق نشان می‌دهد که هزینه های کمک و تسهیلات بیشترین بخش از مصارف بوده است .
--> اخبار مرتبط